Những trao đổi giữa Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân với cử tri Cần Thơ, giữa Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương Võ Văn Thưởng với cử tri Đồng Nai, hoặc Bí thư Thành ủy TPHCM Nguyễn Thiện Nhân với cử tri thành phố tương đối rõ ràng về quyết tâm bài trừ tệ nạn tham nhũng. Tuy nhiên, vấn đề xử lý tài sản bất minh vẫn tồn tại không ít băn khoăn.
Trong khi đó, với tư cách trưởng đoàn kiểm tra số 1 của Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng chống tham nhũng, Phó Thủ tướng thường trực khi làm việc với Ban Thường vụ Thành ủy Đà Nẵng, đã khẳng định: “Công lý phải được thực thi đến cùng, tài sản chiếm đoạt từ hành vi tham nhũng phải được thu hồi trả lại cho nhân dân”. Đó là một lý lẽ phù hợp với xu hướng văn minh. Thế nhưng, làm sao phân biệt tài sản tham nhũng với tài sản bất minh? Nếu đối tượng đứng trước cáo buộc tham nhũng biện giải rằng, tài sản của họ không phải do tham nhũng, mà chỉ nằm ở dạng… không rõ nguồn gốc thì bài toán hóc búa ấy có đáp án ra sao?
Tội phạm tham nhũng không dễ đối phó. Nói như ông Lê Minh Trí, Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao thì có ba yếu tố khiến tài sản tham nhũng rất khó xử lý: “Một là những đối tượng này có chức, có quyền. Hai là có quan hệ. Ba là có trình độ để tẩu tán”. Cho nên, quy định xử lý tài sản bất minh bị bỏ ra khỏi Luật Phòng chống tham nhũng sửa đổi, cũng là một trở ngại không nhỏ cho hành trình tấn công tội phạm tham nhũng.
Trong bối cảnh không ít quan chức có biểu hiện giàu nhanh khủng khiếp, thì tài sản bất minh có dễ xác định không? Chính quyền biết phát huy tai mắt của người dân, chắc chắn sẽ nhanh chóng phát hiện những khuất tất xung quanh các biệt phủ, biệt thự lớn nhỏ đang mọc lên khắp nơi. Thật khôi hài, khi một cán bộ học cao hiểu rộng lại lơ ngơ về căn nhà trị giá thị trường hàng chục tỷ đồng mà mình đang cư ngụ nhưng không biết có nguồn gốc từ đâu! Cũng thật khôi hài, khi một lãnh đạo được giao điều hành những tập đoàn kinh tế quy mô lớn, lại mù mờ về khoản tài chính khổng lồ mà vợ mình đang sở hữu và những khoản chi phí đắt đỏ mà con mình đang du học nước ngoài. Cơn mưa vàng bạc bỗng dưng từ trên trời rơi xuống, chỉ có trong truyện cổ tích dỗ dành những đứa trẻ ngây thơ mà thôi!
Tài sản bất minh không được khống chế một cách nghiêm khắc, thì hệ luỵ kéo theo là tài sản tham nhũng rất khó thu hồi. Thực tế đã chứng minh, nhiều vụ án tham nhũng không thể thu hồi tài sản tham nhũng, vì khối lượng tài sản bất minh đã không cánh mà bay trước khi pháp luật có biện pháp ngăn chặn hữu hiệu.
