Ứng dụng KH-CN hiệu quả trong chăn nuôi bò ở Mường Lát

Để góp phần giúp đồng bào dân tộc nâng cao hiệu quả kinh tế trong chăn nuôi, năm 2012 Đoàn chỉ đạo phát triển kinh tế - xã hội (KT-XH) huyện Mường Lát triển khai dự án “Ứng dụng tiến bộ KHCN trồng cỏ, chăn nuôi bò sinh sản bán chăn thả bền vững tại huyện Mường Lát”. Sau hơn 1 năm thực hiện dự án đạt được một số kết quả nhất định.

Dự án hỗ trợ thiết thực cho đồng bào dân tộc tại Mường Lát phát triển trồng cỏ, chăn nuôi bò.

Mường Lát là huyện vùng cao, biên giới của tỉnh Thanh Hóa có địa hình phức tạp, độ dốc lớn, điều kiện khí hậu khắc nghiệt, cơ sở hạ tầng khó khăn, trình độ dân trí thấp.

Toàn huyện có tổng diện tích 81.461 ha; trong đó, đất lâm nghiệp 70.483 ha; nông nghiệp 2.51,68 ha; đất phi nông nghiệp 1.182,78 ha; đất chưa sử dụng khác 7.279,80 ha. Có 9 đơn vị hành chính với hơn 34 nghìn người thuộc 6 dân tộc Thái, Mông, Mường, Dao, Khơ Mú, Kinh cùng sinh sống.

Đây là một trong những huyện xa nhất của tỉnh Thanh Hóa nên tỷ lệ hộ nghèo còn cao trên 60%.

Hiện nay, sản xuất nông, lâm nghiệp trên địa bàn chủ yếu là quảng canh nên hiệu quả kinh tế đạt thấp, dẫn đến an ninh lương thực chưa đảm bảo.

Còn chăn nuôi, hầu hết theo tập quán chăn thả tự do, không có chuồng nuôi nhốt, ảnh hưởng rất lớn đến việc bảo vệ rừng mới trồng và môi trường. Bên cạnh đó, công tác tiêm phòng chưa áp dụng đồng bộ, cùng với rét đậm, rét hại, dịch bệnh, làm cho đàn trâu, bò hàng năm bị chết nhiều, nông dân thiệt hại lớn.

Theo báo cáo của Phòng NN&PTNT huyện, đến thời điểm này Mường Lát có 6.037 con trâu; 9.342 con bò; 14.714 con lợn; 2.500 con dê; 392 con ngựa và 57.180 con gia cầm.

Với tổng đàn gia súc, gia cầm hạn chế như trên, có thể nói chăn nuôi ở Mường Lát chưa tương xứng với tiềm năng hiện có.

Mặc dù những năm gần đây, thực hiện các Chương trình, dự án về phát triển chăn nuôi, chuyển đổi tập quán sản xuất nông nghiệp trên địa bàn Mường Lát thu được những kết quả khá quan trọng với một số mô hình kết hợp giữa trồng trọt và chăn nuôi, tuy nhiên, các mô hình, dự án chưa thực sự đi sâu vào thực tiễn địa phương và còn nhỏ lẻ.

Cụ thể, Tập đoàn Viettel hỗ trợ các hộ nghèo 1 con bò cái; Chương trình 30a hỗ trợ hộ nghèo tiền mua trâu, bò; ông Trương Vĩnh Trọng khi còn là Phó Thủ tướng Chính phủ tặng nhân dân huyện Mường Lát 120 con bò giống...

Nhưng tất cả các hỗ trợ trên chỉ mang tính chất cho người dân con cá, chưa tạo ra được cần câu và hướng dẫn cách câu cá.

Xuất phát từ tình hình trên, Đoàn chỉ đạo phát triển KT-XH huyện Mường Lát được UBND tỉnh giao chủ trì thực hiện dự án “Ứng dụng tiến bộ KHCN trồng cỏ, chăn nuôi bò sinh sản bán chăn thả bền vững tại huyện Mường Lát”, do KS.Lê Thanh Hải -Phó giám đốc Sở NN&PTNT kiêm Phó Trưởng Ban chỉ đạo, Trưởng Đoàn chỉ đạo phát triển KT - XH huyện Mường Lát làm chủ nhiệm, góp phần giúp đồng bào nơi đây phát triển chăn nuôi theo hướng bền vững.

