Sự thật về thuốc trị tai xanh "ngoài luồng"

Ngay khi “vương quốc” chăn nuôi heo Đồng Nai dính dịch tai xanh, lập tức tại các huyện chăn nuôi trọng điểm như Trảng Bom, Thống Nhất, Vĩnh Cửu, Định Quán xuất hiện một đội quân lạ, đến tận các chuồng trại rao bán, thử nghiệm vacxin tai xanh với lời quảng bá: “trị bệnh tận gốc”. Sự thật về loại thuốc “nổ” này thế nào?

DÙNG DÂN LÀM “THÍ NGHIỆM”!

Theo tìm hiểu của NNVN, tình trạng bát nháo vacxin trị tai xanh quảng cáo “nổ” không chỉ xảy ra mới đây, mà liên tục bùng phát y hệt dịch bệnh truyền nhiễm mỗi khi người chăn nuôi gặp hoạn nạn. Trước đó, vào đợt dịch tai xanh năm 2010, PV đã từng xuống địa bàn tỉnh Long An để lật tẩy chiêu trò lừa đảo của một vị Việt kiều Mỹ mang chế phẩm “xách tay” về tính làm mưa làm gió trong cơn bĩ cực của người nông dân. Sau khi đối mặt chất vấn với vị Việt kiều, xuống các hộ đang sử dụng chế phẩm “lạ” (chứng kiến heo vẫn chết như ngả rạ) và làm việc với cơ quan chức năng của tỉnh Long An, NNVN đã đưa ra ánh sáng “siêu chế phẩm” trị tai xanh mang tên BVR-402 thực chất chỉ là một dạng chất tiêu độc khử trùng chuồng trại.

Cụ thể hơn, chế phẩm BVR-402 với thành phần chính là axít Sulfamic (5,3%), Sodium Alkyl Benzene (0,13%) với mục đích khử trùng môi trường nước, không khí, thức ăn chăn nuôi, hạn chế tác nhân gây bệnh cho vật nuôi mà thôi. Nhưng với cái mác “made in USA” (do Cty Stanford Technology Network trụ sở tại San Jose, CA 95111-USA), vị Việt kiều này đã khiến người dân dễ dàng tin tưởng.

Vacxin nhược độc JXA1-R mới có tác dụng phòng chống dịch tai xanh hiệu quả

Cho đến đợt phát dịch tai xanh đầu tháng 6/2012 này, đến lượt tỉnh Đồng Nai rộ lên chuyện đội quân lạ đến các chuồng trại chăn nuôi heo rao bán, thử nghiệm vacxin trị tai xanh mới được quảng bá rất hiệu quả. Nhiều hộ dân do lo ngại toàn bộ tài sản của mình bay theo dịch tai xanh đã cả tin sử dụng tiêm cho đàn heo, trong đó chủ yếu là sản phẩm mang tên Porxilis PRRS. Sự việc này cũng đến tai Ban chỉ đạo quốc gia về phòng chống dịch bệnh gia súc, gia cầm và trực tiếp Thứ trưởng Diệp Kỉnh Tần yêu cầu tỉnh Đồng Nai vào cuộc kiểm tra. Theo ông Trần Văn Vĩnh – Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai, Sở NN-PTNT và ngành thú y phải kiểm tra ngay thông tin và có khuyến cáo cho người chăn nuôi, tránh nguy cơ “tiền mất tật mang”. Trong khi chờ tỉnh Đồng Nai rà soát, NNVN đã trao đổi với ông Nguyễn Xuân Bình – Giám đốc Cơ quan thú y vùng VI và bất ngờ phát hiện sản phẩm Porxilis PRRS là của một công ty Hà Lan có chi nhánh đóng tại VN.

