Vai trò của báo chí với Hành lang Kinh tế Đông - Tây

Sáng 25/12, tại TP Đông Hà, đã diễn ra Hội thảo “Báo chí với sự phát triển của Hành lang Kinh tế Đông- Tây (EWEC) trên địa bàn Quảng Trị”, do Sở Thông Tin - Truyền thông và Hội nhà báo VN tỉnh Quảng Trị phối hợp tổ chức. Đại diện nhiều cơ quan báo chí trung ương và địa phương, nhiều nhà đầu tư, tập đoàn tài chính đã đến dự hội thảo.

Toàn cảnh hội thảo “Báo chí với sự phát triển của Hành lang Kinh tế Đông - Tây trên địa bàn Quảng Trị”.

Từ thế kỷ 16, chúa Nguyễn Hoàng khi đã lập dinh ở Quảng Trị để trấn thủ xứ Đàng Trong, ông xem con đường lên miền tây Quảng Trị sang Lào (Đường 9 ngày nay) là con đường thông thương đầu tiên để buôn bán với bên ngoài. Đến thế kỷ 18, nhà bác học Lê Quý Đôn, đã phóng tầm mắt: “Ra khỏi Lao Bảo thì đường bộ có thể đi khắp năm châu bốn bể ”. Kể lại vậy để thấy rằng, EWEC trước hết là con đường giao thông huyết mạch dựa trên Đường 9, có vị trí vô cùng quan trọng.

Vì vậy, Ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB) và Nhật Bản đã khởi xướng dự án phát triển EWEC và được thông qua tại Hội nghị Bộ trưởng các quốc gia Tiểu vùng sông Mê Kông mở rộng (GMS) lần thứ 8 tổ chức tại Philippines tháng 10/1998 và được Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 6 chính thức đưa vào Chương trình hành động Hà Nội tháng 12/1998. Ngày nay EWEC là con đường hữu nghị và hợp tác, hội nhập của khu vực và quốc tế.  

Quảng Trị là đầu cầu và hai điểm nhấn

Với chiều dài 1.450 km, đi qua 4 nước Myanmar, Thái Lan, Lào và Việt Nam, EWEC ra đời nhằm khai thác tiềm năng, lợi thế của tiểu vùng để phát triển; đẩy mạnh hợp tác kinh tế giữa các địa phương. Tại Việt Nam, tỉnh Quảng Trị được xem là địa phương đầu cầu trong sự hội nhập, phát triển và hưởng thụ trái ngọt của EWEC. Ngoài lợi thế về cửa khẩu đường bộ- Quốc lộ 9, Quảng Trị còn có lợi thế là nơi có cung đường ngắn nhất mở ra Thái Bình Dương cho các nước trên  EWEC.

Đường dẫn đỏ xuyên suốt trên hình là EWEC tính từ Đà Nẵng của VN đến Lào - Thái Lan và điểm cuối là Myanma và ngược lại.

Nhiều ý kiến phát biểu tại hội thảo cho rằng, thế giới sẽ không biết nhiều đến EWEC nếu không có sự phản ánh của báo chí trong và ngoài nước. Báo chí góp phần thúc đẩy EWEC ngày càng phát triển năng động hơn. Riêng tại cửa khẩu quốc tế Lao Bảo của Việt Nam, những con số sau đây đã chứng minh thuyết phục cho việc báo chí có vai trò lớn trong việc thúc đẩy, nâng tầm phát triển của khu vực. Nếu năm 2005, tổng kim ngạch xuất khẩu qua cửa khẩu quốc tế Lao Bảo chỉ đạt 68 triệu USD thì đến năm 2009 là 210 triệu USD. Tổng số lượt du khách XNC qua cửa khẩu năm 2005 là 143 ngàn người, năm 2009 lên hơn 260 ngàn người. Tổng số phương tiện XNC qua cửa khẩu năm 2005 hơn 51 ngàn lượt, năm 2009 hơn 56 ngàn lượt. Đúng là thông tin của báo chí về các lĩnh vực đã góp phần làm choEWEC ngày càng thịnh vượng hơn.

