Khi sinh thời, Phó Thủ tướng Nguyễn Công Tạn đã từng khẳng định với chúng tôi: “Hiện nay ở nông thôn, không có nghề nào thu nhập cao hơn nuôi bò sữa!...”.
Ông phân tích kỹ và chỉ rõ những thế mạnh của việc nuôi bò sữa ở Việt Nam. Ngay từ thời đó, khi mà phong trào nuôi bò sữa còn sơ khai, ông đã nhận định, việc nuôi bò sữa ở Việt Nam sẽ còn phát triển mạnh hơn và đàn bò sữa còn tăng nhiều…
 |
| Bò sữa nuôi ở Mộc Châu |
Tuy nhiên lúc đó, một số nơi quá vội vàng khi tổ chức nuôi bò sữa. Nuôi bò sữa mà người ta chăn thả như nuôi bò thịt thì làm sao nó cho ta nhiều sữa được. Vì vậy, những nơi đó đã phải nếm đòn phá sản. Mọi việc đã được chấn chỉnh. Phong trào nuôi bò sữa dần dần đi vào quy củ. Rất nhiều nơi đã tổ chức việc nuôi bò sữa thành công…
Tôi đã đi qua hầu khắp các vùng nuôi bò sữa trong cả nước. Càng ngày, nghề nuôi bò sữa càng khẳng định được chỗ đứng của mình trong nền kinh tế quốc dân. Có những nơi, bò sữa được nuôi trong các trang trại tập trung theo quy mô lớn, rộng hàng trăm hecta. Cũng có những nơi, bò được nuôi trong dân theo quy mô gia đình nhưng có gắn bó chặt chẽ với các công ty. Trong điều kiện Việt Nam hiện nay, ta nên ủng hộ cả hai hình thức đó. Điều cốt yếu là các đơn vị đó phải sản xuất ra được nhiều sữa cho đất nước, góp phần nâng cao thu nhập cho người sản xuất và đóng góp cho ngôn ngữ quốc gia.
Một trong những cái nôi của nghề nuôi bò sữa ở Việt Nam là Mộc Châu. Công ty Giống bò sữa Mộc Châu là đơn vị trực thuộc Tổng Công ty Chăn nuôi Việt Nam. Họ đã có quá trình hình thành gần 60 năm, từ những con bò sữa lang trắng đen được nuôi đầu tiên cho tới năm 1976, đàn bò Holstein Friesian được các bạn Cuba giúp đỡ đã tạo cơ sở để hình thành nghề nuôi bò sữa ở Việt Nam.
Tới nay, lên thăm lại Mộc Châu chúng ta rất đỗi ngạc nhiên khi cuộc sống của bà con trên đây đã thay đổi quá nhiều. Họ giàu lên trông thấy. Mối quan hệ giữa công ty với người dân chăn nuôi bò gắn bó như ruột thịt. Tổng đàn bò sữa ở đây đã lên tới 23.255 con, được nuôi tại 568 hộ, năng suất bình quân đạt 25,22kg sữa/con/ngày. Quy mô đàn bò sữa trong dân tăng mạnh, bình quân 40 con/hộ. Có 108 hộ nuôi từ 50 con trở lên. Họ nuôi nhiều nhất có tới 196 con. Toàn bộ sữa sản xuất ra được công ty bao tiêu hết. Nhiều nhà đạt 250 tấn sữa tươi/năm. Có nhà còn đạt tới 700 tấn sữa/năm. Nghe những con số đó ta đã biết dân ở trên này giàu lên như thế nào.
 |
| Bò sữa nuôi ở Mộc Châu |
Nhưng điều đáng quan tâm nhất là bí quyết thành công chính là sự gắn bó giữa công ty với người sản xuất. Ta dễ dàng nhận thấy điều đó trong các chủ trương của công ty và ý kiến của bà con. Họ như trong một gia đình. Việc của công ty, dân coi như việc của mình. Trong lúc mọi khâu sản xuất của dân đều được công ty hết lòng giúp đỡ. Công ty lo giống, lo thức ăn, lo toàn bộ khâu phòng bệnh và chữa bệnh cho bò, lo cả bảo hiểm cho đàn bò của dân nữa. Họ đã áp dụng các kỹ thuật tiên tiến của thế giới để bà con có được phương pháp thụ tinh nhân tạo hiện đại. Họ đã dùng tinh phân định giới tính để thụ tinh cho đàn bò và đạt được tỷ lệ 87% là bê cái.
