Cây Xích đồng nam, có tên khoa học Clerodendrum japonicum (Thunb.). Là loài cây bụi mọc hoang ở nhiều nơi cao 1,5-2 m, cành non vuông, thân già hình tròn, đường kính 0,3-0,8 cm. Mặt ngoài thân màu nâu bạc- nâu xám. Lá mọc đối hình tim, cuống dài 10-19 cm, đầu nhọn, mép có răng cưa nông. Phiến lá dài 10-20 cm rộng 8-15 cm, gân nổi rõ. Cụm hoa có màu đỏ, dài 10-20 cm. Bộ phận dùng làm thuốc là rễ và lá.
Theo Đông y, Xích đồng nam có vị đắng nhạt, tính mát, có tác dụng thanh nhiệt, lương huyết, giải độc, khu phong, trừ thấp, tiêu viêm, lợi tiểu... Thường dùng để chữa những bệnh ở phụ nữ như: Khí hư bạch đới, kinh nguyệt không đều hoặc chữa mụn nhọt lở ngứa, gân xương đau nhức, mỏi lưng, huyết áp cao… Sau đây là một số bài thuốc của cây xích đồng nam:
- Chữa rối loạn kinh nguyệt, kinh không đều, có kinh đau bụng: Xích đồng nam, hương phụ, ngải cứu, ích mẫu, mỗi vị 10 - 12g (khô). Sắc uống, ngày 1 thang, khi uống có thể cho thêm ít đường cho dễ uống. Uống sau khi hết kinh độ 5-7 ngày. Uống liền 2-3 tuần lễ.
- Chữa vàng da và niêm mạc, nhất là niêm mạc mắt bị vàng thẫm, kiểm nghiệm nước tiểu có sắc tố mật: Rễ xích đồng nam (sắc uống).
- Chữa đau bụng kinh: Lá Xích đồng nam, hương phụ, ích mẫu, ngải cứu, mỗi vị 6g; nước 300ml, sắc trong nửa giờ, chia 2-3 lần uống trong ngày, khi uống có thể cho thêm ít đường cho dễ uống. Uống trước khi có kinh khoảng 10 ngày, sau đó có thể uống liền từ 2-3 tháng, giúp cho khí huyết lưu thông.
- Chữa khí hư bạch đới: Xích đồng nam, ích mẫu, ngải cứu, hương phụ, trần bì, mỗi vị 10g. Sắc uống ngày 1 thang. Uống liền 2-3 tuần sau chu kỳ kinh nguyệt. Dùng nhắc lại liệu trình thứ hai vào sau kỳ kinh tháng sau.
- Chữa thấp khớp, sưng nóng đỏ đau thuộc thể nhiệt: Xích đồng nam 80g, dây gắm 120g; các loại cây khác như đơn tướng quân, đơn mặt trời, đơn răng cưa, cà gai leo, cành dâu, cây tầm xuân (mỗi vị 8g). Sắc, chia 2 lần uống.
