Đọc một lượt những bài báo này, đều có thông tin chung là nhiều nông dân trồng dưa hấu ở Phú Ninh, Quảng Nam, sau khi thu hoạch dưa hấu, đã dán tem có chữ Trung Quốc lên từng quả dưa hấu thì thương lái mới thu mua để xuất khẩu sang Trung Quốc. Một số bài báo có dẫn lời của một Phó Giám đốc Sở NN-PTNT Quảng Nam, cho rằng việc dán tem có chữ Trung Quốc là sai so với quy định của pháp luật Việt Nam, vì sản phẩm của Việt Nam mà lại phải mang nhãn mác của Trung Quốc.
Những bài báo với kiểu giật tít như trên, cộng với lời nhận định của vị Phó Giám đốc Sở NN-PTNT Quảng Nam, đã gây ít nhiều sự hoang mang đối với người trồng dưa hấu, người tiêu dùng cả nước đối với loại trái cây rất đỗi quen thuộc và từng trải qua lắm thăng trầm này, nhất là ở khâu tiêu thụ.
Thậm chí, trên mạng xã hội, đã có không ít người tỏ ra lo ngại rằng đây là một hành vi phá hoại uy tín của dưa hấu Quảng Nam nói riêng, dưa hấu Việt Nam nói chung, khi mà dưa hấu so người nông dân ta sản xuất lại phải dán lên đó cái gọi là nhãn mác của Trung Quốc.
Nhưng với những nhà quản lý ở Bộ NN-PTNT, những doanh nghiệp, thương nhân chuyên xuất khẩu trái cây nói chung, dưa hấu nói riêng, sang Trung Quốc, thì chuyện nông dân Quảng Nam dán tem có chữ Trung Quốc lên những quả dưa hấu chẳng có gì là lạ cả. Bởi theo quy định của Hải quan Trung Quốc, từ ngày 1/1/2019, các loại nông sản Việt Nam xuất khẩu sang Trung Quốc đều phải đăng ký thông tin nhà vườn, nhà xưởng, bao bì gửi cho Hải quan Trung Quốc. Riêng với dưa hấu xuất sang Trung Quốc, có thể sử dụng cách dán tem có mã truy xuất nguồn gốc lên trái dưa hoặc đóng dưa bằng bao bì thùng giấy có thông tin truy xuất nguồn gốc.
Hải quan Trung Quốc đưa ra quy định nói trên là nhằm đảm bảo rằng tất cả các mặt hàng nông sản, trong đó có trái cây, được nhập khẩu vào nước này, đều phải được truy xuất nguồn gốc. Đây là một quy định rất bình thường mà các quốc gia đã và đang áp dụng nhằm đảm bảo rằng các loại nông sản nhập khẩu đều đáp ứng các yêu cầu về truy xuất nguồn gốc, an toàn thực phẩm…, qua đó bảo vệ sức khỏe của người tiêu dùng trong nước.
Chính vì vậy, để tiếp tục xuất khẩu sang Trung Quốc một cách bình thường, không chỉ dưa hấu mà nhiều mặt hàng trái cây khác của Việt Nam, đã và đang phải tiến hành dán tem truy xuất nguồn gốc. Vì là hàng xuất khẩu sang Trung Quốc, đương nhiên con tem này phải in chữ Trung Quốc để cơ quan chức năng và người tiêu dùng nước này có thể đọc được. Điều này cũng giống như hàng hóa nước ngoài nhập khẩu vào Việt Nam, thì phải dán nhãn phụ trên bao bì bằng tiếng Việt mà trên đó có ghi rõ nguồn gốc xuất xứ.
Một chuyện đơn giản và không quá khó hiểu như thế, không hiểu sao, đối với nhiều tờ báo, phóng viên, lại trở thành một chuyện lạ? Chẳng lẽ dưa hấu Việt Nam xuất sang Trung Quốc vẫn cứ phải dán tem truy xuất bằng… tiếng Việt thì mới là bình thường, mới thể hiện được niềm tự hào dân tộc, mới khẳng định được uy tín của dưa hấu Việt Nam...? Xin thưa các nhà báo, các báo, dưa Việt bán sang Trung Quốc mà dán tem truy xuất bằng tiếng Việt, chắc chắn sẽ bị Hải quan Trung Quốc coi là… chuyện lạ và sẽ không được thông quan đấy.
Nhưng trách các tờ báo, phóng viên 1, thì phải trách ông PGĐ Sở NN-PTNT Quảng Nam… 10. Bởi cũng chính ông đã thông tin trên báo chí rằng đã cho quét mã vạch những con tem đó và nhờ cơ quan chức năng dịch thì nội dung hiểu chung chung là dưa xuất xứ từ Việt Nam. Như vậy là đã rõ, những con tem đó là tem truy xuất nguồn gốc. Vậy mà chẳng hiểu sao ông lại cho rằng dưa Việt Nam phải nhờ nhãn mác của nước ngoài để xuất khẩu? Tem truy xuất nguồn gốc và nhãn mác là 2 cái hoàn toàn khác nhau chứ, thưa ông Phó giám đốc Sở. Nhưng sự nhầm lẫn của ông đã ít nhiều khiến cho các bài báo nói trên càng có thêm tác dụng gây… hoang mang dư luận.
Điều đáng nói là việc Hải quan Trung Quốc sẽ tiến hành truy xuất nguồn gốc nông sản nhập khẩu từ Việt Nam đã được thông tin rộng rãi từ hơn 1 năm nay. Bộ NN-PTNT cũng đã nhiều lần thông tin rõ ràng về vấn đề này tại các hội nghị, hội thảo, trên các cơ quan truyền thông, để các địa phương, doanh nghiệp và nông dân nắm rõ mà chuẩn bị kỹ càng, kịp thời đáp ứng các quy định mới của Trung Quốc. Vậy mà đến thời điểm này, vẫn có những nhà quản lý, cơ quan báo chí, phóng viên không nắm được vấn đề, để rồi xuất hiện hàng loạt bài báo biến một chuyện rất bình thường thành một chuyện lạ, gây hoang mang dư luận một cách không đáng.
