Sau 27 năm khiếu nại, từ một thanh niên, kỹ sư Bùi Phong Thanh đã trở thành một ông già
Ngày 1/10/1983, UBND huyện Phù Tiên, tỉnh Hải Hưng (nay là huyện Tiên Lữ, Hưng Yên) có quyết định buộc thôi việc đối với kỹ sư Bùi Phong Thanh (ông Thanh tốt nghiệp Đại học Nông nghiệp II, ngành chăn nuôi năm 1976, cùng năm đó được tiếp nhận vào làm việc tại Ban Nông nghiệp thuộc UBND huyện Phù Tiên). Và cũng bắt đầu từ đó, ông bắt đầu một “hành trình khiếu nại” để tìm lại lẽ công bằng cho mình.
Sau 21 năm kiên trì, đi mòn gót chân gõ hết cửa này đến cửa khác, ngày 7/6/2004, vụ kỷ luật ông mới được Thanh tra Nhà nước (nay là Thanh tra Chính phủ) xem xét một cách toàn diện qua báo cáo số 792/BC-TTNN gửi Thủ tướng Chính phủ. Tại báo cáo trên, Thanh tra Nhà nước đã kết luận: “UBND huyện Phù Tiên đã để kéo dài thời gian xem xét kỷ luật ông Bùi Phong Thanh quá lâu, những vi phạm từ năm 1981 nhưng đến năm 1983 mới ban hành quyết định kỷ luật là không đúng với quy định tại Thông tư số 12/LĐ-TT ngày 28/5/1977 của Bộ Lao động. UBND huyện ra quyết định ra quyết định kỷ luật ông Thanh bằng hình thức buộc thôi việc nhưng lại chỉ căn cứ vào nghị quyết của Ban Nông nghiệp huyện, không thành lập Hội đồng kỷ luật, không có bản kiểm điểm cá nhân của ông Thanh, không tiến hành kiểm điểm tại đơn vị là trái với quy định tại điều 9 chương III Điều lệ kỷ luật lao động trong các xí nghiệp, cơ quan nhà nước (Ban hành kèm theo Nghị định 195/CP ngày 31/12/1964 của Hội đồng Chính phủ), trái với khoản a, điều 1, chương IV thông tư số 13/LĐ-TT ngày 30/8/1966 của Bộ Lao động… cho đến nay, hồ sơ gốc của vụ kỷ luật này không còn được lưu trữ đầy đủ ở huyện và tỉnh”.
Cũng tại báo cáo trên, Thanh tra Nhà nước còn chỉ rõ: “Đối với UBND các cấp của tỉnh Hải Hưng và Hưng Yên, quá trình giải quyết khiếu nại của ông Thanh là chưa nhất quán”. Việc chưa nhất quán đó thể hiện ở chỗ, năm 1985, UBND tỉnh Hải Hưng đã giao Thanh tra tỉnh xem xét, giải quyết đơn khiếu nại của kỹ sư Bùi Phong Thanh và UBND tỉnh đã có văn bản chỉ đạo UBND huyện “sửa đổi” mức kỷ luật từ buộc thôi việc xuống cho thôi việc hưởng chế độ 1 lần. Năm 1993, UBND huyện Phù Tiên đã có quyết định “sửa đổi” mức kỷ luật đối với kỹ sư Bùi Phong Thanh theo hướng trên. Về việc “sửa đổi” này, cả Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam lẫn Thanh tra Nhà nước đều có công văn nói rõ là “không đúng với các quy định của pháp luật”. Ông Thanh tiếp tục khiếu nại, và có lẽ do “bực mình” nên UBND tỉnh lại chỉ đạo huyện “y án mức kỷ luật ban đầu (tức là buộc thôi việc)”.
Điều đáng nói là trong khi phê phán sự không nhất quán trong việc giải quyết khiếu nại của kỹ sư Bùi Phong Thanh, thì chính Thanh tra Nhà nước lại cũng không nhất quán. Ngày 22/12/1997, Phó Tổng Thanh tra Nhà nước Dương Ngọc Sơn ký công văn số 1618/XKT, có nội dung: Cách giải quyết của UBND tỉnh Hưng Yên buộc ông Bùi Phong Thanh thôi việc là sai, UBND tỉnh cần phải đảm bảo quyền lợi cho ông. Nhưng 2 năm sau, khi được giao làm Tổ trưởng tổ công tác của Thủ tướng Chính phủ về Hưng Yên để xem xét khiếu nại của ông Thanh, thì ông Dương Ngọc Sơn lại ra Thông báo số 166, có nội dung: Cách giải quyết của UBND tỉnh Hưng Yên với trường hợp của ông Bùi Phong Thanh là đúng.
Với một vụ xử lý kỷ luật có quá nhiều sai phạm như vậy, lẽ ra phải được xem xét thấu đáo. Kỹ sư Bùi Phong Thanh phải được nhận một quyết định hạ mức kỷ luật và được bố trí trở lại làm việc. Nhưng thay vì giải quyết theo hướng đó, thì tại báo cáo số 792 nói trên, Thanh tra Nhà nước lại chỉ đề nghị tỉnh Hưng Yên cho ông Bùi Phong Thanh được ký hợp đồng lao động để… đỡ khó khăn. Vì vậy mà tuy từ năm 2005, kỹ sư Bùi Phong Thanh đã được ký hợp đồng lao động, vào làm việc tại Trạm thú y huyện Văn Giang, nhưng quyền lợi của ông vẫn chưa được đảm bảo. Và ông vẫn tiếp tục khiếu nại Quyết định ngày 1/10/1983 của UBND huyện Phù Tiên.