Việc dễ làm trước, khó làm sau

Từ đó, cho thấy vai trò, ý chí của người đứng đầu tỉnh vô cùng quan trọng. PV Báo NNVN có cuộc trao đổi với ông Triệu Tài Vinh, Bí thư Tỉnh ủy, Trưởng BCĐ Chương trình xây dựng NTM Hà Giang.

Dựa vào nội lực là chính

Xin ông cho biết quá trình xây dựng NTM ở một tỉnh nghèo khó nhất nhì cả nước như Hà Giang?

Hà Giang là một tỉnh vùng cao biên giới với trên 22 dân tộc anh em cùng sinh sống. Có 6/11 huyện, thành phố thuộc huyện nghèo thực hiện Nghị quyết 30a của Chính phủ, 142/177 xã và 98 thôn bản thuộc diện đặc biệt khó khăn.

Năm 2011, GDP bình quân 9,6 triệu đồng/người/năm; tỷ lệ hộ nghèo 35,38% (tiêu chí cũ). Thu ngân sách trên địa bàn chỉ đáp ứng 10% chi, hằng năm vẫn phải dựa vào trợ cấp từ Trung ương.

Với điều kiện xuất phát điểm thấp như vậy, khi bước vào thực hiện Chương trình MTQG về xây dựng NTM, Hà Giang gặp rất nhiều khó khăn như tỷ lệ hộ nghèo cao, đồng nghĩa với việc thu nhập bình quân đầu người thấp, khó huy động nguồn lực từ người dân.

Mặt khác, do đặc điểm địa hình của tỉnh chủ yếu là đồi núi, dân cư sống rải rác, không tập trung nên suất đầu tư cho hạ tầng cao.

Bộ trưởng Bộ NN-PTNT Cao Đức Phát (bên phải) và Bí thư Tỉnh ủy Hà Giang Triệu Tài Vinh (giữa) kiểm tra xây dựng NTM ở xã Vĩnh Phúc, huyện Bắc Quang

Bên cạnh đó, nhận thức của một bộ phận bà con đồng bào các dân tộc thiểu số còn nặng tư tưởng bao cấp, chưa hiểu rõ việc tham gia xây dựng NTM là việc của người dân, do người dân thực hiện và người dân hưởng lợi. Hơn nữa, nguồn ngân sách địa phương hằng năm chủ yếu dựa vào trợ cấp từ Trung ương nên không có nhiều nguồn dành cho xây dựng NTM.

Nhưng với truyền thống vượt khó đi lên, Đảng bộ và nhân dân các dân tộc tỉnh Hà Giang đã quyết tâm cao trong việc triển khai thực hiện Chương trình MTQG xây dựng NTM.

Để thực hiện thắng lợi mục tiêu của Chương trình, Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh đã ban hành Nghị quyết số 04-NQ/TU ngày 28/4/2011 về Xây dựng NTM tỉnh Hà Giang đến năm 2020, Quyết định số 667-QĐ/TU ngày 03/4/2013 của Tỉnh ủy Hà Giang, theo đó BCĐ xây dựng NTM các cấp được đặt dưới sự lãnh đạo trực tiếp của đồng chí Bí thư cấp ủy các cấp.

Việc thực hiện Chương trình NTM theo phương châm chủ yếu là dựa vào nội lực là chính, theo hướng “việc dễ làm trước, việc khó làm sau, việc cần ít tiền làm trước, việc cần nhiều tiền làm sau”, mỗi năm, mỗi giai đoạn có những chủ đề định hướng khác nhau.

Việc xây dựng đồ án, đề án, kế hoạch hằng năm dựa trên sự tham gia của người dân, làm cho người dân thấy được mình là chủ thể của chương trình. Xây dựng, triển khai các phong trào thiết thực nhằm động viên, khuyến khích sự tham gia của người dân như phong trào “nhà sạch vườn đẹp”; phong trào “Quyết tâm thi đua thực hiện thắng lợi mục tiêu xây dựng NTM giai đoạn 2014-2015”…

Tính đến hết năm 2013, tỉnh Hà Giang có 1 xã đạt 16 tiêu chí; 2 xã đạt 15 tiêu chí; 1 xã đạt 13 tiêu chí; 5 xã đạt từ 10-12 tiêu chí; 23 xã đạt từ 6-9 tiêu chí có; các xã còn lại đạt từ 3-5 tiêu chí. Năm 2015, Hà Giang phấn đấu có 9 xã cơ bản hoàn thành 19 tiêu chí.

Là người đứng đầu tỉnh đồng thời là Trưởng Ban Chỉ đạo NTM, ông đánh giá thế nào về những thành quả mà Chương trình xây dựng NTM mang lại cho đồng bào dân tộc trên địa bàn tỉnh?

Có thể thấy rằng, Chương trình NTM đã và đang mang lại những kết quả đáng khích lệ cho đồng bào các dân tộc trong tỉnh. Đời sống của người dân đã từng bước ổn định, thu nhập năm 2013 tăng 1,5 lần so với năm 2010.

Đặc biệt, ở các xã điểm tỷ lệ hộ nghèo đã giảm đáng kể. Giá trị thu nhập trên đơn vị canh tác năm 2013 đã đạt 34 triệu đồng/ha (Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh đến năm 2015 là 30 triệu đồng/ha).

Công tác giáo dục đào tạo ở khu vực nông thôn được quan tâm triển khai. Hiện nay, tỉnh Hà Giang đã được công nhận đạt chuẩn phổ cập giáo dục THCS cấp độ 1 khi có 92 trường đạt chuẩn quốc gia, trong đó, có 5 trường đạt chuẩn mức độ 2. Phong trào thi đua "Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực" được triển khai rộng rãi.

