Độc hơn nhiều lần VX
Sergei Skripal, 66 tuổi, là cựu đại tá phục vụ trong cơ quan tình báo quân đội Nga (GRU). Năm 2004, Skripal bị bắt và sau đó nhận án 13 năm tù vào năm 2006 vì tội làm gián điệp cho Anh. Truyền thông Nga đưa tin, Skripal đã bán thông tin cho MI6 để đổi lấy 100.000 USD. Thông tin của Skripal đã khiến hàng loạt điệp viên Nga ở châu Âu lộ diện, bị trục xuất về nước.
 |
| Cảnh sát, chuyên gia hoá chất Anh tại Porton Down nơi nghiên cứu chất độc sử dụng trong vụ ám sát cựu điệp viên Nga Sergei Skripal |
Năm 2010, Skripal được phóng thích trong một vụ trao đổi điệp viên lớn nhất lịch sử giữa Nga và Mỹ. Ông này sau đó tị nạn tại Anh, được cấp lý lịch mới, nhà và trợ cấp. Khi được phát hiện hôm 4/3 tại Salisbury, cả Skripal và con gái đều đang trong tình trạng nguy kịch, không còn nhận biết được xung quanh. Anh đã tung hàng trăm cảnh sát vào cuộc điều tra, với mối nghi ngờ nhanh chóng hướng vào Nga. Skripal và con gái được đánh giá đã bị đầu độc bởi một loại hoá chất kịch độc. Các chuyên gia hoá học quân sự Anh tại Porton Down sau đó khẳng định, thứ suýt giết chết cựu điệp viên Nga là Novichok. Phát hiện này càng củng cố giả thuyết bàn tay của Moscow ở phía sau. Vậy Novichok là gì?
Trong tiếng Nga, từ này mang nghĩa “tân binh”. Lý do theo BBC, Novichok thuộc thế hệ vũ khí hoá học thứ 4, được nghiên cứu và phát triển vào tập niên 1970, 1980 trong một dự án mật có tên “Foliant”. Năm 1999, một nhóm các quan chức quốc phòng Mỹ đã tới Uzbekistan để hỗ trợ dỡ bỏ và khử độc một trong những cơ sở thử nghiệm vũ khí hoá học lớn nhất của Liên Xô. Cơ sở này được xác định dùng để sản xuất một lượng nhỏ độc chất Novichok.
Theo giới chuyên gia hoá chất, một lượng nhỏ Novichok-A-230 độc gấp 5-8 lần so với chất độc thần kinh VX hoặc sarin. Sarin là loại hoá chất được sử dụng trong vụ tấn công khủng bố ga tàu điện ngầm Tokyo năm 1995, khiến 12 người thiệt mạng. Chất độc VX nổi tiếng với vụ ám sát người được cho là anh trai nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un, ông Kim Jong-nam năm 2017 ở Malaysia.
Novichock có thể tồn tại ở dạng lỏng, rắn hoặc bột. Theo giáo sư Gary Stephen thuộc Đại học Reading (Anh), nó không chỉ nguy hiểm mà còn khó phát hiện. Lý do bởi Novichock đã được sản xuất với mục tiêu thoát khỏi sự kiểm soát quốc tế. Cụ thể, Novichock là hoá chất “nhị phân”, tức được kết hợp từ 2 thành phần vốn vô hại, không thuộc danh mục cấm. Chỉ khi kết hợp với nhau, Novichock mới biến thành vũ khí giết người trong chớp mắt.
Một người trưởng thành khi tiếp xúc hoặc hít phải Novichock, độc tính có thể phát huy nhanh chóng. Dấu hiệu ngộ độc xuất hiện chỉ sau 30 giây đến 2 phút. Với dạng bột, dấu hiệu ngộc độc có thể xuất hiện chậm hơn, sau 18 tiếng.
Bàn tay của Nga?
London phản ứng vô cùng giận dữ trước vụ việc trên. Novichock dù được tạo nên từ những hợp chất đơn giản, nhưng để sản xuất lại cực kỳ phức tạp, khiến bất kỳ tổ chức khủng bố nào cũng không thể tự tạo ra. Chính phủ Anh đầu tiên tuyên bố, sẽ tẩy chay World Cup 2018 tổ chức tại Nga nếu phát hiện Moscow đứng sau vụ việc.
Thủ tướng Anh Theresa May hôm qua tiếp tục cho biết, có khả năng rất cao về việc Nga ám sát Skripal. Hai giả thiết đang được Anh đặt ra, là Nga trực tiếp thực hiện vụ đầu độc, hoặc nước này không kiểm soát được Novichok, để nó rơi vào tay một tổ chức thứ 3. Bà May cho hay Sở Ngoại vụ Anh đã triệu tập đại sứ Nga để yêu cầu giải trình về cả 2 khả năng này. Thời hạn chót Anh đặt ra với Nga là hôm qua, sau đó Anh có thể kết luận đây là một vụ “sử dụng vũ lực” trái phép của Moscow, mở đường cho các lệnh trừng phạt. NATO và các đồng minh của Anh cũng thể hiện sự ủng hộ đối với London. Nga đương nhiên bác bỏ cáo buộc của Anh. Giới chức Nga tuyên bố đây chỉ là “một màn xiếc” nhằm phá World Cup 2018 tổ chức ở Nga.
