* Thắng lợi do chủ động và dự báo đúng
* Năng suất bình quân ước đạt 61,9 tạ/ha
Thời tiết bất thuận
Phát biểu khai mạc hội nghị sơ kết vụ ĐX 2014 - 2015, triển khai kế hoạch vụ HT, mùa và định hướng vụ đông 2015 tổ chức hôm qua (26/5) tại tỉnh Thái Bình, Thứ trưởng Bộ NN-PTNT Lê Quốc Doanh nhấn mạnh, vụ ĐX năm nay, ngoài bất lợi lớn do thời tiết ấm, hạn hán gay gắt ở miền Trung là tình trạng tiêu thụ, XK nông sản khó khăn nhất trong nhiều năm gần đây.
Thứ trưởng Lê Quốc Doanh phát biểu tại hội nghị
Tuy nhiên, thời điểm này ngành nông nghiệp có thể tạm yên tâm vì vụ ĐX vẫn thắng lợi. Hơn nữa, năm 2015 theo khảo sát chi phí đầu vào giảm rất nhiều so với mọi năm nên xét trên hiệu quả kinh tế vụ này thậm chí còn cao hơn nhiều năm được mùa khác.
Do đó, thông qua hội nghị này, Thứ trưởng Lê Quốc Doanh đề nghị các tỉnh cần rút ra những bài học kinh nghiệm để từ đó chủ động hơn nữa trong công tác chỉ đạo, điều hành những năm tới và gần nhất là vụ HT, mùa và vụ đông 2015.
Theo Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt Trần Xuân Định, vụ ĐX là vụ quan trọng nhất tại miền Bắc vì nó quyết định đến năng suất, chất lượng của cả một năm. Tuy nhiên, thời tiết, khí hậu năm nay xuất hiện rất nhiều những diễn biến bất thường.
| Vụ ĐX 2014-2015 diện tích SX lúa lai thương phẩm tại các tỉnh phía Bắc đạt 343.000 ha, chiếm khoảng 30% tổng diện tích lúa, năng suất trung bình đạt 68,4 tạ/ha. Trong đó SX lúa lai F1 là 740 ha, giảm khoảng 30 ha so với năm trước. |
Cụ thể, cuối tháng 10 - 11/2014 xảy ra mưa lớn làm chậm tiến độ cày ải, nhưng tổng lượng mưa các tháng trong vụ ĐX lại phổ biến thiếu hụt so với trung bình nhiều năm. Do lượng mưa thấp nên nhiều diện tích lúa bị thiếu nước tưới dưỡng đã ảnh hưởng đến sinh trưởng, phát triển của cây lúa.
Từ giữ tháng 2 - 3 có mưa nhỏ, mưa phùn, độ ẩm không khí cao đã tạo điều kiện cho bệnh đạo ôn lá phát sinh gây hại. Nền nhiệt ấm khiến thời gian sinh trưởng của các giống lúa bị rút ngắn 7 - 10 ngày nên một số diện tích cấy sớm trỗ vào giữa tháng 4 gặp lạnh ảnh hưởng tới năng suất.
Báo động hơn khi đây là vụ xuân ấm, nhiệt độ trung bình tháng từ tháng 3 - 5 cao hơn mọi năm cao hơn mọi năm 0,5 - 1 độ C. Kinh nghiệm cho thấy, những năm nào thời tiết ấm vụ ĐX dễ bị mất mùa, điển hình là mất mùa tại miền Bắc năm 1991 nên khiến ngành nông nghiệp không khỏi lo lắng.
Tuy nhiên, cũng theo ông Trần Xuân Định thì năm 2015 ngoài chỉ đạo quyết liệt của ngành nông nghiệp về thời vụ, cơ cấu giống, kỹ thuật canh tác, chăm bón thì cũng có nhiều thuận lợi khi nhiều chính sách, văn bản mới được ban hành và tạo hành lang pháp lý cho việc mở rộng SX và chuyển đổi cơ cấu cây trồng, qua đó thu hút đầu tư của DN vào lĩnh vực nông nghiệp.