Về y tế, đến nay toàn tỉnh Hà Giang có 20/176 xã đạt chuẩn Bộ tiêu chí Quốc gia về y tế xã giai đoạn 2011-2020; 100% trạm y tế xã đã thực hiện khám chữa bệnh BHYT. Chất lượng nhân lực y tế đã được cải thiện rõ rệt, đội ngũ cán bộ được tăng cường.

Đội ngũ cán bộ xã cơ bản đã được nâng cao trình độ học vấn, trình độ chuyên môn. Hằng năm được tham gia các lớp tập huấn, bồi dưỡng nâng cao năng lực, tham quan học tập,... Do vậy, đã từng bước nâng cao năng lực tổ chức quản lý, điều hành trong công việc chung của xã cũng như trong xây dựng NTM.

Nhiều phong trào sáng tạo

Với một tỉnh rộng lớn như Hà Giang, chắc chắn trong quá trình triển khai xây dựng NTM gặp rất nhiều khó khăn?

Đúng vậy! Xác định xây dựng NTM là nhiệm vụ khó khăn, nhất là một tỉnh nghèo như Hà Giang.

Song, với sự quyết tâm của các cấp ủy chính quyền, sự vào cuộc của chính quyền và các tổ chức đoàn thể quần chúng, Hà Giang đặt mục tiêu, định hướng phải nhất quán và triển khai trên cơ sở sáng tạo của từng vùng miền.

Thứ nhất, trong công tác chỉ đạo, điều hành, BCĐ các cấp được đặt dưới sự chỉ đạo của cấp ủy các cấp, cụ thể là Bí thư cấp ủy các cấp làm trưởng BCĐ, việc này tạo điều kiện thuận lợi cho việc điều hành, huy động sự vào cuộc của tất cả các tổ chức chính trị, xã hội các cấp, đồng thời dễ huy động lồng ghép các nguồn lực để thực hiện NTM.

Thứ hai, tăng cường công tác phân cấp trao quyền cho cơ sở, thông qua việc lập kế hoạch có sự tham gia của người dân, qua đó huy động được nguồn lực, sự đóng góp và nâng cao tinh thần trách nhiệm của người dân theo đúng phương châm xây dựng NTM là của người dân, do dân và cho người dân.

Thứ ba, xây dựng Quỹ phát triển thôn và cơ chế hỗ trợ đặc thù để người dân tham gia thực hiện các công trình hạ tầng NTM để vừa có việc làm, tạo được nguồn bổ sung cho quỹ phát triển để cho người dân tự quản lý, sử dụng để hỗ trợ phát triển SX và tạo thu nhập.

Bộ trưởng Bộ NN-PTNT Cao Đức Phát và Bí thư Tỉnh ủy Hà Giang Triệu Tài Vinh tham quan mô hình SX giỏi

Thứ tư, xây dựng cơ chế phối hợp và lồng ghép các nguồn lực của các Chương trình MTQG để thực hiện xây dựng NTM.

Thứ năm, gắn việc năng cao năng lực lãnh đạo của cấp ủy cơ sở với việc thực hiện tiêu chí số 18, 19 trong xây dựng NTM.

Thứ sáu, phát huy sự sáng tạo của cơ sở thông qua các cuộc phát động phong trào ''Chung sức xây dựng NTM'' để cùng với ngân sách Nhà nước đầu tư cho xã NTM như huyện Quang Bình đã phát động “Ngày thứ Bảy vì NTM”, huyện Vị Xuyên với phong trào “Chung sức ngày công làm đường giao thông” , huyện Yên Minh với phong trào vận động “Tuổi trẻ chung tay xây dựng NTM gắn với làng văn hóa”, huyện Hoàng Su Phì với phong trào “đổi công” ở xã Pố Lồ, Thông Nguyên, TP. Hà Giang cũng có cách làm “chấm điểm trong xây dựng NTM” tới các thôn, bản…

Nhiệm vụ còn khá nặng nề

Sau hơn 3 năm bắt tay vào xây dựng NTM và đạt được những kết quả rất đáng ghi nhận, trong những năm tiếp theo tỉnh Hà Giang định hướng Chương trình xây dựng NTM như thế nào, thưa ông?

Qua 3 năm tổ chức, triển khai, thực hiện Chương trình xây dựng NTM, tỉnh Hà Giang đã và đang ngày càng khởi sắc, bộ mặt nông thôn, đời sống người dân có nhiều thay đổi, đúc rút được nhiều bài học kinh nghiệm trong công tác điều hành cũng như thực hiện Chương trình MTQG xây dựng NTM.

Song nhiệm vụ những năm tiếp theo của Hà Giang còn khá nặng nề đòi hỏi có sự quyết tâm cao và quyết liệt của Đảng bộ, chính quyền, các tổ chức đoàn thể quần chúng các cấp và đặc biệt là người dân. Mục tiêu chung là phấn đấu hoàn thành các mục tiêu về xây dựng NTM với mức độ cao nhất có thể được.

Trong đó, tiếp tục đẩy mạnh Chương trình xây dựng NTM theo phương châm dễ, ít nguồn lực làm trước; khó, cần nhiều nguồn lực làm sau. Phấn đấu đến năm 2015 có 9/176 xã đạt chuẩn NTM theo Bộ tiêu chí quốc gia. Rà soát, điều chỉnh, hoàn thành việc rà soát chất lượng quy hoạch, đề án xây dựng xã NTM và tổ chức thực hiện có hiệu quả.

Xin cảm ơn ông!