Hồ Ngòi Là, xã Trung Môn, huyện Yên Sơn có diện tích hơn 50 ha. Công trình đảm bảo cung cấp nước cho hơn 334,8 ha lúa 2 vụ cho 5 xã, phường thuộc huyện Yên Sơn và thành phố Tuyên Quang.
 |
| Hồ Ngòi Là đang được nâng cấp hoàn thiện. |
Hồ gồm các hạng mục như, hồ chứa với dung tích hữu ích đạt 3,2 triệu m3; đập đất đỉnh cao trình đạt 44,5m, cống lấy nước với cao trình ngưỡng 33m, lưu lượng thiết kế đạt 0,64m3/s…
Đảm bảo nguồn nước tưới phục vụ sản xuất vụ đông xuân, Ban Quản lý khai thác công trình thủy lợi tỉnh Tuyên Quang đã chỉ đạo đơn vị quản lý hồ Ngòi Là chú trọng việc tích trữ và điều tiết nguồn nước hợp lý. Thực hiện điều tiết nguồn nước theo đúng kế hoạch sản xuất theo tiến độ từ làm đất, gieo cấy đến tưới dưỡng cho lúa. Đảm bảo hồ cung cấp nước tưới cho 350 ha cây trồng vụ đông xuân tại các địa phương.
Ông Phạm Văn Khương, Phó Giám đốc Ban Quản lý khai thác công trình thủy lợi tỉnh Tuyên Quang cho biết: “Nhất nước, nhị phân, tam cần, tứ giống” là yếu tố tố then chốt đảm bảo năng suất mùa vụ. Vì vậy việc quản lý chặt chẽ, điều tiết hợp lý nguồn nước tại hồ Ngòi Là là quan trọng, cần thiết trong sản xuất nông nghiệp.
Gia đình bà Phạm Thị Tân, tổ 5, phường Ỷ La, thành phố Tuyên Quang có 9 sào lúa 2 vụ. Bà Tân cho biết, kể từ khi công trình hồ thủy lợi Ngòi Là được đưa vào sử dụng, đồng ruộng Ỷ La được mở rộng và hầu hết diện tích cấy cả 2 vụ lúa. Có nước nước tưới ổn định nên năng suất lúa của gia đình bà thường xuyên đạt 250 kg/sào.
 |
| Cán bộ ban quản lý hồ Ngòi Là vận hành trạm bơm phục đảm bảo nước tưới phục vụ sản xuất. |
Hồ Ngòi Là được xây dựng và đi vào hoạt động từ năm 1975. Trong quá trình hoạt động, công trình có nhiều hư hỏng, xuống cấp, làm suy giảm năng lực thiết kế tưới. Công trình được nâng cấp, sửa chữa vào năm 1999. Trong lần sửa chữa này, đáy tràn và dốc nước được bọc lại bằng bê tông cốt thép, hệ thống kênh được kiên cố hóa 1 phần. Năm 2012, đỉnh đập và đường quản lý được trải thảm.
Tháng 12/2016, UBND tỉnh Tuyên Quang có quyết định phê duyệt số 745 về việc sửa chữa, nâng cấp đảm bảo an toàn hồ chứa nước Ngòi Là 2. Dự án có tổng vốn đầu tư hơn 47,9 tỷ đồng từ nguồn vốn vay của Ngân hàng thế giới. Đây được coi là lần nâng cấp, sửa chữa lớn nhất kể từ khi hồ hoàn thiện đưa vào sử dụng.
Dự án gồm các hạng mục như: Đập đất, giữ nguyên cao trình đỉnh đập, đắp áp trúc mái hạ lưu đập để mở rộng đỉnh đập bằng đất đồng chất đạt độ đầm chặt; sửa chữa nâng cấp tràn tại vị trí tràn cũ; cống lấy nước, đặt bên vai phải đập (tại vị trí cống cũ), thân cống được giữ nguyên theo cống cũ hiện có; nhà quản lý vận hành…
Theo Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Tuyên Quang, chủ đầu tư công trình thì, dự kiến đến hết tháng 11 công trình sẽ hoàn thiện các hạng mục và đưa vào sử dụng.
Dù công trình hồ Ngòi Là luôn duy trì và phát huy hiệu quả tích cực. Tuy nhiên, hiện nay có tình trạng người dân xâm lấn lòng hồ để biến thành tài sản riêng của hộ gia đình. Điều này đã khiến diện tích hồ Ngòi Là bị thu hẹp. Đây cũng là vấn đề đặt ra cần ngành chức năng của tỉnh Tuyên Quang giải quyết dứt điểm.
