Ảnh minh họa.
Hiện Việt Nam chưa ghi nhận ca viêm gan cấp tính "bí ẩn" ở trẻ, tuy nhiên trước thông tin nhiều trường hợp được ghi nhận tại 20 quốc gia trên thế giới, Sở Y tế TP.HCM ngày 6/5, khuyến cáo các cơ sở y tế, đặc biệt các bệnh viện chuyên khoa Nhi tăng cường phát hiện các trường hợp trẻ bị viêm gan cấp, hội chẩn với Bệnh viện Bệnh nhiệt đới TP.HCM và Đơn vị Nghiên cứu Lâm sàng ĐH Oxford (OUCRU) để thu thập thông tin và bệnh phẩm, tiến hành kỹ thuật xét nghiệm PCR và kỹ thuật metagenomics tìm tác nhân gây nhiễm như Adenovirus và các tác nhân khác (nếu có).
Trước đó, Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế) có văn bản gửi Viện Vệ sinh dịch tễ trung ương, Viện Pasteur Nha Trang; Viện Pasteur TP.HCM; Viện Vệ sinh dịch tễ Tây Nguyên về việc tăng cường giám sát bệnh viêm gan cấp tính không rõ nguyên nhân.
Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), bệnh xảy ra ở trẻ từ 1 tháng tuổi đến 16 tuổi. Hầu hết bệnh nhi hồi phục hoàn toàn, tuy nhiên có một số trường hợp chuyển nặng, gần 10% các trường hợp phải ghép gan. Các trường hợp được xác định là viêm gan cấp tính nêu trên có biểu hiện đau bụng, tiêu chảy, nôn mửa và men gan tăng cao rõ rệt.
Theo Cục Y tế dự phòng, đa số các trường hợp được báo cáo đều không bị sốt và không phát hiện nhiễm các loại virus phổ biến gây viêm gan virus cấp tính (virus viêm gan A, B, C, D và E).
WHO và Trung tâm Phòng chống và kiểm soát dịch bệnh châu Âu cho biết, hiện nguyên nhân chính xác gây viêm gan ở những bệnh nhi này vẫn chưa được tìm ra, và các cuộc điều tra đang được diễn ra. Tuy nhiên, các trường hợp mắc xảy ra tại những nơi lưu hành cao virus Adeno.
Nhằm chủ động giám sát các ca bệnh viêm gan cấp tính chưa rõ nguyên nhân tại Việt Nam và kịp thời triển khai các biện pháp phòng chống, hạn chế tối đa số mắc và tử vong, Cục Y tế dự phòng đề nghị các Viện Vệ sinh dịch tễ, Viện Pasteur tập trung thực hiện theo dõi chặt chẽ, tổng hợp tình hình, phân tích dịch tễ bệnh viêm gan cấp tính không rõ nguyên nhân trên thế giới.
Đồng thời, các đơn vị phối hợp với địa phương lấy mẫu, xét nghiệm các trường hợp nghi ngờ viêm gan cấp tính không rõ nguyên nhân và báo cáo ngay những trường hợp bất thường, đánh giá nguy cơ, đề xuất các biện pháp phòng chống tại Việt Nam.
Cục Y tế dự phòng cũng yêu cầu các đơn vị tăng cường công tác chỉ đạo, kiểm tra giám sát, và hỗ trợ các địa phương, đơn vị triển khai giám sát, phòng chống và xét nghiệm viêm gan virus.
Trong đó, tập trung vào hoạt động tiêm chủng vacxin viêm gan B cho trẻ sơ sinh, trẻ dưới 1 tuổi và các đối tượng có nguy cơ cao, đảm bảo an toàn và đạt tỉ lệ bao phủ theo chỉ tiêu kế hoạch đề ra.
Thường xuyên cập nhật các hướng dẫn chuyên môn và giám sát, phòng chống bệnh viêm gan virus, tổ chức tập huấn đào tạo cho cán bộ y tế tại các địa phương trên địa bàn viện phụ trách.
Phối hợp với các tổ chức, đơn vị liên quan thực hiện các nghiên cứu, điều tra về bệnh viêm gan virus để cung cấp thêm thông tin, bằng chứng và tham mưu cho Bộ Y tế trong việc xây dựng chính sách, hướng dẫn chuyên môn kỹ thuật phòng chống bệnh viêm gan virus.