Nhờ chỉ đạo kịp thời nên vụ lúa ĐX vẫn thắng lợi
| Phó Chủ tịch UBND tỉnh Thái Bình, Phạm Văn Ca chia sẻ: “Chúng tôi rất dũng cảm khi vận động nông dân phá bỏ hàng chục ha mạ gieo sớm và cấp phát miễn phí 100% giống mới để tránh lúa trỗ vào thời điểm thời tiết bất thuận. Sự quyết liệt về thời vụ này lúc đầu gây băn khoăn cho người dân, song đến thời điểm này cho thấy sự chỉ đạo đó là đúng đắn, tạo ra khí thế rất vui tươi trong Đảng bộ và nhân dân các cấp khi năm nay quê lúa vẫn được mùa”. |
Vụ này có rất nhiều tiến bộ KHKT mới được áp dụng vào SX kết hợp chính sách dồn điền đổi thửa, cơ giới hóa tại các địa phương tạo ra cú hích mạnh mẽ.
Đặc biệt, từ năm 2014 đến nay, các loại vật tư như giống, phân bón, thuốc BVTV giá cả rất ổn định, nhiều địa phương và DN tổ chức khá tốt các dịch vụ cung ứng, hỗ trợ nông dân và thu mua, tiêu thụ lại sản phẩm nên giảm áp lực rất nhiều cho việc năng suất lúa không được cao như kỳ vọng.
Chỉ đạo kịp thời
Phát biểu tại hội nghị, PGĐ Sở NN-PTNT Quảng Trị, Võ Văn Hưng cho rằng, để vụ ĐX vừa qua cơ bản thắng lợi do có những biện pháp chỉ đạo kịp thời từ Bộ NN-PTNT khi Cục Trồng trọt liên tục đi các địa phương nắm bắt tình hình khi nhận thấy chiều hướng thời tiết ấm và lập tức đưa ra cảnh báo ngay từ tháng 10 năm trước.
Đồng trình quan điểm trên, PGĐ Sở NN-PTNT Nghệ An, Nguyễn Văn Lập cho biết, vụ ĐX 2015 ngành nông nghiệp Nghệ An chịu rất nhiều áp lực, song đến thời điểm này thở phào nhẹ nhõm...
Theo ông Lập, để có vụ ĐX thắng lợi công tác chỉ đạo cực kỳ quan trọng, tại Nghệ An tất cả các lãnh đạo huyện phải có chỉ thị để chỉ đạo SX vụ ĐX, Ban Thường vụ Tỉnh ủy thường xuyên tham dự chỉ đạo SX, Sở NN-PTNT chỉ làm công tác tham mưu và đưa ra giải pháp.
Bên cạnh đó, cũng như nhiều địa phương khác, Nghệ An thay đổi rất nhiều cơ cấu giống khi diện tích lúa chất lượng cao tăng, năm 2014 diện tích 10.000 ha, nhưng sang năm 2015 đạt 15.000 ha.
GĐ Sở NN-PTNT Lai Châu, Hà Văn Um cũng chia sẻ, những năm trước Lai Châu chủ yếu trồng lúa lai, chiếm khoảng 60%, năm nay giảm còn 40% và tăng lúa thuần chất lượng cao để tăng giá trị kinh tế và hàng hóa.
TS. Lê Hưng Quốc, Phó Chủ tịch Hiệp hội Thương mại giống cây trồng VN, ông Trần Mạnh Báo, TGĐ Cty CP TCty GCT Thái Bình (TSC) đều đánh giá rất cao khả năng dự báo và sự chỉ đạo kịp thời của ngành nông nghiệp vụ ĐX vừa qua.
Các đại biểu kiến nghị, hiện vấn đề tiêu thụ nông sản vô cùng nóng bỏng nên ngành nông nghiệp cần tiếp tục chủ động thay đổi cơ cấu giống lúa cũng như cơ cấu các loại cây trồng nhằm tăng hiệu quả kinh tế bởi đó là một trong những giải pháp để ứng phó với thời tiết bất thuận hiện nay.