Mục tiêu của dự án là xây dựng thành công mô hình trồng cỏ, chăn nuôi bò sinh sản bán chăn thả đạt hiệu quả; nâng cao kiến thức, kỹ thuật chăn nuôi, tăng thu nhập cho gia đình tham gia dự án; tạo giống bò lai tốt và cỏ giống, cung cấp cho các hộ nghèo trong bản; giúp nhân dân trong huyện chuyển đổi phương thức chăn nuôi lạc hậu, hiệu quả thấp sang bán chăn thả có chuồng trại, cung cấp thức ăn bằng cỏ trồng cho đàn bò sinh sản sinh trưởng, phát triển tốt, đạt hiệu quả kinh tế cao.

Dự án được triển khai thực hiện từ tháng 9/2012. Quá trình thực hiện tuy gặp nhiều khó khăn như điều kiện giao thông đi lại rất khó khăn, địa bàn rộng (kéo dài 70 km); trình độ dân trí thấp; điều kiện kinh tế của các hộ tham gia dự án còn nghèo; tập quán chăn nuôi thả rông nhiều năm; đồng bào dân tộc thiểu số chưa thông thạo tiếng Kinh... nhưng nhờ tổ chức thực hiện một cách khoa học, phân công công việc cụ thể cho từng người; các cán bộ, thành viên Ban dự án đều có kinh nghiệm và thâm niên công tác trong ngành nông nghiệp và PTNT, đã từng tham gia thực hiện nhiều đề tài khoa học, dự án, mô hình trong lĩnh lực sản xuất nông, lâm nghiệp và đặc biệt ai ai cũng say mê khoa học nên dự án đã đạt được những kết quả bước đầu.

Cụ thể, sau hơn một năm thực hiện, dự án đã đào tạo được 3 cán bộ kỹ thuật và tổ chức 5 lớp tập huấn kỹ thuật trồng cỏ, chăn nuôi bò sinh sản cho 250 người dân tộc thiểu số; hỗ trợ cho các hộ tham gia mô hình 3 bò đực giống Brahman và 10 bò cái nền; hỗ trợ giống cỏ mới VA06, phân bón cho cỏ, máy thái cỏ; xây dựng  6 mô hình trồng cỏ, nuôi bò bán chăn thả tại 3 xã Tén Tằn, Trung Lý và Nhi Sơn.

Ông Vi Văn Phiến ở bản Tén Tằn, xã Tén Tằn cảm động nói: ”Cảm ơn đã cho nhà ta bò và dạy ta trồng cỏ. Ta sẽ nuôi con bò này thật tốt để nó sinh sản, mang lại thu nhập nuôi vợ con ta”.

Ngoài hộ ông Phiến, nhiều gia đình khác như hộ bà Hà Thị Thìn ở bản Chiềng Cồng; ông Hơ Văn Cho ở bản Cặt; Thao Chống Lâu ở bản Kéo Té - xã Nhi Sơn;  hộ anh Lương Văn Bảo, ông Lộc Văn Quỳnh ở bản Táo, xã Trung Lý... thoát khỏi cảnh đói, có của ăn của để nhờ dự án hỗ trợ bò.

Được biết, mỗi hộ tham gia mô hình trồng 0,6 ha đến 1,5 ha cỏ VA06 và nuôi từ 8 con bò cái nền trở lên.

Cánh đồng cỏ của các hộ chăn nuôi bò.

Hiện nay đàn bò của các mô hình sinh trưởng, phát triển tốt, không bị bệnh, các hộ này cũng đã chủ động được kỹ thuật chăn nuôi bò bán chăn thả. Vì vậy, cấp ủy, chính quyền địa phương một số xã như Quang Chiểu, Mường Chanh đã tổ chức cho nhân đi tham quan học tập. Đây là thành quả lao động sáng tạo của tập thể Ban chỉ đạo phát triển kinh tế - xã hội huyện Mường Lát và chủ nhiệm dự án khi đưa kỹ thuật tiến bộ đến với bà con đồng bào dân tộc thiểu số.

Dự án KH&CN đến tháng 9/2014 mới kết thúc, nhưng những kết quả ban đầu dự án đạt được đã hỗ trợ đồng bào dân tộc thiểu số huyện Mường Lát nâng cao nhận thức, nắm vững kỹ thuật chăn nuôi, góp phần từng bước chuyển đổi phương thức chăn nuôi lạc hậu, hiệu quả thấp lâu nay sang bán chăn thả, trồng cỏ chủ động thức ăn cho đàn gia súc, đặc biệt là trong mùa khô và mùa đông, tạo tiền đề để phát triển chăn nuôi bò bền vững.