Báo cáo đầu tiên Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) nhận được về hiện tượng xuất hiện nhiều trường hợp viêm gan cấp tính nặng không rõ nguyên nhân ở những trẻ em trước đó khỏe mạnh từ Vương quốc Anh vào ngày 5/4.
Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), đến nay đã có hơn 200 trường hợp trẻ em bị viêm gan cấp chưa rõ nguyên nhân được ghi nhận tại khoảng 20 nước châu Âu, Đông Nam Á, Tây Thái Bình Dương..., trong đó có 4 ca đã tử vong.
Các trường hợp có triệu chứng tiêu hóa như đau bụng, tiêu chảy, nôn ói trước khi biểu hiện viêm gan cấp nặng với nồng độ men gan (AST & ALT) tăng cao trên 500 IU / L và xuất hiện vàng mắt vàng da.
Hầu hết các trường hợp đều không sốt. Những loại virus thường gây viêm gan cấp tính đã biết (như virus viêm gan A, B, C, D và E) đã được xét nghiệm tầm soát nhưng không phát hiện được trên tất cả các trường hợp trên. Cho đến nay, cũng chưa tìm ra mối liên hệ dịch tễ học giữa các ca bệnh xuất hiện tại các quốc gia khác nhau.
Tuy nhiên, trong quá trình xét nghiệm các ca bệnh này, Adenovirus đã được phát hiện trong 74 trường hợp, và khi làm xét nghiệm sinh học phân tử chuyên sâu, 18 trường hợp được xác định thuộc type F 41. Ngoài ra SARS-CoV-2 cũng được xác định trong 20 trường hợp, trong đó có 19 ca đồng nhiễm SARS-CoV-2 và adenovirus.
Tại Anh, nơi có phần lớn các ca viêm gan cấp được báo cáo cho đến nay, mới đây cũng ghi nhận sự gia tăng đáng kể các trường hợp nhiễm adenovirus trong cộng đồng (được phát hiện qua giám sát virus trong các mẫu phân ở trẻ em); Hà Lan cũng báo cáo có sự gia tăng lưu hành adenovirus trong cộng đồng tương tự.
Adenovirus hiện được nghi ngờ là nguyên nhân gây bệnh cho các ca viêm gan cấp này. Tuy nhiên, điểm không phù hợp với những hiểu biết trước đây là tác nhân adenovirus type 41 không gây bệnh cảnh lâm sàng ở mức độ nghiêm trọng như đã báo cáo. Adenovirus là tác nhân gây ra tình trạng nhiễm trùng nhẹ và tự khỏi.
Virus lây lan từ người sang người và phổ biến nhất là gây bệnh đường hô hấp, nhưng tùy thuộc vào type, cũng có thể gây ra các bệnh cảnh khác như viêm dạ dày ruột, viêm kết mạc và viêm bàng quang. Có hơn 50 loại adenovirus có thể gây nhiễm trùng ở người. Adenovirus type 41 thường biểu hiện như tiêu chảy, nôn mửa và sốt, thường kèm theo các triệu chứng hô hấp. Mặc dù đã có báo cáo trường hợp viêm gan ở trẻ em bị suy giảm miễn dịch do nhiễm adenovirus, nhưng adenovirus type 41 chưa từng được biết là nguyên nhân gây viêm gan ở những trẻ khỏe mạnh.
Các giả thuyết liên quan đến tác dụng phụ của vacxin Covid-19 cũng được loại trừ do phần lớn trẻ em bị viêm gan cấp trong các báo cáo này không được tiêm vacxin Covid-19. Do đó, các nguyên nhân do nhiễm trùng và không nhiễm trùng khác cần được tiếp tục nghiên cứu để xác định nguyên nhân chính xác, từ đó có biện pháp phòng ngừa và điều trị phù hợp.
WHO khuyến cáo, các quốc gia thành viên tiếp tục tăng cường giám sát phát hiện, điều tra và báo cáo thêm các trường hợp tương tự.
Trong khi chờ xác định nguyên nhân thật sự gây ra dịch viêm gan cấp mới ở trẻ em, các biện pháp phòng ngừa phổ quát đối với adenovirus và các bệnh nhiễm trùng thông thường khác là rửa tay thường xuyên và vệ sinh đường hô hấp cần được tuân thủ.
WHO không khuyến nghị bất kỳ hạn chế nào đối với việc đi lại và/hoặc thương mại với nước Anh, cũng như bất kỳ quốc gia nào khác nơi có các trường hợp viêm gan cấp đã được phát hiện.
