Nền văn minh lạ có thể đã tồn tại trước nền văn minh Tiwanaku và Inca gần 500 năm.
Các thi thể được tìm thấy đã được ướp xác tự nhiên, thông qua việc mai táng trong cát và không sử dụng bất kỳ công trình đá nào.
Các thi thể được quấn vải lanh, chiếu sậy hoặc lưới đánh cá. Kiểm tra carbon phóng xạ cho thấy xác ướp cổ nhất đã từng sống trong khoảng thế kỷ thứ 4 sau Công nguyên, trong khi xác ướp trẻ nhất sống vào thế kỷ thứ 7 sau Công nguyên.
Theo IBTimes UK, Các xác ướp này nhiều khả năng thuộc về nền văn minh Tiwanaku, đã tồn tại trong khoảng thời gian từ năm 500 tới năm 1000 sau công nguyên. Nền văn minh này bao phủ trên một khu vực rộng lớn, gần như là bao gồm cả Peru và Chile hiện nay.
Dưới dự án Tambo, nhóm nghiên cứu đã tiến hành khai quật khu vực đồng bằng sông Tambo ở khu vực phía Bắc sa mạc Atacama kể từ năm 2008. Các xác ướp đầu tiên đã được tìm thấy ở đây vào năm 2012, nhưng phải tới tận tháng 3/2014, nhóm mới có được các phát hiện lớn.
Bên cạnh các xác ướp được mai táng trong phần mộ riêng, các nhà khoa học còn tìm thấy nhiều đồ tùy táng gồm vũ khí như các cây cung và tên với mũi là đá obsidian, các cây chùy với với mũi đá hoặc đồng.
Các ngôi mộ còn được trang trí bằng nhiều loại công cụ thêu thùa, đồ trang sức làm từ chất tumbaga (hợp chất vàng và đồng), đồng, các cành liễu gai gắn vào tai của người đã khuất và các món đồ gốm còn khá nguyên vẹn.
Theo giáo sư Józef Szykulski, lãnh đạo nhóm nghiên cứu dự án tới từ Đại học Wrocław, các xác ướp thuộc về những người nhân loại chưa từng nghiên cứu và các cây cung chôn theo họ là phát hiện đặc biệt thú vị. Chúng không chỉ là vũ khí mà còn đóng vai trò biểu tượng quyền lực. Điều này có nghĩa những người được mai táng ở đồng bằng châu thổ sông Tambo là người quý tộc hoặc thuộc tầng lớp thượng lưu trong xã hội.
"Các cây cung đặc biệt hiếm thấy trong các phát hiện ở Peru thuộc về kỷ nguyên trên. Tuy nhiên chúng tôi đã thấy những cây cung tại các khu vực xa hơn về phía Nam như Chile và xa hơn về phía Đông, tại Amazonia. Tuy nhiên vẫn cần nghiên cứu sâu thêm về vấn đề này" - Szykulski nói với tờ IBTimes UK.
Trong một ngôi mộ, các nhà khảo cổ thậm chí còn tìm thấy thi hài của một con lạc đà không bướu. Điều này có nghĩa con vật đã được đưa tới khu vực này sớm hơn người ta tưởng.
Một xác ướp mới được khai quật ở Atacama
"Lễ mai táng có kèm lạc đà là chuyện khá bình thường trong các nền văn hóa tiền Columbia"- Szykulski nói - "Chúng tôi đã thu được rất nhiều thông tin về việc các thiết bị nào đã được sử dụng, ví dụ như những cái rổ và lưới đánh cá, những người đó làm nghề gì, nền nông nghiệp và ngư nghiệp của họ ra sao, họ ăn mặc thế nào, thích đeo đồ trang sức gì và thậm chí là họ chải tóc ra sao".
Các nhà khảo cổ Ba Lan sẽ trở lại Peru vào tháng 10 này để tiếp tục hoạt động khai quật. Công việc sẽ vừa diễn ra tại khu vực mai táng nơi họ tìm thấy các xác ướp, vừa ở một điểm kế cận, nơi một số ngôi mộ được cho là thuộc về văn minh Tiwanaku được tìm thấy.
Lâu nay người ta vẫn cho rằng dân Tiwanaku không đi xa tới tận đồng bằng châu thổ sông Tambo. Sự phát hiện các ngôi mộ sẽ giúp tăng cường sự hiểu biết về các nền văn minh tiền Columbia ở Peru.
