Trung Quốc vào ĐBSCL mua gạo?

* ĐBSCL: Xuất bán gạo sang Trung Quốc bằng tàu chợ

Điều này đã làm thay đổi giá lúa gạo trong nước, và nhất là tiêu thụ gạo phẩm cấp thấp vụ HT.

Theo ông Trương Thanh Phong, TGĐ TCty Lương thực miền Nam kiêm Chủ tịch Hiệp hội Lương thực VN (VFA), nhờ thương nhân Trung Quốc thu mua mà gạo IR 50404 vụ HT vốn không có đầu ra, cũng đang tiêu thụ khá tốt ở ĐBSCL. Đến nay, ước tính đã có khoảng 600.000 tấn gạo được XK sang Trung Quốc qua đường biên mậu.

Ông Phong nhận định, Trung Quốc đang mất mùa do thiên tai, do đó họ vẫn đang tiếp tục mua của Việt Nam. Nếu tỷ lệ mất mùa lên đến 10%, nước này có thể tăng cường NK gạo Việt Nam nhiều hơn nữa. Ở Cần Thơ còn rộ lên thông tin thương gia Trung Quốc lần mò vào tận đồng bằng châu thổ Nam bộ mua đẩy giá lúa gạo trong vùng tăng mạnh. So hồi giữa tháng 7/2010 khi các DN thực hiện mua tạm trữ 1 triệu tấn gạo qui lúa thì mấy ngày qua lúa loại dài, khô tốt đã lên tới 4.100- 4.450đ/kg, tăng khoảng 600- 650đ/kg; lúa tròn hay lúa IR 50404 trước khó tiêu thụ nay lên 3.850-4.200đ/kg tức tăng gần 1.000đ/kg.

Tuy nhiên "bàn tay" của DN Trung Quốc đã thực sự với tới vựa lúa ĐBSCL hay chưa thì câu trả lời chưa hẳn đã đồng nhất. Tại khu vực “chợ lúa gạo” Thốt Nốt (Cần Thơ), một trung tâm xay xát cung ứng gạo nguyên liệu XK lớn nhất khu vực thì bất kỳ thông tin nào liên quan tới lúa gạo đều có đủ. Tuy nhiên ông Trần Thanh Vân- GĐ Cty Gạo Việt vẫn bán tín bán nghi: “Đâu có thấy bóng dáng thương nhân Trung Quốc nào đến Cần Thơ mua gạo đâu, có chăng chỉ là một số DNTN ở Hải Phòng vào đây mua gom. Có thể họ gom rồi chở thẳng ra cảng Hải Phòng xuất đi thì không ai biết được. Trong khi đó nông dân thường có tâm lý thấy giá lúa gạo lên thì không vội bán, nên giờ đây thu mua lúa XK bắt đầu khó rồi”.

Ông Ngô Văn Mẫn, chủ DN xay xát ở thị trấn Long Mỹ (Hậu Giang) cũng cho biết: "Tin hạn hán, bão lụt bên TQ khiến nước này thiếu gạo ăn đã loang đến Hậu Giang. Nghe nói khách hàng bên Trung Quốc thông qua các Cty TNHH của Việt Nam đang săn tìm mua gạo để xuất bán theo đường tiểu ngạch sang cho họ". Thật ra dõi theo thị trường gạo mấy năm qua, chuyện bán xuất tiểu ngạch gạo sang Trung Quốc đã từng xảy ra. Bởi Trung Quốc vừa là nước XK gạo nhưng đồng thời họ vẫn NK gạo, đặc biệt khi xảy ra thiên tai mất mùa nhu cầu trong nước tăng cao. Ông Lê Việt Hải, Giám đốc Cty CP Mekong nhận định: “Khách hàng Trung Quốc khôn lắm, họ đâu có nhập chính thức, chỉ có một số DN nước mình thu gom hàng buôn bán tiểu ngạch. Được biết tại TPHCM thường có tàu hàng đi Hải Phòng, gạo vận chuyển tử ĐBSCL lên TPHCM xuống tàu theo đường biển tới Móng Cái (Quảng Ninh) thì sang mạn sà lan 100-200 tấn".

Cũng theo ông Hải, dù cho có xuất bán sang Trung Quốc thì lúa gạo hàng hóa trong vùng vẫn không thiếu. Ông dẫn chứng, trong lịch sử từ khi Việt Nam trở lại thị trường XK gạo tới nay hơn 20 năm qua chưa bao giờ nước ta thiếu gạo ăn. Như những năm gần đây, mặc dù quá trình đô thị hóa khiến đất nông nghiệp có phần thu hẹp, nhưng năm 2008 nước ta vẫn XK trên 5 triệu tấn, sang năm 2009 XK vượt mức 6 triệu tấn. Có thị trường tốt cứ nên XK mạnh. Vấn đề là hiện thời chúng ta cần nhận định chính xác sản lượng lúa hàng hóa đang có là bao nhiêu để cân đối.

Tuy nhiên ông Trương Thanh Phong lại e dè trước thông tin Trung Quốc đẩy mạnh mua gạo Việt Nam. Trung Quốc là nước lớn, dân số đông nên việc Trung Quốc thu mua gạo ồ ạt cần phải theo dõi sát sao. Một câu hỏi được đặt ra nếu họ mua nhiều gạo quá thì đến quý 4 năm nay, các DN Việt Nam liệu có thiếu gạo để giao hàng? Và một điều không thể không quan tâm là nguy cơ xảy ra sốt giá gạo ở trong nước, nhất là ở các đô thị lớn. Gần đây, ở quận 8, quận Gò Vấp của TPHCM, đã xuất hiện dấu hiệu sốt giá gạo ảo trong một thời điểm rất ngắn. Vì thế, ông Phong cho rằng ngoài công tác thu mua XK, các DN cũng phải "lên dây cót" sẵn sàng có nguồn gạo hàng hoá, phương tiện, nhân lực, để có thể can thiệp ngay khi có dấu hiệu sốt giá gạo ảo.