Tiêu chí thu nhập: Có bất hợp lý?

Ảnh minh họa

>> Xã khá cũng than
>> Tiêu chí thu nhập: Có bất hợp lý?

Ông Nguyễn Hữu Hoài Phú, Chi cục trưởng Chi cục PTNT TP HCM: Cực khó

Tôi đã đi tham quan mô hình xây dựng NTM ở nhiều địa phương. Về việc nâng cao thu nhập, tôi thấy chỉ nâng thu nhập bình quân cho mỗi hộ nông dân thêm 500 ngàn đồng đã là rất khó. Muốn giải bài toán tiêu chí thu nhập mà cứ loanh quanh với trồng cây gì, nuôi con gì thì không thể ra được kết quả, vì bình quân mỗi hộ nông thôn ở TP HCM có chưa tới 1 ha đất nông nghiệp. Mà phải đẩy mạnh việc chuyển dịch lao động từ nông nghiệp sang công nghiệp, dịch vụ… Việc chuyển dịch này phải làm càng sớm càng tốt.

Trước đây, bình quân mỗi hộ nông thôn ở thành phố có từ 2,3 đến 4 người làm nông nghiệp. Bây giờ chỉ còn 0,7 lao động nông nghiệp trên một nông hộ. Việc giảm lao động trong nông nghiệp sẽ làm cho giá trị lao động nông nghiệp tăng lên. Trước đây, lao động nông nghiệp làm ra được 1 đồng thì lao động công nghiệp làm ra được 1,6 đồng. Bây giờ, 1 đồng do lao động công nghiệp làm ra chỉ còn bằng khoảng 1,1 đồng của lao động nông nghiệp thôi.

Không phải do giá trị của lao động công nghiệp đã giảm xuống đâu, mà do giá trị của lao động nông nghiệp đã tăng mạnh. Có được điều đó là nhờ việc giảm mạnh số lao động nông nghiệp ở mỗi nông hộ và nông dân đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu cây trồng, vật nuôi, sang những cây, con có giá trị cao.

Nếu làm tốt được những vấn đề đó thì xã nghèo như Bình Lợi, đến năm 2015 cũng có thể đạt mức thu nhập 22 triệu đồng/ha, tức là gấp rưỡi so với hiện nay. Như thế là đã đạt được tiêu chí thu nhập theo yêu cầu của Chương trình xây dựng NTM ở TP HCM. Chương trình xây dựng NTM của Thành phố chỉ yêu cầu tăng 1,8 - 2 lần so với mức thu nhập bình quân lúc khởi điểm của xã đó mà không bắt buộc phải gấp rưỡi thu nhập bình quân chung của cả huyện như Bộ tiêu chí Quốc gia.

Bởi rất khó để một xã có thể đạt thu nhập gấp rưỡi bình quân chung của cả huyện. Vả lại, bắt đầu từ năm sau, Thành phố sẽ triển khai xây dựng NTM ở tất cả các xã. Khi ấy mà bắt các xã phải đạt thu nhập bằng 1,5 lần thu nhập bình quân chung khu vực nông thôn của huyện, của thành phố thì vô lý quá.

PGS.TS Vũ Trọng Khải, Trường Quản lý Cán bộ NN- PTNT II: Nhiều tiêu chí khác cũng chưa hợp lý

Tiêu chí thu nhập bắt buộc xã làm NTM phải gấp rưỡi về thu nhập so với các xã xung quanh. Nhưng có một câu hỏi đặt ra là tại sao lại lấy thu nhập của các xã xung quanh làm định lượng xác định tiêu chí thu nhập cho xã NTM? Các xã xung quanh cũng luôn tăng về thu nhập thì xã làm NTM làm sao gấp rưỡi bình quân của các xã khác được, kể cả xã làm giỏi nhất? Đó là về định lượng, còn về định tính, cũng không thể lấy mình ra so với chuẩn của người ngoài. Tại sao tiêu chí thu nhập không đặt ra yêu cầu là so với chính mức thu nhập bình quân của xã đó ở thời điểm khởi đầu làm NTM?

Theo tôi không chỉ tiêu chí thu nhập mà các tiêu chí khác cũng chưa hợp lý. Đưa ra thời gian trong vài năm phải hoàn thành tất cả các tiêu chí cũng không ổn. Mong muốn của con người thì vô hạn nhưng nguồn lực lại có hạn. Vì thế, phải xác định thứ tự ưu tiên. Chẳng hạn, năm nay tập trung làm đường giao thông, sang năm làm thuỷ lợi, năm nữa giải quyết vấn đề nước sạch, môi trường… Chứ cứ làm ào ào hàng loạt tiêu chí như hiện nay thì Chương trình xây dựng NTM dễ đi vào căn bệnh thành tích. 

Thạc sỹ Võ Thị Kim Sa, Trưởng khoa Khuyến nông và PTNT (Trường Cán bộ Quản lý NN-PTNT II): Không có lời giải

Nếu một vài xã làm NTM thì cũng có thể đạt tiêu chí thu nhập là gấp 1,5 lần bình quân chung khu vực nông thôn của huyện nhưng khi một huyện nào đó triển khai Chương trình xây dựng NTM cho 50% số xã trong huyện, thì một nửa số xã này bắt buộc đều phải có mức chênh lệch rất lớn về thu nhập so với các xã còn lại. Điều này là gần như không thể.

Tiếp nữa, một huyện khi được coi là huyện NTM thì bắt buộc phải có ít nhất 75% số xã trong huyện đã hoàn thành. Tức là 75% số xã trong huyện phải có thu nhập gấp 1,5 lần so mới mức thu nhập bình quân chung toàn huyện. Đây là một bài toán không thể nào có lời giải. Bây giờ nhiều tỉnh, TP đang đề ra kế hoạch đến năm nào đó, 100% số xã sẽ hoàn thành xây dựng NTM. Khi ấy, về tiêu chí thu nhập, 100% xã phải đạt thu nhập gấp 1,5 bình quân chung của huyện, của tỉnh, là điều rất vô lý.

Theo tôi, kể cả khi mới chỉ làm NTM ở một vài xã trong mỗi huyện như hiện nay, cũng chỉ nên đặt ra tiêu chí thu nhập là gấp 1,5 lần so với mức thu nhập khởi điểm của xã đó khi bắt đầu xây dựng NTM, mà không nên phải gấp 1,5 lần so với bình quân chung khu vực nông thôn của huyện, của tỉnh. Tất cả các xã, kể cả xã chưa làm NTM cũng luôn phát triển kinh tế, tăng thu nhập cho người dân. Nếu muốn đạt thu nhập gấp 1,5 lần bình quân chung của huyện thì trong khi các xã khác đi 1 bước, xã xây dựng NTM phải đi 1,5 đến 2 bước. Đó là điều cực khó.