Xung quanh sự biến mất của những chương trình nhân ái trên truyền hình

Chương trình “Như chưa hề có cuộc chia ly” đã có được cú thoát hiểm ngoạn mục khi ca sĩ Hà Anh Tuấn cam kết tài trợ 3 tỷ đồng để tiếp tục phát sóng.

Không may mắn như vậy, nhiều chương trình nhân ái trên truyền hình đã phải ngậm ngùi tạm biệt khán giả vì không thể giải quyết bài toán khó khăn kinh phí.

Ở Việt Nam hiện nay có không ít đại gia luôn luôn chi những khoản tiền lớn cho các thú chơi xa xỉ. Thậm chí, đại gia dễ dàng quyên góp trăm tỷ đồng để xây chùa, hoặc bỏ ra triệu USD để chạy đua mua sắm siêu xe, nhưng không mấy ai quan tâm tài trợ cho các chương trình nhân đạo trên truyền hình.

Vì vậy, hành động của ca sĩ Hà Anh Tuấn đối với chương trình “Như chưa hề có cuộc chia ly” có thể xem như trường hợp hy hữu.

Vì sao ca sĩ Hà Anh Tuấn quyết định chi ra 3 tỷ đồng cho “Như chưa hề có cuộc chia ly” tiếp tục phụng sự xã hội? Anh chia sẻ: “Tôi là một người hâm mộ “Như chưa hề có cuộc chia ly” từ số đầu tiên cách đây 13 năm.

Đối với tôi, “Như chưa hề có cuộc chia ly” không phải là "show", mà là một câu chuyện văn hóa đại diện cho bản sắc hướng thiện của người Việt Nam. Tất cả những cuộc đoàn tụ mà đội ngũ những con người nhân ái của Như chưa hề có cuộc chia ly tạo nên trong suốt 134 số vừa qua là cái kết có hậu cho biết bao nhiêu số phận buồn của đồng bào, mà phần lớn do chiến tranh gây ra. 

Vì thế, những xúc cảm được tạo ra từ chương trình không đơn thuần là sự rung động, mà đã trở thành nguồn cảm hứng sống biết ơn, đóng góp và yêu nước. 

Cá nhân tôi và công ty Viet Vision của tôi không đến với “Như chưa hề có cuộc chia ly” với tư cách một nhà tài trợ hay một nhà đầu tư, mà đơn giản là một người muốn góp một ít sức cho cả một hành trình nhân văn.

Đó là việc cần làm nên chúng tôi làm ngay khi mình còn có thể. Chúng tôi muốn hành động thiết thực, cụ thể của mình sẽ truyền cảm hứng cho những thế hệ đồng trang lứa và trẻ hơn, tùy theo sức, tùy theo khả năng để có thể yểm trợ chương trình theo nhiều cách khác nhau. 

Cao hơn hết, tôi hi vọng tất cả những hồ sơ tìm kiếm dở dang sẽ được hoàn thành nhiệm vụ, xóa tan tất cả những chia ly đau buồn của đồng bào mình”.

Cách đây một thập niên, các chương trình xã hội từ thiện trên truyền hình nở rộ với hàng loạt thương hiệu được yêu thích như “Vượt lên chính mình”, “Tiếp sức hồi sinh”, “Mở cửa tương lai”, “Kết nối yêu thương”, “Ước mơ từ làng”, “Cùng xây ước mơ”, “Thần tài gõ cửa”…

Những người thực hiện các chương trình nhân ái không những không có lời nhiều mà đôi khi còn phải bỏ tiền túi cho những chi phí mới phát sinh, nhưng càng đi càng thấy ở những nơi vùng sâu vùng xa, người dân còn nhiều khó khăn vất vả, càng cần sự sẻ chia của cộng đồng. Bởi lẽ, nếu ai cũng làm game show giải trí thì ai giúp những người nghèo.

Diễn viên Đình Toàn nhiều năm gắn bó với chương trình ”Thần tài gõ cửa” của Đài truyền hình Vĩnh Long, thổ lộ: "Vì chương trình hướng đến bà con không chỉ nghèo mà còn bị khuyết tật nên làm gì chúng tôi cũng phải chậm rãi, vất vả hơn. Nếu quay chương trình giải trí một ngày được bốn số thì với “Thần tài gõ cửa” được ba số là tốt lắm rồi. Có nhiều nhân vật trong chương trình khiến chúng tôi không cầm được nước mắt!”.

Một trong những tên tuổi rất được yêu thích với chương trình “Ngôi nhà mơ ước” là MC Đỗ Thụy cũng thở dài ngao ngán khi đề cập đến việc tìm kiếm tài trợ.