Cùng với những con số thuyết phục về sự phát triển ấy, thời gian qua đã có hàng  ngàn bài báo đã tích cực tuyên truyền công việc đẩy mạnh hợp tác khai thác tiềm năng, lợi thế của EWEC, thúc đẩy EWEC phát triển. Không chỉ có báo giới trong nước mà nhiều cơ quan, hãng thông tấn nước ngoài như Bangkok Post của Thái Lan, BBC của Anh, NHK của Nhật Bản, CNN của Mỹ…cũng đã quan tâm đến khu vực này với nhiều phóng sự nỗi tiếng.

Bên cạnh đó, báo chí đã đưa ra nhiều kiến giải góp phần khai thông cho sự phát triển của EWEC ở Quảng Trị như tiếp tục nâng cấp cơ sở hạ tầng Quốc lộ 9, cải cách thủ tục hải quan, cần xây dựng hệ thống pháp luật đồng bộ...

Hai điểm nhấn đáng chú ý của EWEC dựa trên Quốc lộ 9 là sự phát triển của Khu Kinh tế - Thương mại đặc biệt Lao Bảo(KKT-TMĐBLB) và đề án nhận diện Khu Kinh tế Đông Nam Quảng Trị, cảng biển nước sâu Mỹ Thuỷ...Định hướng phát triển toàn tuyến kinh tế động lực được Quảng Trị- địa phương đầu cầu hành lang, xác định gồm Thương mại - dịch vụ - du lịch, công nghiệp - tiểu thủ công nghiệp, nông nghiệp hàng hóa và nông nghiệp ven đô...  

Ông Nguyễn Hoàn- Phó giám đốc Sở Thông tin- Truyền thông Quảng Trị, nói : “  Năm 1998, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quy chế Khu vực khuyến khích phát triển kinh tế và thương mại Lao Bảo với nhiều chính sách ưu đãi đặc biệt. Tuy nhiên, hiện một số chính sách ưu đãi dành cho Khu KT-TMĐB Lao Bảo đã được điều chỉnh và chỉ xếp ngang với mặt bằng chính sách chung của các khu kinh tế cửa khẩu, nghĩa là có một số chính sách không hoàn toàn mang tính chất “đặc biệt” nữa. Vậy đề nghị các cơ quan báo chí, các nhà báo cần góp tiếng nói kiến nghị các cơ quan chức năng nghiên cứu, hoàn thiện khung pháp lý thông thoáng và đủ mạnh cho Khu KT-TMĐB Lao Bảo phát triển đúng với tầm vóc “đặc biệt” của nó mà Chính phủ đã yêu cầu.”

Đoàn Bộ trưởng Ngoại giao của các nước trong khối và Tổng thư ký Asean lần đầu tiên trong lịch sử đi đường bộ trên EWEC vào cửa khẩu quốc tế Lao Bảo để vào VN tháng 1/2010.

Là đề tài nóng được báo chí quan tâm

Nhà báo Trần Minh Tích - Trưởng Văn phòng đại diện Bắc Miền Trung của Báo Công Thương, cho rằng vai trò của truyền thông đối với EWEC rất quan trọng. Chính từ thực tế của những chuyến đi khảo sát tuyến đường bộ xuyên Á qua Lào, Thái Lan, tìm hiểu những mong muốn của các DN… các cơ quan báo chí đã phản ánh được những bức tranh cận cảnh về thủ tục hành chính, những cơ chế chính sách không phù hợp để giúp Chính phủ, các bộ, ngành có điều kiện tiếp cận với những thông tin chính thống, khách quan để điều chỉnh cho phù hợp với yêu cầu phát triển của EWEC cũng như thông lệ quốc tế. Cũng không ít bài báo đánh động đến việc buông lỏng quản lí nhà nước về hoạt động kiểm tra cửa khẩu, nạn buôn lậu trên EWEC, từ đó giúp nhà nước, các cấp chính quyền kiểm tra lại những rò rỉ trong chính sách, trong công tác cán bộ của mình.

