Vụ án đổi ruộng xôn xao quê lúa

Anh Cường (bìa trái) trình bày sự việc với cơ quan chức năng

Mồ côi cha từ nhỏ, anh Vũ Hồng Cường được dì nuôi. Dì đi lấy chồng thì được bác ruột là ông Dương Nghĩa Được cưu mang. Trưởng thành, xây dựng gia đình, anh Cường được bác cho ít đất để canh tác. Quanh năm đi làm thuê, anh đành thêm tiền để đổi lấy thửa ruộng có diện tích lớn hơn mong với mong muốn có thêm đất sản xuất.

Theo “hợp đồng” viết tay giữa ông Dương Nghĩa Sừ và anh Vũ Hồng Cường lập ngày 12/7/2005 thì ông Sừ có thửa ruộng số 1429, tờ bản đồ số 23, diện tích trên 200m2 (khu đồng Núi Hóa) đổi cho anh Cường lấy 2 thửa đất (khu đồng Ao Canh) với diện tích 148m2. Để thể hiện rõ tính pháp lý, 2 bên đã thống nhất "hai bên gia đình quyết định đổi ruộng cho nhau về lâu dài và mãi mãi không đổi lại…".

Khi giao ước này có hiệu lực, ông Sừ tiến hành canh tác trên 2 thửa ruộng của anh Cường và ngược lại anh Cường đã cải tạo, xây dựng một số công trình, trồng cây lâu năm trên thửa đất số 1429 của ông Sừ (liền kề với nhà anh Cường đang ở).

Nếu như dự án cải tạo, nâng cấp QL37 không đi qua gần vị trí thửa đất 1429 thì có lẽ việc đổi đất sẽ thực sự trở nên vĩnh viễn như sự tự nguyện cam kết của 2 bên. Giá trị thửa đất 1429 bỗng chốc tăng vọt nhờ gần quốc lộ.

Vậy là dù đã ký tự nguyện “đổi ruộng lâu dài và mãi mãi” nhưng đến tháng 7/2009, ông Dương Nghĩa Sừ nhượng lại thửa đất trên cho con trai là anh Dương Nghĩa Kha. Nếu như làm rõ nguồn gốc và hiện trạng thửa đất 1429 liền kề mà anh Cường đang sử dụng thì chắc chắn việc cấp quyền sử dụng đất cho anh Kha sẽ không đơn giản. Hoàn thiện được hồ sơ pháp lý, gia đình ông Sừ mà đại diện là anh Dương Nghĩa Kha, đã đâm đơn khởi kiện đòi lại thửa ruộng đã tự nguyện đổi cho anh Vũ Hồng Cường từ năm 2005. Vụ việc được xóm, xã giải quyết nhưng việc hòa giải ở cơ sở không thành.

Tại Bản án số 07 ngày 22/11/2011, TAND huyện Phú Bình đã “xét” và “thấy” rằng, việc ông Sừ và anh Cường đổi ruộng cho nhau là có thật nhưng ông Sừ trình bày việc đổi ruộng chỉ tạm thời là có cơ sở vì ông Sừ ông không làm thủ tục đổi tại cơ quan Nhà nước có thẩm quyền. Còn anh Cường trình bày việc đổi đất vĩnh viễn là không có cơ sở vì anh không chủ động thực hiện việc việc đổi đất theo trình tự thủ tục pháp luật quy định.

TAND huyện Phú Bình đã đi đến kết luận, việc anh Cường tự ý xây chuồng lợn, chuồng gà, tường rào, nhà vệ sinh và trồng cây lâu năm là việc làm vi phạm pháp luật về đất đai, xây dựng và dân sự. Thế là, HĐXX TAND huyện Phú Bình do thẩm phán Đỗ Hữu Nhường làm chủ tọa đã chấp nhận yêu cầu khởi kiện của con trai ông Sừ, đồng thời buộc anh Cường phải tháo dỡ toàn bộ chuồng lợn, chuồng gà, nhà vệ sinh, tường rào và chặt bỏ cây cối đã trồng trên thửa đất 1429, khôi phục lại hiện trạng ban đầu để trả lại quyền sử dụng cho con trai ông Sừ.

Bác của anh Cường là ông Dương Nghĩa Được cho biết, ông chính là người cho ruộng để anh Cường đổi ruộng với ông Dương Nghĩa Sừ nên không đồng tình với việc con trai ông Sừ đòi lại ruộng của anh Cường, vì trong giấy đổi ruộng hai bên thống nhất đổi mãi mãi, không đòi lại. Quyết định của Tòa án có thể giúp người dân nâng cao nhận thức pháp luật song về mặt đạo lý thì thật thiếu thuyết phục.

Ông Dương Nghĩa Nhì, một người dân xóm Núi, cho biết, bản thân ông và nhiều người dân xóm Núi vô cùng bức xúc về hành động "thiếu tình người", dồn hộ nghèo đến cùng đường của gia đình ông Sừ. Đồng thời, giá như TAND huyện Phú Bình xem xét một cách thấu tình, đạt lý thì hoàn cảnh gia đình anh Cường không lâm vào cảnh khó khăn như hiện nay.