Vụ con gái đuổi mẹ ra ngoài: Có thể kiện lấy sổ đỏ từ con gái

Sau khi tìm hiểu các tình tiết vụ con gái giữ sổ đỏ (Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất) của bà Xoan tại Quận Hà Đông do liên quan đến quan hệ vay nợ chưa rõ ràng, luật sư Nguyễn Trọng Nghĩa, Công ty Luật TNHH LSX cho rằng việc cầm giữ của chị Vũ Thị Hồng Cẩm là sai.

Theo luật sư Nghĩa, trong vụ việc này phát sinh 2 quan hệ. Thứ nhất là quan hệ vay của chị Nguyễn Thị Thanh Ngân với ngân hàng thông qua được sự ủy quyền thế chấp tài sản của bà Đinh Thị Xoan. Thứ hai là chị Vũ Thị Hồng Cẩm giữ sổ của bà Đinh Thị Xoan để làm căn cứ đòi nợ chị Nguyễn Thị Thanh Ngân.

“Bản chất sổ đỏ của bà Xoan không liên quan quan hệ vay mượn giữa chị Ngân và chị Cẩm nên việc giữ sổ là trái quy định. Nếu chị Cẩm muốn đòi thì khởi kiện chị Ngân ra toà án thẩm quyền chứ không thể dùng cách này”, luật sư Nghĩa khẳng định.

Anh Nguyễn Trọng Nghĩa giải thích thêm, hiện nay, sổ đỏ là quyền tài sản theo định nghĩa tại Bộ luật dân sự 2015 nên chiếm quyền tài sản người khác khác là sai nên có thể khởi kiện tại Tòa án nhân dân.

Cụ thể, luật sư này cho biết, trước ngày 1/7/2017 việc đòi Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất không được tòa án giải quyết. Nguyên nhân xuất phát từ quy định tại Bộ luật dân sự năm 2005 quy định Tài sản là vật, tiền, giấy tờ có giá và quyền tài sản. Với quyền tài sản, điều 181 Bộ luật dân sự năm 2005 chỉ quy định: Quyền tài sản là quyền trị giá được bằng tiền và có thể chuyển giao trong giao dịch dân sự, kể cả quyền sở hữu trí tuệ.

Bên cạnh đó, Khoản 16 Điều 3 Luật Đất đai 2013 quy định: “Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất là chứng thư pháp lý để Nhà nước xác nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở, tài sản khác gắn liền với đất hợp pháp của người có quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và quyền sở hữu tài sản khác gắn liền với đất”. Như vậy Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất không phải là tài sản.

Từ đó hình thành quan điểm Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất không phải giấy tờ có giá, không phải quyền tài sản nên đương nhiên không phải đối tượng bảo vệ bằng hoạt động tố tụng tại Tòa án.

Đặc biệt năm 2011 vấn đề này được khẳng định cụ thể tại Mục 3 Công văn số 141/TANDTC-KHXX ngày 21/9/2011 của Tòa án nhân dân tối cao về việc thẩm quyền giải quyết các yêu cầu trả lại giấy chứng nhận quyền sở hữu tài sản. Theo đó Tòa án không thụ lý giải quyết, đang thụ lý thì đình chỉ giải quyết với yêu cầu đòi sổ đỏ.

Do vậy, việc tranh chấp trong việc cầm giữ Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất không nhiều nhưng lại khá phức tạp vì không được Tòa án thụ lý. Cơ quan công an cũng không giải quyết vì cho rằng loại giấy này không phải là tài sản.

Tuy nhiên, Bộ luật dân sự năm 2015, Bộ luật tố tụng dân sự năm 2015 cởi bỏ nút thắt về vấn đề này.

Cụ thể, Điều 115 Bộ luật dân sự năm 2015 quy định: “Quyền tài sản là quyền trị giá được bằng tiền, bao gồm quyền tài sản đối với đối tượng quyền sở hữu trí tuệ, quyền sử dụng đất và các quyền tài sản khác. Với nội dung này Bộ luật dân sự năm 2015 khẳng định sổ đỏ là quyền tài sản”.

Khoản 2 Điều 14 BLDS 2015 quy định: “Tòa án không được từ chối giải quyết vụ việc dân sự vì lý do chưa có điều luật để áp dụng ”.

Khoản 2 Điều 4 BLTTDS 2015 quy định: “ Tòa án không được từ chối giải quyết vụ việc dân sự vì lý do chưa có điều luật để áp dụng. Vụ việc dân sự chưa có điều luật để áp dụng là vụ việc dân sự thuộc phạm vi điều chỉnh của pháp luật dân sự nhưng tại thời điểm vụ việc dân sự đó phát sinh và cơ quan, tổ chức, cá nhân yêu cầu Tòa án giải quyết chưa có điều luật để áp dụng. Việc giải quyết vụ việc dân sự quy định tại khoản này được thực hiện theo các nguyên tắc do Bộ luật Dân sự và Bộ luật này quy định”.

Như vậy, cả BLDS 2015 và BLTTDS 2015 đều quy định Tòa án không được từ chối giải quyết vụ việc dân sự vì lý do chưa có điều luật để áp dụng.

Bên cạnh đó, khoản 1 Điều 14 BLDS 2015 cũng quy định: “Trường hợp quyền dân sự bị xâm phạm hoặc có tranh chấp thì việc bảo vệ quyền được thực hiện theo pháp luật tố tụng tại Tòa án hoặc Trọng tài”.

Do vậy, nếu chủ sử dụng đất, chủ sở hữu khởi kiện đòi lại Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất thì Tòa án phải thụ lý, giải quyết.

Liên quan đến trách nhiệm của chính quyền địa phương, luật sư Nguyễn Trọng Nghĩa cho biết, trong vụ việc của bà Xoan, chính quyền sẽ có trách nhiệm hướng dẫn, chuyển đơn để công dân có hướng gửi đơn tại Toàn án nhân dân.

Như Báo NNVN đã đưa tin, chị Vũ Thị Hồng Cẩm, con gái lớn của mẹ liệt sỹ Đinh Thị Xoan cho biết, sổ đỏ đứng tên Đinh Thị Xoan, mã số A945.266, thửa số 606, tờ bản đồ số 5, diện tích 64m2 mà chị này đang giữ là do trước đây giúp đỡ gia đình anh Vũ Hồng Tư (tức Hùng) trả nợ ngân hàng.

Cụ thể, chị Cẩm khẳng định gia đình anh Hùng cầm cố sổ đỏ nhưng không đủ tiền trả, khi sắp bị ngân hàng phát mại thì chị Cẩm hỗ trợ 60 triệu đồng để thanh toán và lấy sổ đỏ về. Sau đó, chị Nguyễn Thị Thanh Ngân (vợ anh Hùng) đem sổ đỏ này gửi chị Cẩm giữ hộ vì "để ở nhà bà hay anh Hùng lại đem đi cắm không có tiền lấy", con gái lớn bà Xoan cho biết.

Tuy nhiên, gia đình anh Hùng khẳng định, hiện nay không có giấy tờ nào chứng minh đang nợ chị Cẩm số tiền 60 triệu đồng nói trên. "Sau khi lấy sổ đỏ về, chị Cẩm bảo đưa cho chị ấy giữ hộ kẻo để ở nhà bà lại đem đi cầm cố tiếp nên tôi mang lên gửi", chị Ngân giải thích.