Sau khi du học ở Anh trở về, MC Đỗ Thụy làm chương trình “Xin chào cuộc sống” với mục đích hỗ trợ chi phí chữa bệnh cho những trẻ em bất hạnh.

Chị cho biết, chương trình phải đi xin từng “khúc” kinh phí, xin doanh nghiệp rồi xin thêm chính Bệnh viện Nhi Đồng TPHCM mới có thể làm được vài chục tập.

Hầu hết các game show trên tivi đều hợp tác giữa Đài truyền hình và đơn vị tư nhân, nên vấn đề tài chính phải tự hạch toán. Chương trình nào không xin được tiền thì tự động dẹp bỏ, chứ không có chuyện san sẻ lẫn nhau.

Có một nghịch lý là Đài truyền hình cũng cần chương trình nhân ái để tạo uy tín nhưng càng cần hơn những game show nhí nhảnh để có nguồn lợi vật chất. Trong sự giằng co ấy, mới thấy sức mạnh của đồng tiền ghê gớm như thế nào.

Đại diện một công ty quảng cáo nắm trong tay nhiều game show truyền hình khẳng định rằng doanh nghiệp nào cũng muốn bán hàng nên họ không chịu “lãng phí” bỏ tiền cho các chương trình không có khả năng kích cầu thị trường.

Bây giờ, dễ lấy tài trợ nhất là những chương trình nói về ẩm thực hoặc chương trình thi thố của trẻ em. Bởi lẽ, các game show ấy được phát vào giờ vàng, nhiều người xem và thông điệp của sản phẩm cũng đánh động nhanh chóng đến người tiêu dùng.

Doanh nghiệp chỉ chi tiền cho những chương trình giải trí vô bổ mà không đoái hoài đến những chương trình nhân đạo, vì họ chưa có khái niệm “thương hiệu cảm xúc”. Mặt khác, ngay cơ chế của các đài truyền hình cũng không khuyến khích đối tác đầu tư cho những chương trình có ý nghĩa xã hội từ thiện.

Nếu những chương trình trên truyền hình chọn lựa một thước đo duy nhất là tiền bạc, thì thật đáng buồn cho đời sống văn hóa và tinh thần của người Việt thời hội nhập.

Là người đồng hành cùng chương trình “Vượt lên chính mình” từ khi bắt đầu đến khi biến mất, MC Quyền Linh bộc bạch: “Trong 20 năm tôi cảm nhận bất cứ ai đi làm từ thiện chẳng nghĩ mình lấy được cái gì cả. 

Tôi đi các chương trình được gì? 4 -5h sáng thức dậy đi, 11 đến 12h đêm mới được nghỉ. Đi vất vả dễ bị bệnh. Nhưng tôi cứ đi, mình nhìn thấy nụ cười là thấy sướng. Thậm chí mình bệnh cũng kệ. Mình kết nối với mọi người cái đã, bệnh chữa sau cũng được.

Đi riết, người nhà từ bỏ tôi hết rồi. Người nhà bảo đám giỗ đám quải tôi cứ đi miết, không có mặt. Rồi đây mọi người sẽ hiểu. Tôi đi sẽ kết nối được nhiều hơn. Tôi không đi thì cũng có người khác đi. Nhưng nếu tôi không đi có một ngôi nhà, tôi đi có thêm 9 ngôi nhà nữa. Nếu tôi không đi có một bao gạo, nhưng tôi đi có thêm 9 bao gạo nữa…

Sự có mặt của tôi có giá trị về mặt tinh thần nên tôi rất hạnh phúc. Không phải tôi bỏ ra hết tiền làm từ thiện. Mọi người không cần bỏ ra hết tiền của mình để làm từ thiện. Chúng ta chỉ cần cái tâm, tấm lòng và bỏ một chút kêu gọi bạn mình, rồi bạn mình kêu gọi người khác thêm…  

"Một cây làm chẳng nên non, ba cây chụm lại nên hòn núi cao", tôi luôn chỉ cho mình là người kết nối những tấm lòng. Sự kết nối ấy có hiệu quả, đem đến tình tương thân tương ái. Và với tôi tình yêu thương của bà con rất quý. Người ta nói tôi giàu có chứ tôi không có giàu có lắm đâu.

Tôi giàu có ở tình yêu thương bà con dành cho mình. Tôi được mọi người mời: "Quyền Linh vô nhà tao đi", "con vô nhà chú"…rồi cho bánh tét, quả ổi, ký gạo, nước mắm… nhiêu đó thôi cũng có giá trị gấp nhiều lần”.