Thưa cô Dạ Hương!
Cháu mồ côi cha từ năm mười tuổi. Dưới cháu là hai em, năm đó em trai út mới ba tuổi. Nội của cháu nghèo hơn ngoại, ba ở rể bên vợ. Chắc ba hay buồn nên uống rượu, làm nhiều mà rượu cũng nhiều nên ba bị nhiều bệnh quá, nào gan nào bao tử. Ba mất, mẹ giận ngoại hay hắt hủi con rể, mẹ ra riêng, cũng trên đất của ngoại ở trên đồng, trên bờ kinh mới. Mấy mẹ con hui hút với nhau.
Năm cháu học hết lớp 9, cậu Hai của cháu kêu mẹ đưa cháu ra chợ ở cậu mợ nuôi. Cậu của cháu làm việc, cậu có chức ở thị trấn, mợ buôn bán, nhà khá giả. Hai con trai của cậu mợ ăn sung mặc sướng, phá gia chi tử.
Cậu không mấy khi ở nhà, cậu lo con đường thăng tiến, họp hành suốt. Mợ dân buôn bán nói cười thơn thớt chứ bụng dạ hiểm sâu. Mợ làm chủ hụi, mợ cho vay nặng lãi, dân ở đó biết hết nhưng nể cậu làm lớn ở địa phương, người ta không tố giác.
Cô có hình dung được ba năm cơ cực cháu ở đó không cô, đúng hơn là cay cực. Mợ coi cháu như người ở. Năm cháu vô lớp 11, mợ cho người giúp việc nghỉ luôn. Từ đó cháu quần quật chợ búa cơm nước cho cả nhà, đi học một buổi về, không được học thêm vì mợ sợ tốn với sợ cháu không có thời gian cho việc nhà.
Cháu cố gắng hết sức, học vào ban đêm, vào giác khuya. Ba năm cháu không cao lên không nặng thêm được chút nào. Nhưng luôn ở trong top 5 của lớp. Cháu thi vô sư phạm ở Đại học Cần Thơ, coi như thoát.
Ra trường, cháu được chính ngôi trường cấp ba ngày trước của cháu nhận về. Nhưng cháu sợ nhà của cậu mợ. Cháu thuê nhà trọ, bầm dập vì cậu mợ trách cứ xa gần với mẹ cháu hoài. Vì cháu đem em út ra cho nó ăn học nữa.
Em gái kế cháu không được ra chợ như cháu, coi như học ít mà được ở gần mẹ. Rồi cháu cũng có chồng, cháu có nhà riêng với chồng, bên chồng cũng khá giả. Anh ấy biết thừa cậu và mợ nên chỉ khuyên cháu quên đi. Bản thân anh ấy không đi lại với nhà cậu mợ. Vậy cũng đủ để mẹ cháu bị đay nghiến.
Vô ơn, ăn cháo đá bát, bất nhân bất nghĩa. Cháu cũng không hiểu sao mợ cứ gai mắt với cháu. Hay là vì hai đứa con trai của cậu mợ là bi kịch của cậu mợ, đàn đúm, gêm giếc, vượt mặt mợ hỏi nợ cầm xe của bạn bè, ăn nhậu quậy quạng? Chán lắm cô.
-------------------------
Cháu thương mến!
Cháu có một số phận buồn. Ít người Việt nào không buồn. Xã hội hậu chiến tranh, nông thôn hiu hắt và rất nhiều đàn ông yếm thế bẩm sinh như ba của cháu. Nếu ba giỏi giang, có nền tảng kinh tế khá chắc cháu không mồ côi sớm.
Nhưng cháu có hậu vận khá đấy. Do đâu? Do cháu trước hết cháu có tố chất thông minh, cháu học giỏi. Thứ nữa cháu chịu khó, sống với mợ như thế, mà cháu đã vượt qua hết và vào đại học. Sau đó cháu có việc làm, cháu nuôi được em út của mình và có chồng, một cái bến tươi đẹp cho cả cuộc đời mình.
Cháu ạ, mợ cũng là người dưng mà thôi. Cậu đại khái, mợ thơn thớt. Phàm miếng cơm nhà người cay đắng lắm cháu ạ. Cơm chan nước mắt. Có những gia đình ruột thịt mà tệ hơn người dưng. Có những người dưng mà mình ân nợ, hòa hợp còn hơn bà con dòng họ. Bao nhiêu người ta thấy họ phong lưu nhưng biết đâu tuổi thơ và tuổi trẻ của họ cực kỳ cay đắng đấy.
Dẫu có hận hay tủi gì, rất nên xem mợ là vợ của cậu Hai, người cậu mà nếu không đích thân ông ấy mở lời, cháu đã không ra thị trấn, đã vất vả hơn khi học cấp ba hoặc không có cấp ba như em gái cháu. Đó là cái bàn đạp của đời cháu, dù cái bàn đạp ấy là sắt là thép, nhiều lạnh lùng, cứng nhắc, hoen gỉ.
Hãy ghé qua mợ, vì cậu. Hãy thương họ tình thương của bác sĩ với người bệnh. Cháu nhé. Bi kịch của cậu là quan chức dù quan chức bé tẹo, đồng tiền để các con của mợ hư hốt là đồng tiền kinh doanh thế lực của chồng và cắt cổ người vay. Rồi họ sẽ phải tuột dốc dài dài, cho bằng sát đất.
Vì mẹ cháu mà đi lại với cậu. Dù sao cũng là một cái ơn lớn, một chỗ dựa thời vị thành niên của cháu. Nếu mợ dễ dãi hơn, cháu có nên người và giỏi giang không? Còn chồng mình, không liên quan cũng được, kệ cậu ấy, đừng bắt hạ mình, quan hệ và bình thường. Không sao cả. Nhưng cháu phải giữ tối thiểu vị thế là đứa cháu gái biết nghĩ.
