Nhà thơ Vũ Quần Phương đứng một đời em lạ thành quen

Nhà thơ Vũ Quần Phương có tên khai sinh là Vũ Ngọc Chúc, năm nay đã bước vào tuổi 83. Ông nổi tiếng trên văn đàn không chỉ nhờ tài làm thơ, mà còn nhờ tài bình thơ. Tuy nhiên, sự chuyên nghiệp trong nghề văn của ông không phải vì ông đeo đuổi chữ nghĩa thi phú từ nhỏ. Nhà thơ Vũ Quần Phương định vị ở làng cầm bút sau khi từ giã thân phận bác sĩ Vũ Ngọc Chúc.

Thời đi học, cậu bé nghèo Vũ Ngọc Chúc rất giỏi các môn khoa học tự nhiên. Vì vậy, vào đại học, sinh viên Vũ Ngọc Chúc nhận được học bổng toàn phần suốt 6 năm liền tại trường Y và khi tốt nghiệp lập tức được nhận về công tác tại Bộ Y tế.

Dan díu với thi ca, bác sĩ Vũ Ngọc Chúc lấy bút danh Vũ Quần Phương, vì quê gốc Hải Hậu - Nam Định của ông ngày xưa được gọi là tổng Quần Phương.

Thời gian nhà thơ Vũ Quần Phương làm việc ở Bộ Y tế không lâu, nhưng cũng đủ để ông có được người vợ hiền.

Khi ấy, với vai trò thư ký của Bộ trưởng Phạm Ngọc Thạch, bác sĩ Vũ Ngọc Chúc để ý cô gái trẻ Đào Thị Hường ít hơn mình 9 tuổi có đặc điểm “ít nói to, tiếng cười cũng nhẹ/ gương mặt nhìn nghiêng phảng phất buồn” vừa học xong khóa sơ cấp và đang làm một chân nhân viên trong văn phòng Bộ Y tế.

Thắc mắc ban đầu của nhà thơ Vũ Quần Phương là tại sao một thiếu nữ thông minh và tháo vát như Đào Thị Hường lại không học lên đại học. Ông lân la tìm hiểu hoàn cảnh Đào Thị Hường và có sự đồng cảm nhất định. Mẹ mất năm Đào Thị Hường mới 3 tuổi, nên cô lớn lên với một người cha già và một người anh bị khiếm thị. Khi Đào Thị Hường vừa học xong lớp 9 thì quân Mỹ tiến hành chiến tranh phá hoạt ở miền Bắc, trường học phải sơ tán nơi khác. Đào Thị Hường chấp nhận thôi học để ở nhà chăm sóc cho cha và anh.

Bác sĩ Vũ Quần Phương cũng mồ côi cha từ năm 6 tuổi, vì vậy ông xúc động trước tình cảm Đào Thị Hường dành cho gia đình.

Năm 1969, nhà thơ Vũ Quần Phương cầu hôn Đào Thị Hường. Đám cưới của họ diễn ra giản dị và ấm áp. Khoảng khắc ấy, nửa thế kỷ sau, được chính nhà thơ Vũ Quần Phương viết lại thành một bài thơ tỉ mỉ: “Tán tỉnh thế nào mà cô ấy đến/ ngồi chơi một lúc năm mươi năm/ Và còn ngồi tiếp/ Chia nhau niềm vui, chia nước mắt/ lặn lội xứ người thương con nhớ nước/ bát cơm sớm mai/ khuya đêm chén thuốc/ người cùng ta mải miết tháng năm dài…/ Chỗ ta qua sông, sông đã nên cầu/ em vẫn dáng ngồi tảo tần thuở ấy/ Tôi vẫn nghe tiếng ngoài sông nước chảy/ Khách hóa chủ nhà, em hóa đời tôi”.Năm 1970, sau khi sinh con trai đầu lòng Vũ Hà Văn, bà Đào Thị Hường vào đại học và trở thành dược sĩ. Bà Đào Thị Hường hồi tưởng: “Lúc ấy, nghĩ thương con nhưng mình cũng đành cắn rằng để tiếp tục học. Vì tương lai của các con, mình càng không thể không học. Chậm cũng được nhưng bằng mọi cách vẫn phải học và học bất cứ lúc nào. Mẹ chồng tôi hiểu cuộc sống cần phải có sự phấn đấu nên rất thông cảm và lặng lẽ hỗ trợ. Mẹ chồng tôi sẵn sàng trông cháu suốt từ 6h sáng cho đến 8h tối, nhưng chưa từng một lời ca thán”.