Công ty đã xây dựng nhà máy thức ăn hỗn hợp hoàn chỉnh (TMR) công suất tới 150 tấn/ngày để cung cấp thức ăn cho đàn bò của dân. Công ty còn chủ động mở rộng phạm vi, kêu gọi các huyện lân cận tham gia sản xuất cùng thức ăn để cung cấp cho đàn bò của bà con. Họ còn tạo ưu đãi về lãi suất để bà con có thể vay và mở rộng quy mô sản xuất. Công ty xây dựng nhà máy chế biến sữa tiệt trùng - UHT và nhà máy chế biến sữa thanh trùng để tiêu thụ toàn bộ sản phẩm cho bà con. Sản phẩm của họ rất đa dạng như: Sữa thanh trùng, sữa chua, sữa bánh, bơ tươi, phomat, crem, sữa chua nếp cẩm, sữa hương vị hoa quả, v.v.
Nhìn về phương diện cơ giới hóa cho sản xuất thì ở đây 100% số hộ đã có máy vắt sữa, máy cắt cỏ, máy thái băm thức ăn… Có tới 150 hộ đã có máy cày bừa; 62 hộ có xe vận tải và 76 gia đình có xe con. Thu nhập bình quân ở đây là 40 - 50 triệu đồng/tháng/hộ. Nhiều nhà còn đạt mức 100 triệu đồng/tháng. Tôi không biết còn ở chỗ nào trên đất nước ta có thu nhập cao hơn ở đây!
Người ta hay nói tới viễn cảnh của chủ nghĩa xã hội. Nhưng theo tôi, đây chính là mô hình của chủ nghĩa xã hội.
Nếu bạn chưa tin, xin bạn hãy lên Mộc Châu. Vào dịp này (14 - 15/10), ở trên đó lại tổ chức Hội thi hoa hậu bò sữa. Mỗi năm, họ cho thi một lần. Năm nay là lần thứ 14 lễ hội tôn vinh những người nuôi bò sữa trên vùng thảo nguyên xanh. Nó thực sự là một ngày hội lớn của bà con các dân tộc nơi đây. Có một vùng rộng lớn tràn ngập màu cờ, sắc áo và âm thanh rộn rã.
 |
| Thi hoa hậu bò sữa |
Bà con các dân tộc Dao, Thái, Mường, H’mông từ khắp nơi dồn về. Không khí tưng bừng, phấn khởi. Ta tha hồ thưởng thức các món ăn dân tộc và các trò chơi vùng cao. Đặc biệt, bạn sẽ có dịp kiểm chứng xem: Có phải sữa Mộc Châu là loại sữa ngon nhất hay không? Ta biết rằng, giống bò sữa ưa khí hậu mát mẻ. Điều này thì ở Mộc Châu là một trong những nơi thích hợp nhất. Cây cối ở trên này tươi tốt hơn các nơi khác. Những ruộng ngô cao tới vượt tầm với của chúng ta. Các loại cỏ ở đây cũng lên xanh mướt. Đó chính là những điều kiện để đàn bò sữa cho năng suất và chất lượng cao.
Đã có kỳ thi ở đây, con bò đạt danh hiệu hoa hậu cho sản lượng sữa tới 60 lít/ngày. Rõ ràng, Mộc Châu là nơi nuôi bò sữa thích hợp nhất.
Tôi đã từng ăn thử tất cả các loại sữa được sản xuất ở Việt Nam. Cá nhân tôi đánh giá, sữa ở Mộc Châu là loại sữa ngon nhất. Tôi rất mong mọi người hãy lên Mộc Châu tham dự lễ hội và thưởng thức các sản phẩm sữa ở đây. Xin các bạn hãy một lần kiểm chứng.
 |
| Sản phẩm sữa Mộc Châu |
