Thành quả hồ treo

Nhờ có hồ treo mà lúa, ngô tốt bời bời

Hết cảnh phải trợ cấp nước

Sau nhiều năm ròng thử nghiệm, Viện Địa chất Việt Nam đã thành công trong việc xây dựng hồ treo tại xã Tà Phìn, huyện Đồng Văn và xã Tà Lủng, huyện Mèo Vạc, giải được bài toán thiếu nước sinh hoạt ngàn đời cho đồng bào nơi đây. Tiếp nối hai công trình trên, đến nay đã có 77 hồ treo khác được khánh thành tại các bản làng xa xôi hẻo lánh của tỉnh Hà Giang.

Có mặt tại hồ treo thôn Sủng Nhí B, xã Sủng Máng, huyện Mèo Mạc đúng lúc bà con tranh thủ lấy nước khi chiều về. Ngồi nghỉ bên chiếc hồ giữa trùng điệp núi đá tai mèo, chị Vàng Mẩy Sâu, thôn Sủng Nhí B cho hay, cách đây vài năm, ngày nào chị cũng phải đi bộ hơn chục cây số tới các khe suối múc từng gáo nước về sinh hoạt. Do đường xá xa xôi, hiểm trở nên gia đình chị Sâu luôn phải cắt cử một người chuyên đi lấy nước.

Năm 2010, công trình hồ treo Sủng Nhí B với dung tích trên 8.000 m³ được khánh thành, đó là dấu son lịch sử đánh dấu việc chị Sâu và hơn 750 nhân khẩu xã Sủng Máng không còn phải vật lộn đi tìm nước mỗi khi mùa khô đến.

Cách huyện Mèo Vạc chừng 30 cây số, xã Phú Lũng, huyện Yên Minh cũng đang được hưởng lợi từ công trình hồ treo. Phấn khởi gùi trên lưng chiếc can 20 lít nước từ hồ treo Mẻo Ván, anh Sùng Mí Lùng kể, ngày trước phải đi bộ 30 phút rồi xếp hàng đến chiều mới hứng được 1 can 20 lít, nhiều khi phải sang gần xã biên giới Trung Quốc mới mua được nước về dùng, vất vả vô cùng. Nhưng từ ngày có hồ treo, anh Lùng chỉ cần vục một cái là đầy can nước mang về nhà.

Chủ tịch UBND xã Phú Lũng Nguyễn Xuân Hoán khẳng định, thiếu nước chính là nguyên nhân khiến cuộc sống của người dân nơi cao nguyên đá không thoát được cảnh đói nghèo. Trước đây, mùa khô năm nào xã Phú Lũng cũng phải trông chờ vào nguồn nước trợ cấp từ huyện. Nước sinh hoạt còn thiếu nên nước phục vụ trồng trọt chăn nuôi gần như chỉ trông vào… ông trời. Chính vì vậy mà một chậu nước sạch dù được người dân nơi đây dùng cả cho vo gạo, rửa rau và cho bò uống mà vẫn thiếu nước triền miên.

 “Từ khi hồ treo được đưa vào sử dụng người dân chúng tôi phấn khởi lắm. Không ngờ trong đời lại có lúc được dùng nước thoải mái đến như vậy. Không những thế, hồ treo Mẻo Ván còn mở ra cơ hội phát triển kinh tế cho Phú Lũng, cây lúa, cây ngô không còn phải đợi nước trời nữa, lũ dê, bò cũng được sướng lây. Có nguồn nước ổn định rồi hi vọng cái nghèo sẽ dần lùi xa", ông Hoán nói với ánh mắt tràn đầy hi vọng.

Không để nơi nào khát

Từ những thành quả to lớn đạt được nhờ sáng kiến hồ treo trên núi đá, tỉnh Hà Giang chủ trương xây dựng thêm 319 hồ treo tại 4 huyện vùng cao là Mèo Vạc, Đồng Văn, Quản Bạ và Yên Minh với số vốn đầu tư gần 4.000 tỷ đồng. Thời điểm hiện tại, tỉnh Hà Giang đã xây dựng được 585 công trình nước tự chảy tập trung, gần 41.000 bể lu chứa nước, 77 hồ treo và 26 giếng đào UNICEF, nâng tỷ lệ người dân nông thôn Hà Giang được sử dụng nước sinh hoạt hợp vệ sinh đạt lên 58%, tương đương hơn 400.000 người.

Tuy nhiên, kế hoạch xây dựng 319 hồ treo tại 4 huyện miền núi của Hà Giang gặp rất nhiều khó khăn do phải thi công trên vùng núi đá có địa hình địa chất phức tạp nên dung tích của các hồ thường chỉ từ 2.000 - 10.000 m³.

Nhưng cái khó nhất trong việc triển khai 319 hồ hiện nay lại chính là nguồn vốn. 30 công trình đầu tiên được Chính phủ hỗ trợ nên việc triển khai nhiều thuận lợi, các công trình tiếp theo ngày một khó khăn hơn khi số vốn cần cho 77 công trình đã hoàn thành vẫn còn thiếu trên 400 tỷ đồng.