* Xuất hiện “bệnh lạ” nguy hiểm trên lúa HT
Cuối tuần qua, tại TP Rạch Giá (Kiên Giang), Bộ NN-PTNT đã họp giao ban SX lúa HT và triển khai kế hoạch vụ TĐ, vụ mùa năm 2010 cho các tỉnh Nam bộ. Một vấn đề nóng bỏng đặt ra là lúa HT chưa tiêu thụ được thì lúa TĐ chuẩn bị tràn về khiến vựa lúa ĐBSCL lúc nào cũng trong tình trạng... bội thực.
Đến nay, nhiều tỉnh như Đồng Tháp, Vĩnh Long, Hậu Giang…đã cơ bản thu xong lúa HT. Tuy nhiên, các tỉnh, thành có diện tích lớn như Long An, An Giang, Kiên Giang, Cần Thơ đang thu hoạch rộ. Điều này cho thấy áp lực tiêu thụ lúa HT thời gian tới chắc chắn sẽ dâng cao vào khoảng đầu tháng 8 tới. Riêng tháng 7 và tháng 8 sẽ có khoảng 5,5/8 triệu tấn lúa HT được thu hoạch. Đây là thời điểm thường xuất hiện mưa bão gây nhiều gây khó khăn cho công tác thu hoạch, làm chi phí tăng cao và gây áp lực lớn trong việc tiêu thụ.
Về việc tiêu thụ lúa HT, ông Phạm Văn Bảy, Phó Chủ tịch VFA cho biết, đến nay các DN đã triển khai thu mua tạm trữ được 216.000/1 triệu tấn gạo theo chỉ đạo. Các ngân hàng đã chủ động phân bổ vốn cho DN vay nên tiến độ thu mua đang được đẩy nhanh, khả năng sẽ hoàn thành sớm hơn kế hoạch đề ra. Giá thu mua lúa gạo cũng đã bắt đầu ấm dần lên với mức tăng 200 đồng/kg. Cụ thể giá lúa thường thương lái thu mua 3.300- 3.500 đồng/kg, lúa hạt dài XK 3.900- 4.100 đồng/kg. Lúa tươi bán tại ruộng từ 2.600- 3.000 đồng/kg. Do giá XK đang ở mức thấp (300- 310 USD/tấn gạo 25% tấm) nên thị trường gạo cấp thấp như châu Phi đang rất thuận lợi.
Tuy nhiên, đại diện các tỉnh vẫn tỏ ra bức xúc, cho rằng tiến độ thu mua của DN như vậy rất chậm chạp và giá lúa hiện nay nông dân mới chỉ huề vốn chứ chưa có lãi. Ông Trần Quang Củi, PGĐ Sở NN-PTNT Kiên Giang cho biết, toàn tỉnh gieo sạ trên 270 ngàn ha lúa HT, ước sản lượng khoảng 1,2 triệu tấn lúa mà chỉ tiêu mua tạm trữ chỉ 90 ngàn tấn gạo thì chưa thấm tháp gì. Tỉnh đề nghị VFA nên tăng chỉ tiêu thu mua lên. Về giá thu mua, ông Củi cho rằng ít nhất phải từ 4.000 đồng trở lên thì nông dân mới có lãi vì giá thành đã 3.200 đồng/kg. Tương tự, tại Hậu Giang còn tồn đọng trong dân khoảng 170 ngàn tấn lúa, trong đó có 60 ngàn tấn lúa chất lượng thấp IR 50404 chưa biết tiêu đi đâu. Trong khi chỉ tiêu tạm trữ mới chỉ giải quyết chưa được 20% lượng lúa hàng hóa này.
Tại An Giang, địa phương được coi là dẫn đầu về áp dụng các tiến bộ KHKT vào sản xuất, thế nhưng giá thành SX lúa mà tỉnh này khảo sát lên đến 3.853 đồng/kg lúa. Vì vậy, bà Phạm Thị Hòa, PGĐ Sở NN-PTNT An Giang kiến nghị phải nâng mức giá thu mua lên 5.000 đồng/kg thì mới đảm bảo cho nông dân lãi 30%. Toàn tỉnh An Giang có trên 800 ngàn tấn HT cần tiêu thụ. Ngoài ra, hàng năm còn có khoảng 450 ngàn tấn lúa Campuchia được nhập sang hoặc do nông dân qua đó mướn đất làm đưa về. Chính điều này càng tạo thêm áp lực về đầu ra cho hạt lúa. Bà Hòa đòi đổi mới phương thức thu mua thì mới tránh được tình trạng ứ đọng. Các tỉnh, TP Cần Thơ, Đồng Tháp, Long An…cũng rơi vào cảnh tương tự.
Thứ trưởng Bùi Bá Bổng chỉ đạo, các địa phương cần khảo sát và đưa ra khung giá thành thống nhất để các DN có cơ sở thu mua. VFA cần chỉ đạo các DN đẩy nhanh hơn nữa tiến độ, để kích thích giá thị trường. Đồng thời, phối hợp với các địa phương đánh giá lại lượng lúa đang tồn đọng, cần thiết thì kiến nghị mua tạm trữ đợt 2. Theo Thứ trưởng Bùi Bá Bổng trong những năm tới, nếu cân đối giảm được 2 triệu tấn lúa HT so với sản lượng hiện nay thì cơ bản sẽ giải quyết được bài toán lúa tồn đọng.
Về lâu dài, các địa phương cần giúp nông dân tiếp cận với những tiến bộ KHKT để giảm giá thành SX, tăng lợi nhuận. Liên kết, hợp tác nông dân lại SX hàng hóa cùng chủng loại, tạo điều kiện cho DN làm đầu mối thu mua. Xem xét cơ cấu lại lịch thời vụ, bỏ lúa XH, chuyển dần diện tích HT sang TĐ. Những nơi làm lúa năng suất thấp dưới 4 tấn/ha cần sớm chuyển sang nuôi trồng thủy sản, trồng các loại rau màu.
Xuất hiện “bệnh lạ” nguy hiểm trên lúa Theo Cục BVTV, diện tích lúa TĐ và lúa mùa đã xuống giống trên 130 ngàn ha, tăng hơn 55 ngàn ha so với cùng kỳ năm trước, hầu hết trà lúa đang ở giai đoạn mạ, đẻ nhánh. Đối tượng gây hại nguy hiểm nhất vẫn là rầy nâu, cao điểm một số nơi bị nhiễm với mật độ từ 3.000 – 8.000 con/m2. Ngoài ra, rầy phấn trắng và nhện gié xuất hiện khá phổ biến với diện tích và mật số gia tăng rất nhanh. Đáng lưu ý là ngoài bệnh VL, LXL, còn xuất hiện “bệnh lạ” (tại Đồng Tháp, Long An) với triệu chứng cổ lá lúa bị co rút, xiết chặt lại (lá đòng và lá gần đòng), làm cho bông lúa không trổ thoát ra được hoặc nếu trổ được thì bị quấn sát vào nhau làm bông lúa bị lép. Trung tâm BVTV phía Nam và chuyên gia virus của Viện Lúa quốc tế IRRI đã khảo sát tình hình và lấy mẫu rầy phấn trắng để giám định, kết quả đây là loài côn trùng có phổ ký chủ rộng và có khả năng truyền bệnh siêu vi khuẩn cho cây trồng. Tuy nhiên, đến nay vẫn chưa có kết luận liệu côn trùng này có liên quan đến “bệnh lạ” nói trên hay không.
