Hai nhà hoạt động, trong số những người đang cố gắng ngăn chặn việc khai thác gỗ già cỗi, đứng cạnh gốc cây lớn trong một lô gỗ có giấy phép được đốn hạ của Tree Farm 46 gần Port Renfrew, British Columbia, Canada, ngày 17/5/2021. Ảnh: Reuters.
Năm nay 38 tuổi, Paquette lái xe tải và vận hành máy móc tại cùng một nhà máy thuộc sở hữu của Western Forest Products ở Duke Point, Nanaimo, thế hệ thứ ba của gia đình anh làm việc trong lĩnh vực lâm nghiệp trên Đảo Vancouver của British Columbia.
Anh là một trong số 38.000 công nhân ở tỉnh cực tây của Canada có công việc phụ thuộc vào việc khai thác các cây cổ thụ cao chót vót, chẳng hạn như cây tuyết tùng, cây linh sam và cây bìm bịp có tuổi đời ít nhất 250 năm, và trong một số trường hợp còn hơn một nghìn năm.
Tranh chấp về việc chặt hạ các khu rừng cổ thụ của British Columbia đã được chú ý do cuộc phong tỏa kéo dài nhiều tháng của Công ty khai thác gỗ tư nhân Teal Jones ở đầu nguồn thị trấn Fairy Creek phía tây đảo Vancouver. Các cuộc biểu tình bắt đầu từ tháng 8 năm ngoái đã gia tăng trong những tuần gần đây, dẫn đến hơn 150 vụ bắt giữ.
Các nhà bảo vệ môi trường cắm trại trong khu rừng nhiệt đới ven biển rậm rạp nói rằng họ đang chống lại phiên bản buôn bán ngà voi của Canada. Cuối tuần vừa rồi, các nhà hoạt động kêu gọi nhiều người ủng hộ đi xe đến trụ sở thị trấn Fairy Creek để thể hiện tình đoàn kết trong trận cuối cùng.
Ngành lâm nghiệp cho biết những người biểu tình đang gây nguy hiểm cho sinh kế của hàng nghìn gia đình lao động cần cù.
Tỉnh Pacheedaht First Nation, nơi có thị trấn Fairy Creek, đang bị chia rẽ về vấn đề này.
Cuộc đấu tranh ngày càng gay gắt - diễn ra tại khu vực bầu cử của Thủ hiến bang British Columbia John Horgan - trong bối cảnh giá gỗ xẻ ở Bắc Mỹ tăng kỷ lục, và chính quyền tỉnh hứa sẽ xem xét lại các chính sách cho phép khai thác gỗ cũ.
“Nó sẽ tàn phá nền kinh tế nếu chúng ta mất đi tốc độ tăng trưởng cũ”, Paquette nói, đề cập đến lời kêu gọi cấm hoạt động này của các nhà bảo vệ môi trường. "Sẽ không thể tìm được một công việc không yêu cầu tay nghề, trị giá 31 CAD (26 USD)/một giờ trên hòn đảo không có nghề rừng".
Sự suy yếu của ngành lâm nghiệp
British Columbia từng là tâm chấn của hoạt động buôn bán gỗ xẻ ở Bắc Mỹ nhờ có những khu rừng hoang sơ rộng lớn và bang vẫn cung cấp gần một nửa lượng gỗ mềm của Canada. Trên toàn quốc, ngành công nghiệp này đã đóng góp 24 tỷ CAD (19,8 tỷ USD) vào GDP danh nghĩa của Canada vào năm 2019 và xuất khẩu trị giá 33 tỷ CAD.
Nhưng việc phụ thuộc vào khai thác gỗ lâu đời, chiếm một phần tư sản lượng khai thác gỗ hàng năm của bang, đang trở thành một vấn đề tranh chấp ngày càng tăng khi diện tích các khu rừng cổ thụ ngày càng thu hẹp.
Một số xưởng cưa ven biển của bang như Duke Point được thành lập chỉ để chế biến những cây lớn đến rất lớn.
