Thị trường vẫn màu mỡ

Trải qua giai đoạn dài phát triển, những tay lái súng đã hình thành hẳn một nền công nghiệp kiếm tiền nhờ... tử thần. Ở đâu có tiếng súng, ở đó có thị trường buôn lậu vũ khí, báo cáo của Liên hiệp quốc khẳng định như vậy.

>> Kẻ tạo nên thuật ngữ ''kim cương máu''
>> Kẻ gieo rắc cái chết ở châu Phi
>> Theo dấu “Tay buôn tử thần”

Nguồn lợi tỷ đô

Theo Viện nghiên cứu hòa bình Stockholm, Thụy Điển, mức giao dịch trên thị trường vũ khí lậu ngày càng gia tăng. Năm 1992, những tay lái súng quốc tế kiếm được 1,85 tỷ USD. Còn tới nay, nguồn lợi nhuận từ súng đạn lậu không dưới 10 tỷ USD. Nhỏ từ súng lục, súng trường, lựu đạn cho tới vũ khí hạng nặng như máy bay, xe tăng và thậm chí là tên lửa hoặc vũ khí hạt nhân đều có đủ.

Châu Phi là thị trường béo bở của những tay lái súng châu Âu (Ảnh minh họa)

Báo cáo của Liên Hiệp Quốc năm 2007 cho biết, trên thế giới có khoảng nửa tỷ khẩu súng bộ binh hạng nhẹ, trong đó, 60% là súng lậu. Tại châu Phi, một khẩu AK-47 có giá chỉ 60 USD, tức tương đương với số tiền bán một chú dê cái.

Điều khiến người ta lo sợ hơn cả là vũ khí hạt nhân - thứ có thể thổi bay cả một thành phố trong vài giây cũng đã xuất hiện trên chợ đen. Vụ đầu tiên được phát hiện năm 1998, một công nhân làm việc tại một xưởng vũ khí Nga lén tuồn cho bọn buôn lậu 18,5kg Uranium đã làm giàu. Số này đủ để làm ra một quả tên lửa mang đầu đạn hạt nhân có sức hủy diệt hàng ngàn người.

Năm 2001, cảnh sát chống khủng bố Nga lại bắt giữ một vụ tàng trữ 1,7kg Uranium đã làm giàu. Vụ việc sau đó được xác định là do một thượng úy hải quân cùng ba người bạn ăn cắp trên tàu ngầm hạt nhân Nga, họ dự định bán với giá 800.000 USD/ kg.

Trên thế giới, mỗi năm có hàng trăm vụ buôn lậu vũ khí được phát hiện. Uranium làm giàu, nguyên liệu chính cho vũ khí hạt nhân là thứ được lái súng thèm khát nhất. Thậm chí, ngay đến nguyên liệu dùng cho máy chiếu xạ trong y tế cũng trở thành món hàng đắt giá, đơn giản vì nó có Uranium. Cơ quan năng lượng nguyên tử quốc tế IAEA cho biết họ đã cảnh báo điều này từ năm 2005.

Quan chức cũng làm lái súng

Tháng 6/2001, cả nước Argentina rúng động bởi hàng loạt quan chức trong chính phủ Tổng thống Carlos Menem bị cáo buộc dính líu vụ buôn lậu vũ khí từ nước này sang hai quốc gia láng giềng Panama và Venezuela. Theo cáo trạng của Viện Kiểm sát tối cao Argentina, nhiều quan chức chính phủ lợi dụng hợp đồng mua bán vũ khí được ký giữa ba chính phủ để tuồn cho phiến quân Panama và Venezuela 6.500 tấn vũ khí các loại.

Tổng thống Carlos Menem bị mất tín nhiệm nặng nề khi thuộc cấp của mình đứng giữa “hốt bạc” của cả phe chính phủ lẫn phe phiến quân. Ước tính, các lái súng đội lốt quan chức thu về hàng triệu USD mỗi người. Ông Carlos Menem bị mất chức sau đó ít lâu. Chính phủ mới của Argentina lập tổ điều tra đặc biệt với tuyên bố “sẽ bắt giữ tội phạm cho dù đó là ai”.

Nhưng suốt 3 năm sau đó, không ai bị bắt bởi “họ đều là những quan chức cấp cao, có mối quan hệ xã hội sâu rộng”. Trước khi ông Carlos Menem phải trốn ra nước ngoài, Argentina lại một phen xao động khi vợ cũ của ông tố cáo: Để che giấu chân tướng sự thật, ông Carlos không ngần ngại mưu sát đứa con trai của chính mình.

Châu Phi – thị trường béo bở

Chiều dài sa mạc ngăn cách giữa Libya và Tây Phi được coi là một trong những con đường buôn lậu chính trên thế giới. Nó nằm dưới sự kiểm soát của nhóm chiến binh bộ tộc địa phương Tuareg, những đối tượng tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động buôn lậu vũ khí, cocaine, thuốc lá và cả những món hàng hóa gia dụng thông thường. Tổng thống Niger Issoufou cho biết, quân đội Niger đã bắt giữ nhiều loại vũ khí, bao gồm súng phóng rocket chống tăng và súng trường tấn công.

Súng ống bị tịch thu trong một vụ buôn lậu ở châu Phi

Bên cạnh đó, đường biển cũng được các lái súng yêu thích. Hầu như năm, nào hai quốc gia Niger và Nigeria cũng đều bắt giữ những vụ buôn lậu vũ khí qua đường biển. Rocket, lựu đạn, súng AK và súng MI6 là những mặt hàng thường gặp nhất.

Tuy nhiên, tình báo Israel tố một số quốc gia châu Phi kiếm lời bằng cách bán vũ khí lậu cho các tổ chức khủng bố ở Palestine để chống lại người Israel. “Không ít nơi, giới chức làm ngơ cho bọn buôn lậu vũ khí và chỉ thu phần trăm, coi như một loại thuế”, một báo cáo của Israel viết.

Theo đại diện của Ủy ban châu Âu tại châu Phi, Daniela Dicorrado-Andreoni, đây là dự án thí điểm của EU tại châu Phi nhằm hỗ trợ công tác đấu tranh ngăn chặn tình trạng buôn lậu các loại vũ khí nhỏ và hạng nhẹ vào châu lục này.

Kết quả cuộc khảo sát tiến hành năm 2004 của Geneva, Thụy Sĩ, về tình trạng buôn bán vũ khí nhỏ trên thế giới cho thấy đã có hơn 30 triệu loại vũ khí nhỏ và nhẹ được tuồn trái phép vào khu vực cận sa mạc Sahara.

Cuộc khảo sát cũng cho biết khoảng 3 triệu người bị giết mỗi năm tại châu Phi bởi các loại vũ khí nhỏ, mặc dù con số chính xác có thể cao hơn nhiều.

Cộng với sự hỗ trợ của cộng đồng quốc tế, chính phủ các quốc gia châu Phi đang phối hợp với nhau để ngăn chặn tình trạng buôn lậu các loại vũ khí cá nhân vào châu Phi, mà đa số vũ khí này được sử dụng trong các cuộc xung đột vũ trang tại châu lục này.