Qua thực tế chỉ đạo, theo dõi một số mô hình dưa lê siêu ngọt trình diễn ở các vụ trong những năm gần đây, xin trao đổi một số kinh nghiệm để đạt hiệu quả khi thâm canh cây trồng này vụ xuân hè.
Giống: Nên lựa chọn các giống dưa lê lai F1 siêu ngọt có những đặc điểm phù hợp với thị hiếu người tiêu dùng hiện nay là: Dưa có kích thước quả vừa phải, độ ngọt cao, vỏ xanh da đá hoặc trắng, cứng, cùi dày, ít hạt, vị thơm đặc trưng… Một số giống dưa lê lai siêu ngọt phổ biến hiện nay là Ngân Huy, Thanh Lê, NS-333, Hồng Ngọc…
Thời vụ: Dưa lê ưa biên độ nhiệt rộng hơn dưa hấu (18 - 32 độ C). Vì vậy thời vụ trồng dưa lê đối với các tỉnh miền Bắc nước ta có thể tiến hành từ tháng 2 đến tháng 9 DL. Tuy nhiên với dưa lê xuân hè gieo trồng thích hợp nhất vẫn là sau tiết lập xuân (năm 2015 với thời tiết dự báo là ấm thì có thể gieo hạt từ trung tuần tháng 2 đến hết tháng 3 DL).
Ngâm ủ hạt và làm bầu: Lượng hạt cần cho 1 sào Bắc bộ (360 m2) khoảng 20 - 25 gr. Hạt được ngâm bằng nước ấm (3 sôi 2 lạnh) cho đến khi “no nước”, rửa sạch nhớt rồi đem vào ủ trong lòng con gà đang ấp hoặc vùi dưới đất nếu gặp trời lạnh < 15 độ C. Khi hạt nứt nanh thì đem gieo.
Vụ xuân hè do thời tiết đầu vụ trời rét, ít nắng, nồm ẩm nên bố trí gieo cây con trong bầu và có khung ni lông che chắn để giúp cho cây phát triển được thuận lợi. Dùng túi ni lông hay lá chuối quấn đường kính khoảng 5 cm, cao 5 cm. Trộn đều đất bột với phân chuồng mục đã ủ với lân được xử lý theo tỷ lệ 2 đất + 1 phân. Cho hỗn hợp đã trộn vào 4/5 chiều cao của bầu. Sau khi đặt hạt vào bầu, rắc một lớp đất bột trộn với trấu mục rồi tưới đủ ẩm. Che sương và giữ ấm cho cây con bằng khung ni lông trắng có chiều cao khoảng 0,8 -1 m.
Thời kỳ cây con trong bầu không nên cung cấp dinh dưỡng cho cây qua đường gốc sẽ làm cây bị thối hỏng rễ non. Tốt nhất nên bổ sung bằng các chế phẩm phân qua lá giàu vi lượng và canxi định kỳ 4 - 5 ngày/lần. Lượng phân sử dụng chỉ cần bằng 1/2 so với lượng cho cây trưởng thành. Đồng thời, tưới bổ sung thêm chế phẩm nấm đối kháng Trichodecma để giảm thiểu lượng cây non chết vì bệnh thắt thân (lở cổ rễ). Khung che cần đóng mở linh hoạt để đảm bảo cây được ấm và không quá ẩm.
Tưới nước cho cây dưa lê trong bầu cũng cần lưu ý chỉ nên tưới đủ ẩm(nước ngấm hết vào đất sau khi tưới) và không tưới quá muộn. Đảm bảo cho cây con về đêm luôn khô nước trên thân lá.
Làm đất, trồng cây: Đất trồng dưa lê tốt nhất không trồng trên ruộng đã trồng cà chua, cà pháo, bí, khoai tây, ớt, dưa và ruộng cây trồng trước đã bị héo xanh. Xử lý đất trồng bằng vôi tả (30 - 40 kg/sào) hoặc chế phẩm nấm đối kháng Trichodecma. Lên luống rộng 1,8 - 2 m cả rãnh, cao 25 - 30 cm, rãnh rộng 30 - 35 cm. Luống thoải dần về hai bên mép. Nên dùng màng phủ chuyên dùng cho rau màu với dưa lê xuân hè. Trồng cây theo hàng, cây cách cây 25 - 30 cm, đảm bảo 700 - 800 cây/sào.
Bón phân, chăm sóc: Lượng phân bón cho 1 sào khoảng 300 kg phân chuồng hoặc phân hữu cơ vi sinh thay thế (30 kg) + 7 - 8 kg urê + 10 - 12 kg kali + 25 - 30 kg supe lân.
Bón lót toàn bộ phân chuồng và 3 kg urê + 3 kg kali vào rạch cách gốc dưa 20 cm.
Bón thúc lần 1 kết hợp với vun xới sau trồng 15 - 20 ngày: Bón 2 kg đạm + 2 kg kali.
Bón thúc lần 2: Khi có hoa cái nở, bón 2 kg đạm + 2 kg kali.
Thúc lần 3: Sau trồng 40 - 45 ngày, bón hết lượng phân còn lại.
* Lưu ý: Trước lần bón thúc đợt 1 có thể tưới nhử cho cây dưa non bằng 0,5 kg urê + 1 kg supe lân kết hợp với phun phân vi lượng qua lá. Tốt nhất nên sử dụng phân bón chuyên dùng cho dưa để bổ sung dinh dưỡng cho dưa kịp thời.
Điều tiết nước: Thường xuyên giữ đủ ẩm cho dưa mới đạt hiệu quả. Nên tưới ngấm cho dưa, không nên té lên thân lá dưa nhất là khi chiều tối. Thời kỳ cây ra hoa và quả non cần nhiều nước.
Tỉa nhánh, bấm ngọn: Khi thân chính có 4 - 5 lá thật thì bấm ngọn. Nhánh cấp 1, cấp 2 có 4 - 5 lá lại bấm tiếp. mỗi cây chỉ nên để 3 - 5 quả tùy theo các giống. Lần cuối cùng bấm ngọn để lại 2 - 3 lá sau quả.
Ngoài ra, cần tỉa lá già, lá bệnh không còn khả năng quang hợp, lá bị che khuất… Trước khi thu hoạch khoảng 15 ngày bấm ngọn và quả không có khả năng cho thu hoạch.
Phòng trừ sâu bệnh theo nguyên tắc "4 đúng". Tốt nhất nên thực hiện theo quy trình Vietgap để đảm bảo cho sản phẩm được an toàn.
