Xây dựng bản đồ chuyển đổi cây trồng và lịch thời vụ đối phó trước rủi ro thiên tai

Mùa lũ ở ĐBSCL sẽ không còn lũ lớn. Ảnh: Hữu Đức.

Ngày 21/7, Cục Trồng trọt tổ chức hội thảo “Xây dựng kế hoạch ứng phó với hạn hán, xâm nhập mặn (XNM) và ngập lụt, thích ứng với BĐKH tại vùng ĐBSCL, với sự tham gia của các nhà khoa học, nghiên cứu từ các viện, trường trong nước và chuyên gia nông nghiệp ở một số nước trong khu vực cùng lãnh đạo Sở NN-PTNT 13 tỉnh, thành phố vùng ĐBSCL tham dự.

Theo GS Nguyễn Hồng Sơn (Cục trưởng Cục Trồng trọt), vừa qua Cục Trồng trọt cùng với Viện lúa quốc tế (IRRI), Chương trình biến đổi khí hậu (BĐKH) - Nông nghiệp và an ninh lương thực (CCAFS) khu vực Đông Nam Á phối hợp thực hiện các chương trình nghiên cứu, tìm giải pháp căn cơ, xây dựng bản đồ đánh giá về những tác động tiêu cực do BĐKH nhằm giúp các địa phương có giải pháp ứng phó. Qua đó các địa phương chủ động đề xuất, xây dựng kế hoạch SX, các mô hình canh tác nông nghiệp đối phó trước BĐKH. Trong các các giải pháp ứng phó, các địa phương thảo luận xây dựng nhóm giải pháp phù hợp với từng tiểu vùng; xây dựng bản đồ chuyển dịch về cơ cấu cây trồng không bị tác động bởi BĐKH. Bên cạnh đó một nhóm giải pháp vừa qua cho thấy rất hiệu quả là bố trí lịch thời vụ là né tránh những bất lợi do hạn, mặn xâm nhập hay vụ TĐ trong vùng tránh lũ sớm.

Tại hội thảo các chuyên gia từ Viện khoa học thủy lợi miền Nam đã báo động về những thách thức của BĐKH tác động đến SX tại vùng ĐBSCL. Đó là nguồn nước. Dòng chảy từ thương lưu sông Mekong biến động bất thường, khó dự đoán. Lũ nhỏ, hiếm xảy ra lũ lớn, lũ xuất hiện sớm và gần 90% là lũ vừa và nhỏ. Khả năng mất lũ rất lớn. Lũ nhỏ dẫn đến hiện tượng xâm nhập mặn (XNM) và XNM xuất hiện sớm. Trong khi dấu hiệu mực nước biển dâng cao và trong tương lai nguồn nước khó dự báo trước tác động từ các công trình xây dựng thủy điện khu vực thượng lưu sông Mekong.

Bên cạnh đó một số nhà nhà khoa học từ Viện khoa học khí tượng thủy văn và BĐKH Việt Nam (IMHEN), Viện nghiên cứu BĐKH trường Đại học Cần Thơ, IRRI/CCAFS đã xây dựng các kịch bản rủi ro lũ lụt, XNM ở ĐBSCL ảnh hưởng đến SX lúa; Xây dựng bản đồ nguy cơ thiên tai và các biện pháp ứng phó cho các tỉnh ĐBSCL; đồng thời dự báo tình hình khí tượng thủy văn ảnh hưởng đến SX lúa tại các tỉnh ĐBSCL dước tác động BĐKH. Dựa trên bản đồ rủi ro thiên tai, Cục Trồng trọt đề xuất kế hoạch chuyển đổi cơ cấu cây trồng và lịch thời vụ theo tiểu vùng SX ở ĐBSCL.

“Hội thảo nhằm tìm những giải pháp khắc phục bất lợi do BĐKH, dịch bệnh; thống nhất ý kiến với các địa phương về kế hoạch thời vụ gieo trồng mang tính liên vùng, có sự phối hợp giữa các địa phương, trên cơ sở xác định 3 yếu tố chính: Nguồn nước; Tác động cực đoan BĐKH và dịch bệnh; Năng lực SX ở mỗi địa phương và thị trường.”