Nhiều người nghe tên vị thuốc Cáp thập mã thấy lạ tai. Đúng vậy, vì Cáp thập mã là vị thuốc được làm khô từ ống dẫn trứng của ếch cái, một loại ếch núi ở Trung Quốc. Bởi vậy vị thuốc này có nguồn gốc từ Trung Quốc, ở nước ta phải nhập khẩu.
Thuốc Cáp thập mã còn gọi là mỡ Cáp thập mã hay mỡ Điền kê. Chứa nhiều proteine, lipide, đường, các loại phosphore và nhiều vitamine A, B, C cùng nhiều loại hoocmôn… Mỡ Cáp thập mã được xếp vào loại thuốc bổ hảo hạng, là một loại thuốc quý trong thực bổ. Có công năng mạnh về bổ phổi, ích thận nên là loại thuốc đặc biệt sử dụng cho những người phế thận âm hư, nhờ có sức bồi bổ mạnh.
Để nhận biết về loại mỡ Cáp thập mã thật người ta dựa vào đặc điểm như có dạng cục không đều, cong và chồng lớp, dài 1,5 – 2cm, dầy 0,15 – 0,5cm. Bên ngoài màu trắng ngà, trơn nhẵn như mỡ lợn sống. Thỉnh thoảng có da khô dạng màng mỏng màu trắng xám, sờ vào có cảm giác trơn mỡ, khi gặp nước sẽ nở phình ra gấp 10 – 15 lần, có dạng tròn màu trắng. Mùi tanh, vị hơi ngọt, nhai có cảm giác trơn dính.
Cáp thập mã là loại thuốc bổ hảo hạng nên nhiều người hám lợi thường làm giả từ thân củ khoai tây hay rễ củ khoai lang. Song tinh vi hơn họ còn sử dụng cả ống dẫn trứng khô của cóc cái Trung Hoa hoặc ếch đầm. Vậy để có thể phân biệt mỡ Cáp thập mã thật giả cần nắm chắc vài đặc điểm của thuốc thật và giả. Cụ thể đặc điểm của các hàng mỡ Cáp thập mã giả hay gặp, xin nêu để có thể nhận biết mỗi khi mua ở cửa hàng nơi du lịch hay mua ở cửa hàng thuốc là nhận biết ngay thật giả.
- Làm giả từ khoai tây: Có dạng cục dẹt, không đều, to nhỏ khác nhau, to nhất không hơn hạt ngô, quanh rìa có vết dao. Bề ngoài màu trắng xám, trong mờ, giống chất sừng, chất cứng chắc, cấu vào không để lại vết. Gặp nước bề mặt nở phình, có dạng hạt màu trắng xám, sờ vào bị rụng, bên trong có cục cứng, mùi nhẹ, vị nhạt.
- Làm giả từ khoai lang: Kích cỡ giống hàng giả làm bằng khoai tây, hình dạng cũng giống nhau, nhưng bề mặt có màu nâu vàng nhạt, trong mờ, giống chất sừng. Gặp nước bề mặt cũng nở ra, sờ vào có cảm giác trơn, mùi nhẹ, vị ngọt.
- Giả từ ống dẫn trứng cóc Trung Hoa hay ếch đầm: Có dạng cục khối dính liền nhau không đều hoặc cong cuộn như ruột. So với Cáp thập mã thì hàng giả có chất cứng chắc, tính giòn, gặp nước nở ra ít hơn so với 2 loại giả trên, khoảng 3 – 7 lần ban đầu.
Sau đây xin nêu những món ăn thuốc tiêu biểu sử dụng từ mỡ Cáp thập mã để trị liệu khá hiệu quả.
* Cơ thể bị gầy yếu (sau ốm hoặc sau sinh): Mỡ Cáp thập mã 5 – 10g, rửa sạch, đổ vào 400 – 500ml nước, nổi to lửa đến sôi, hạ lửa nhỏ riu riu ninh nhừ, cho ít đường khuấy tan, chia ra 2 – 3 lần ăn trong ngày, dùng trong ăn điểm tâm. Ngày ăn 1 thang trên.
* Lao phổi, ho ra máu: Mỡ Cáp thập mã 12g, mộc nhĩ trắng (ngân nhĩ) 15g, cho đường phèn vào hầm nhừ mang ra ăn, ngày 1 lần.
