Các tiêu cực về SX, mua bán thuốc BVTV tại phía Nam đang gia tăng báo động, tỷ lệ vi phạm tại các hộ kinh doanh năm 2009 là 8,8% nhưng chỉ 6 tháng đầu năm nay đã lên tới 9,4%. Ông Nguyễn Văn Thiệu, Phó Chánh Thanh tra Cục BVTV đã trao đổi với NNVN xung quanh vấn đề này.
Thưa ông, hiện có nhiều hộ nông dân sử dụng thuốc BVTV sai qui trình không?
Năm 2009, 22 Chi cục BVTV các tỉnh, thành phía Nam kiểm tra việc sử dụng thuốc BVTV của 2,2 vạn nông dân, phát hiện 114 trường hợp vi phạm, trong đó 77 trường hợp sử dụng thuốc không đúng nồng độ, liều lượng, 21 sử dụng thuốc không đảm bảo thời gian cách ly...Còn 6 tháng đầu năm nay, kiểm tra 1,4 vạn nông dân, phát hiện 70 trường hợp vi phạm trong đó 1 sử dụng thuốc cấm, 5 sử dụng thuốc ngoài danh mục. Nhìn chung, số nông dân vi phạm không lỗi lớn thì lỗi nhỏ, chiếm khoảng 15-20%.
Đây là con số khá cao?
Chúng tôi đang cố gắng hạn chế bằng việc nâng cao nhận thức cho bà con trong việc sử dụng thuốc an toàn hiệu quả, cùng với việc các Chi cục thường xuyên tổ chức các lớp tập huấn về sử dụng thuốc BVTV. Một số liệu đáng mừng là năm 2005 chúng tôi chỉ tổ chức được 800 lớp với 3 vạn lượt nông dân tham dự thì năm 2009 tăng lên 1.800 lớp với gần 8 vạn lượt.
Nông dân thì có thể “sửa” được thông qua lớp tập huấn. Nhưng người buôn bán thuốc vi phạm thì khó mà “sửa” do họ đặt lợi nhuận trên hết. Chẳng lẽ Thanh tra Cục BVTV "đầu hàng" họ?
Theo thống kê, từ năm 2005 trở lại đây số cơ sở không đủ điều kiện kinh doanh vẫn còn khoảng 20%, chủ yếu ở vùng nông thôn sâu, vùng xa, là những hộ mua bán nhỏ lẻ mang tính thời vụ. Những hộ này có vốn nhưng kiến thức về thuốc BVTV rất hạn chế, không nắm được đâu là thuốc hạn chế kinh doanh, kinh doanh có điều kiện, khi đi ra trung tâm huyện thường mua thuốc về vừa để gia đình dùng vừa nhượng lại cho những hộ gần nhà, bị kiểm tra mới lộ ra không có chứng chỉ hành nghề, không có kho chứa thuốc riêng biệt xa nhà ở.
Ngoài ra, trên thị trường vẫn còn khá nhiều nhãn thuốc BVTV lưu hành chưa đúng quy định, lỗi phổ biến là in không đúng cỡ chữ, không đủ 10 nội dung cần thiết. Đặc biệt có những loại thuốc sang chai đóng gói khối lượng nhỏ cho vừa với 1 bình phun nên kích thước nhãn quá bé, nông dân rất khó đọc. Một số DN còn ghi thừa đối tượng phòng trừ, ghi sai liều lượng sử dụng, nồng độ pha chế.
Việc còn không ít nông dân sử dụng thuốc cấm, thuốc ngoài danh mục Thanh tra BVTV xử lý thế nào?
Xử lý cực kỳ khó do lực lượng thanh tra quá mỏng, 22 tỉnh phía Nam mà chỉ có 191 thanh tra chuyên ngành BVTV. Thế nên, một số địa phương khi đi kiểm tra đột xuất ngoài đồng thường phải kết hợp với đại diện chính quyền xã, phường. Khi phát hiện nông dân vi phạm do trình độ, nhận thức thấp chỉ biết nhắc nhở, cảnh cáo; đối với những vi phạm lớn như dùng thuốc cấm, thuốc có nhãn tiếng nước ngoài thì lập biên bản chuyển cho UBND xã, phường xử phạt hành chính. Nhưng trường hợp này là hãn hữu.
Chúng ta đã có Luật Thanh tra từ năm 2004, nhưng vì sao hoạt động thanh tra các Chi cục cứ “rối tung”cả lên?
Do Luật chưa rõ dẫn đến hệ thống thanh tra chuyên ngành ở các địa phương không nhất quán, hoạt động và phối hợp với các cơ quan liên quan quản lý gặp nhiều hạn chế, chẳng hạn có Chi cục thành lập Phòng Thanh tra ( An Giang, Bình Dương, Bình Thuận, Long An, Sóc Trăng); có Chi cục là tổ Thanh tra ( Bến Tre, Cần Thơ, Ninh Thuận); có nơi chỉ bộ phận thanh tra ( Bạc Liêu, Bình Phước, Tây Ninh), thậm chí cũng có tỉnh không còn Thanh tra chuyên ngành nữa như Bà Rịa Vũng Tàu, Tiền Giang.
Về hoạt động có tỉnh giao cả chức năng thanh tra xử lý vi phạm về giống cây trồng, phân bón cho Chi cục BVTV (Đồng Tháp, Sóc Trăng, Cà Mau). Về xử lý vi phạm có nơi giao cho Thanh tra Chi cục thực hiện (An Giang, Lâm Đồng...), có nơi phải chuyển hồ sơ về Thanh tra Sở NN-PTNT (Kiên Giang, Bình Dương), do đó hoạt động thanh tra chuyên ngành BVTV trong vùng còn nhiều bất cập, sơ hở. Cùng một vi phạm nhưng mỗi địa phương xử lý một kiểu. Có lẽ vì thế các tiêu cực về kinh doanh, mua bán thuốc BVTV có chiều hướng tăng.
Cứ như ông nói thì phải sửa Luật Thanh tra?
Đúng thế. Thông qua báo NNVN, chúng tôi kiến nghị Quốc hội cần sớm sửa đổi, bổ sung Luật Thanh tra trên cơ sở xác lập hệ thống Thanh tra chuyên ngành BVTV tại địa phương, giao trả thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính cho Thanh tra chuyên ngành để việc xử lý nhanh, gọn mà hiệu quả hơn.
Xin cám ơn ông!