Theo nhà báo Trần Minh Tích, những vướng mắc hiện nay trên EWEC là đề tài nóng đang được báo chí quan tâm. Đó là vấn đề thủ tục hải quan cửa khẩu chưa thống nhất giữa 3 nước Thái Lan- Lào- Việt Nam. Hệ thống kiểm tra còn rườm rà gây khó khăn cho hàng hóa và hành khách xuất nhập cảnh. Phí và lệ phí qua cửa khẩu mỗi nước chưa thống nhất. Giờ làm việc giữa các cặp cửa khẩu lệch nhau (Mucdahan- Savanakhet đến 22g nhưng Densavan- Lao Bảo là 19g).Vấn đề tay lái bên phải (còn gọi là tay lái nghịch) vào nội địa của nhau chưa dễ dàng....Còn trong nước cũng có hàng loạt vướng mắc chưa tháo gỡ được.

Nhiều ý kiến cho rằng, trong thực tế hiện nay trên EWEC vẫn còn rất nhiều điều mà vai trò truyền thông cần tiếp tục lên tiếng. Đó là EWEC đang đứng trước nguy cơ thách thức của mặt trái quá trình hội nhập như: nạn buôn lậu, ma túy, gian lận thương mại, mại dâm, dịch bệnh, văn hóa phẩm đồi trụy, hàng lậu vẫn đổ về xuôi...

Trả lời câu hỏi của NNVN tại hội thảo, thông tin báo chí đã quyết định đến vấn đề tìm hiểu cơ hội đầu tư của DN vào EWEC dựa trên Đường 9 như thế nào, ông Nguyễn Quốc Bảo -  Phó Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Tài chính SVA Financial Group có trụ sở tại Hà Nội, cho biết: “Báo chí đưa tin các hội thảo về EWEC đã cho chúng tôi nhiều điều bổ ích. Báo chí là một kênh thông tin quan trọng giúp chúng tôi ( cùng với tập đoàn Kun Hwa của Hàn Quốc) tìm hiểu tiềm năng của khu vực này, rồi đi đến quyết định việc lập dự án khả thi đầu tư vào Cảng nước sâu Mỹ Thuỷ. Cho đến giờ dự án đã được lập hoàn tất, chờ UBND tỉnh Quảng Trị phê duyệt. Chúng tôi sẽ đầu tư xây dựng cảng nước sâu Mỹ Thuỷ thành một tổ hợp kinh tế. Dự kiến dự án sẽ được khởi động vào năm 2011...”

Phát biểu kết luận Hội thảo, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Quảng Trị- Nguyễn Đức Chính, nhấn mạnh: “...Trong những năm qua, đồng hành với sự phát triển của EWEC là sự góp phần quan trọng của các cơ quan báo chí Trung ương, địa phương và quốc tế. Các cơ quan báo chí đã tích cực tuyên truyền đẩy mạnh hợp tác khai thác tiềm năng, lợi thế của EWEC, góp phần thúc đẩy hành lang ngày càng phát triển tương xứng với tiềm năng, thế mạnh vốn có. Trước những yêu cầu phát triển mới đặt ra, trong đó có địa bàn Quảng Trị. Mong rằng báo chí tiếp tục tuyên truyền những chủ trương mới của Chính phủ như đưa bến cảng Mỹ Thủy vào Quy hoạch cảng biển quốc gia, cho bổ sung Khu Kinh tế Đông Nam vào Quy hoạch phát triển các Khu kinh tế của cả nước và những chủ trương, chính sách của tỉnh nhằm kêu gọi đầu tư vào các dự án động lực trên Hành lang Kinh tế Đông - Tây ...”.