Shambu, 47 tuổi, người phản đối khai thác ở Fairy Creek, cho biết việc khai thác gỗ già “không thể tránh khỏi” sẽ chấm dứt khi nguồn tài nguyên biến mất và cần có sự tài trợ của chính phủ để giúp ngành chuyển đổi sang khai thác và chế biến rừng trồng.
Nhưng các cuộc biểu tình cũng đang đặt ra câu hỏi về việc liệu các nhà môi trường có nên nói cho người bản địa biết cách quản lý tài nguyên của họ hay không.
Tỉnh Pacheedaht First Nation cho biết họ không hoan nghênh hoạt động của bên thứ ba trong lãnh thổ của mình, trong khi trưởng lão Bill Jones ủng hộ các cuộc phong tỏa và nói rằng những người biểu tình có mặt theo lời mời của ông. Ông cáo buộc hội đồng công dân “nghĩ rừng là hàng hóa”.
Hệ sinh thái cổ đại
Trong một tuyên bố của Surrey, trụ sở của Teal Jones tại Vancouver cho biết công việc thu hoạch trong khu vực cấp phép trang trại cây của họ là trách nhiệm và duy trì hàng trăm công việc. Trong suốt các cuộc biểu tình, công ty đã tiếp tục khai thác những cây có thể khai thác và tiếp cận được với lưu vực Caycuse gần đó vào cuối tháng 5 sau khi cảnh sát giải tỏa các phong tỏa ở đó.
Tuần trước, chính phủ cánh tả bang British Columbia công bố chi tiết kế hoạch hiện đại hóa ngành lâm nghiệp. Chính phủ tiếp tục làm việc để thực hiện các khuyến nghị của một đánh giá độc lập được công bố vào năm ngoái, trong đó kêu gọi "thay đổi mô hình" để bảo vệ tốc độ tăng trưởng cũ và trì hoãn khai thác gỗ ở một số khu vực nhất định.
Bộ trưởng Bộ Lâm nghiệp bang British Columbia Katrine Conroy nói với Reuters rằng tỉnh sẽ công bố hoãn hoạt động ở những khu vực già cỗi hơn vào cuối mùa hè này, nói thêm rằng mục tiêu của bà là tham khảo ý kiến của First Nations và bảo vệ các công việc lâm nghiệp cũng như các khu rừng cổ.
“Đó là một sự cân bằng”, bà nói. "Tôi không tin rằng phải hi sinh môi trường vì nền nền kinh tế".
Hoạt động buôn bán gỗ của British Columbia được xây dựng trên các khu rừng dưới đáy thung lũng - những lùm cây giống như nhà thờ được thấy trong các tài liệu quảng cáo du lịch - vì những người khai thác gỗ tập trung vào những cây sinh lợi và dễ tiếp cận nhất.
Ken Lertzman, giáo sư sinh thái rừng tại Đại học Simon Fraser ở Burnaby, British Columbia cho biết: “Không có câu hỏi nào là điều quan trọng đối với ngành từ góc độ kinh tế, nhưng điều đó không có nghĩa là không cần phải chịu chi phí để bảo vệ nó".
Giá tăng
Sự phục hồi chưa từng có về gỗ xẻ do đại dịch gây ra gián đoạn chuỗi cung ứng và nhu cầu xây nhà ở Bắc Mỹ, giúp các công ty khai thác gỗ cơ hội phục hồi sau một số năm khó khăn.
Nhà phân tích Mark Wilde của BMO Capital Markets cho biết trung tâm của ngành công nghiệp Bắc Mỹ đã chuyển sang miền nam nước Mỹ ấm hơn, nơi cây cối phát triển nhanh hơn. Các công ty lớn của Canada bao gồm West Fraser Timber Co Ltd và Interfor Corp đang đầu tư vào đó.
Giá cao đã làm phân cực thêm cuộc tranh luận về tốc độ tăng trưởng cũ của Canada.
John Innes, Trưởng khoa Lâm nghiệp tại Đại học British Columbia, cho biết: “Những mức giá cao như thế khiến thực sự khó nói với mọi người rằng nên rời bỏ nguồn tài nguyên này".