Ông Bình cho biết, ngày 21/4/2011, công ty này có xin phép nhập vacxin Porxilis PRRS về VN thử nghiệm và được Bộ NN-PTNT chấp nhận. Sau đó, Cục Thú y cho phép nhập một ít để thử nghiệm, đánh giá kết quả bảo hộ trước khi cho phép nhập về VN để kinh doanh. Tuy nhiên, thay vì phải thông qua Trung tâm Kiểm nghiệm thuốc thú y Trung ương để khảo nghiệm theo đúng quy trình mà Bộ NN-PTNT đề ra, thì công ty này lại tự ý đưa xuống vùng chăn nuôi một cách trái phép.

Đặc biệt, theo kết quả kiểm tra của Cơ quan thú y vùng VI, loại vacxin Porxilis PRRS Hà Lan thuộc chủng châu Âu. Điều đó có nghĩa, vacxin này không phù hợp (tỷ lệ bảo hộ thấp) với virus tai xanh đang bùng phát tại VN thuộc chủng Bắc Mỹ và Trung Quốc.

THÁNG 7 SẼ CÓ “SIÊU BÃO TAI XANH”?

Mối lo ngại này hoàn toàn có cơ sở khi chủng virus tai xanh độc lực cao Bắc Mỹ và Trung Quốc đang ngày càng khó kiểm soát và mức độ lây lan “hạ gục” đàn heo ngày càng nhanh nhạy hơn. Đáng ngại nhất, do chủ quan và giá vacxin tai xanh khá cao, rất nhiều trang trại, hộ chăn nuôi không tiêm phòng vacxin này. Nhiều chuyên gia thú y dự báo, dịch lây lan thành “siêu bão tai xanh” chỉ còn là thời gian. Điều này đã được chứng minh khi 60 hộ dân phát dịch tại huyện Vĩnh Cửu, Đồng Nai hầu hết đều không tiêm vacxin tai xanh và tốc độ lây lan cũng diễn ra vô cùng nhanh chóng.

Vấn đề đặt ra là liệu vacxin tai xanh có thiếu nghiêm trọng khi dịch bùng nổ khắp nơi? Ông Nguyễn Xuân Bình cho biết: Hiện trong kho dự trữ vẫn còn khoảng 100.000 liều vacxin tai xanh (vacxin nhược độc JXA1-R của Trung Quốc) và đến ngày 3/7 tới sẽ có thêm một lượng lớn vacxin cùng loại sẽ về VN để tham gia phòng chống dịch. Đối với tỉnh Đồng Nai, Cục Thú y đã cấp 30.000 liều vacxin, đồng thời UBND tỉnh này cũng đặt mua thêm vài chục nghìn liều vacxin trong thời gian tới để tổng lực dập dịch. Còn tại Bình Dương, Cục Thú y cũng đã cấp 15.000 vacxin để tiêm khống chế cho 13.000 con heo tại 4 xã Lạc An, Tân Định, Hiếu Liêm và Tân Mỹ của huyện Tân Uyên. Hiện chỉ tính riêng ở 2 xã Lạc An, Tân Định đã có tới 700 con heo bị chết và tiêu hủy vì dính tai xanh do hầu hết không tiêm phòng vacxin.

Ngoài ra, theo tìm hiểu của NNVN, UBND tỉnh Đồng Nai lo ngại dịch tai xanh gây họa lớn nếu lan rộng (năm 2011 thiệt hại hàng trăm tỷ đồng), nên đã có phương án hỗ trợ mức giá 38.000 đồng/kg cho người chăn nuôi. Theo đó, tất cả các hộ gia đình, hợp tác xã, trang trại, các đơn vị chăn nuôi phải tiêu hủy heo bắt buộc do nhiễm tai xanh hoặc trong vùng bắt buộc tiêu hủy đều nhận được chính sách hỗ trợ này. UBND tỉnh này cũng yêu cầu Sở NN-PTNT phối hợp với các ngành, địa phương kiên quyết tạm dừng việc giết mổ heo trong các vùng dịch. Đồng thời kiểm tra và xử lý nghiêm tất cả các trường hợp kinh doanh thuốc, vacxin tai xanh vi phạm, đánh lừa nông dân.