Sát sao vụ HT, mùa
Sau khi vượt qua vụ ĐX đầy khó khăn, biến động, Thứ trưởng Lê Quốc Doanh đề nghị ngành nông nghiệp và các địa phương cần tiếp tục chủ động quan tâm chỉ đạo sát sao để vụ HT, mùa và tiếp đến vụ đông thắng lợi hơn nữa.
Trong đó, phải đặc biệt chú ý tới thủy lợi, thời vụ, cơ cấu giống cây trồng và sâu bệnh. Bởi theo dự báo, trong năm 2015 tình hình thời tiết sẽ tiếp tục diễn biến phức tạp, khó lường khi nền nhiệt độ cao hơn trung bình mọi năm 0,8 - 1 độ C. Song, do thu hoạch sớm 7 - 10 ngày nên giảm áp lực làm đất, hiện cơ cấu giống lúa cho vụ HT, mùa khá phong phú, nguồn cung dồi dào nên bà con nông dân và các địa phương có điều kiện lựa chọn cơ cấu phù hợp nhất.
| Theo Cục Trồng trọt, tổng diện tích gieo cấy vụ ĐX 2015 đạt khoảng gần 1,2 triệu ha, đạt 101,8% kế hoạch, giảm khoảng 2.000 ha so với vụ ĐX năm trước. Năng suất dự kiến trung bình đạt 61,9 tạ/ha. Diện tích lúa giảm do nhiều địa phương chuyển sang các loại cây trồng khác có hiệu quả kinh tế cao hơn. Trong đó vùng Bắc Trung bộ tập trung gieo cấy trà xuân sớm, xuân trung, gieo sạ là chủ yếu với các giống Xi21, X23, IR3536, P6, Khang dân 18 và HT1. Các tỉnh ĐBSH chủ yếu tập trung gieo cấy trà xuân muộn bằng các giống lúa ngắn ngày Xi21, X23, VN10, 13/2, C70, DT122. |
Bên cạnh đó, các địa phương cần tiếp tục duy trì các cơ chế, chính sách hỗ trợ SX, nhất là cho vụ đông kịp thời để khuyến khích nông dân, DN tăng cường đầu tư phát triển SX hàng hóa chất lượng cao.
Từ thực tế SX của vụ ĐX, theo báo cáo của Cục Trồng trọt, kế hoạch SX vụ lúa HT, mùa 2015 trên 1,3 triệu ha, giảm 31.000 ha so với năm 2014, năng suất trung bình 50,1 tạ/ha, tăng 0,3 tạ/ha so với năm trước, sản lượng ước đạt 6,632 triệu tấn, giảm khoảng 66.000 tấn so với vụ HT, mùa 2014.
Để đạt được mục tiêu đề ra, Cục Trồng trọt khuyến cáo một số giải pháp thời vụ và cơ cấu giống trong SX.
Với vùng Bắc Trung bộ, vùng HT chạy lụt thu hoạch trước ngày 5/9; vùng HT thâm canh thu hoạch chậm nhất 20/9; mùa sớm thu hoạch tháng 9 và mùa chính kết thúc cấy trong tháng 7.
Đối với vùng ĐBSH và trung du miền núi phía Bắc, mùa cực sớm, mùa sớm gieo từ 5 - 15/6 (cấy giữa và cuối tháng 6); mùa trung, gieo mạ 20 - 25/6 (cấy xong trước 20/7); mùa muộn thời vụ gieo từ đầu tháng 6 đến đầu tháng 7, tuổi mạ cấy khoảng 25 - 30 ngày.
Về cơ cấu giống, tăng cường sử dụng các giống lúa ngắn và cực ngắn ngày có năng suất, chất lượng cao, chống chịu sâu bệnh và điều kiện ngoại cảnh bất thuận để tạo thuận lợi nhất cho vụ đông.
Để thuận lợi cho việc quản lý sâu bệnh, các địa phương nên cơ cấu 3 - 4 giống lúa chủ lực và 3 - 4 giống bổ sung.
