Thủ lĩnh đối lập Venezuela tự nhận là tổng thống lâm thời

"Tôi tuyên thệ chính thức đảm nhận quyền lực hành pháp với tư cách là tổng thống Venezuela để thiết lập một chính phủ chuyển tiếp và tổ chức các cuộc bầu cử tự do", Chủ tịch Quốc hội Juan Guaido ngày 23/1 tuyên bố với những người ủng hộ. Quốc hội Venezuela do phe đối lập kiểm soát, theo AFP.

Hàng chục nghìn người xuống đường ở thủ đô Caracas để thể hiện sự ủng hộ với Juan Guaido, trong bối cảnh khủng hoảng kinh tế nghiêm trọng đã tàn phá đất nước nhiều dầu mỏ từng giàu có này.

Tổng thống Nicolas Maduro dẫn dắt Venezuela từ năm 2013. Ông bắt đầu nhiệm kỳ thứ hai từ ngày 10/1 sau một cuộc bầu cử bị nhiều người tẩy chay vào năm ngoái. Nhiều chính phủ nước ngoài gọi đây là "bầu cử giả dối".

Hiến pháp Venezuela quy định nếu vị trí tổng thống bị bỏ trống, cuộc bầu cử mới sẽ được tổ chức trong 30 ngày và chủ tịch quốc hội sẽ đảm nhận chức tổng thống trong thời gian đó.

Tổng thống Mỹ Trump ngay lập tức ra tuyên bố mô tả Maduro là "bất hợp pháp" và gọi quốc hội Venezuela là "nhánh hợp pháp duy nhất của chính phủ do người dân Venezuela bầu chọn".

Trong khi đó, Maduro cáo buộc phe đối lập tìm cách đảo chính với sự hỗ trợ của Mỹ. Ông tuyên bố cắt quan hệ ngoại giao với Washington và cho phái đoàn ngoại giao Mỹ 72 giờ để rời khỏi nước này. "Cút đi! Hãy rời khỏi Venezuela", Maduro hô khi phát biểu trước hàng nghìn người ủng hộ bên ngoài dinh tổng thống ở Caracas.

Một số quốc gia trong khu vực nhanh chóng theo chân Trump. Brazil, Argentina, Colombia, Canada, Chile, Peru, Paraguay ủng hộ Guaido. Trong khi đó, Mexico cho biết họ vẫn coi Maduro là tổng thống Venezuela. Cuba bày tỏ sự ủng hộ mạnh mẽ với Maduro.

Bộ trưởng Quốc phòng Venezuela Vladimir Padrino tuyên bố quân đội Venezuela không công nhận Juan Guaido là quyền tổng thống. "Những người lính không chấp nhận một người tự xưng không theo luật pháp", Padrino viết trên Twitter.

Nicolas Maduro phát biểu trước người ủng hộ bên ngoài dinh tổng thống ngày 23/1. Ảnh: AFP.

Với căng thẳng này, có khả năng phe đối lập Venezuela sẽ điều hành một chính phủ song song được nước ngoài công nhận nhưng không có sự kiểm soát đối với các chức năng của nhà nước.

Guaido, 35 tuổi, tham gia chính trị từ khi còn là một lãnh đạo phong trào sinh viên ở Caracas, từng dẫn đầu cuộc biểu tình phản đối việc chính quyền cố tổng thống Hugo Chavez đóng cửa đài truyền hình lâu đời nhất ở quốc gia này. Sau khi tốt nghiệp ngành cơ khí, Guaido có cơ hội được cử đi làm việc ở Mexico, nhưng ông từ chối và gia nhập đảng Voluntad Popular, vốn có quan điểm cứng rắn chống lại Maduro. 

Guaido nổi lên từ cuối năm ngoái, khi lực lượng an ninh Venezuela bắt khoảng 30 người, trong đó có ông và hai tướng quân đội, sau âm mưu ám sát hụt nhằm vào Maduro trong cuộc duyệt binh ở Caracas hôm 4/8/2018. Sau khi được thả, nghị sĩ trẻ này vào tháng một được bầu làm chủ tịch quốc hội.