Vượt qua bao nhiêu vất vả và khó khăn, không chỉ sinh thêm cậu con trai Vũ Thanh Điềm, mà bà Đào Thị Hường còn vun vén được một gia đình hạnh phúc và thành đạt. Bà Đào Thị Hường đảm nhận chức vụ Giám đốc Công ty xuất nhập khẩu của Bộ Y tế đến năm 63 tuổi mới về hưu.

Là vợ một nhà thơ nổi tiếng, lại là mẹ của Nhạc sĩ Hoàng Quý và cô láng giềng bị tiếng oan phụ bạc lừng lẫy ngành toán học quốc tế và Tiến sĩ Vũ Thanh Điềm đang làm chuyên gia cho Google, bà Đào Thị Hường vẫn sống giản dị và hòa đồng. Mỗi khi khách văn của chồng đến nhà, bà Đào Thị Hường tiếp đón rất niềm nở và chu đáo, dù bà không cần biết những bài thơ mà chồng mình đã viết là dành cho ai và tặng ai, dẫu là bài thơ “Đợi” đắm đuối “Em đứng trên cầu đợi anh/ đứng một ngày đất lạ thành quen/ đứng một đời em quen thành lạ/ nước chảy kìa em, anh đợi em” hoặc bài thơ “Áo đỏ” lãng mạn “Áo đỏ em đi giữa phố đông/ cây xanh như cũng ánh lên hồng/ em đi thắp lửa trong bao mắt/ anh đứng thành tro, em biết không””.

Nhà thơ Vũ Quần Phương thổ lộ: “Mình ở trong giới văn nghệ cũng có tiếng bấc tiếng chì, nhưng bà ấy chả thèm để ý. Ai hỏi, bà ấy bảo: Chuyện thơ thẩn ấy mà!”.

Để tri ân vợ hiền, nhà thơ Vũ Quần Phương viết bài thơ “Gửi các con” để nhắn nhủ tri ân người giữ lửa cho tổ ấm. Hãy nghe bài thơ “Gửi các con” do chính nhà thơ Vũ Quần Phương đọc...

(Trích băng ghi âm Vũ Quần Phương đọc thơ..)

Dịp vợ chồng nhà thơ Vũ Quần Phương kỷ niệm đám cưới vàng, Giáo sư Vũ Hà Văn và Tiến sĩ Vũ Thanh Điềm đã đưa cả vợ con từ Mỹ về nước để chúc mừng ngày vui của bố mẹ. Bà Đào Thị Hường hân hoan: “Chủ yếu là được sum họp đông đủ cả nhà. Chứ có phải nghi lễ gì đâu!”. Còn nhà thơ Vũ Quần Phương suy tư: “Đó cũng là phúc phận lớn lắm chứ. Bố mẹ của tôi chỉ sống chung với nhau được 9 năm thì bố tối đã qua đời, để lại mẹ tôi vò võ một mình nuôi con thơ dại”.

Vợ chồng nhà thơ Vũ Quần Phương hiện nay bên nhau yên vui trong một căn hộ cao cấp tại Hà Nội. Mỗi ngày họ cùng đi bộ trong công viên và cùng gặp gỡ bạn bè nhiều thế hệ.

Món quà mới nhất mà nhà thơ Vũ Quần Phương trân trọng tặng người bạn đời Đào Thị Hường đã gắn bó nửa thế kỷ là một bài thơ chân thành: “Phải chăng trước gương em thoáng nét buồn/ Tuổi trẻ xa rồi, nhan sắc đi đâu/ Nhan sắc thành đời anh và các con khôn lớn/ thành tháng ngày khuya sớm lo toan

Thuở sinh đứa con đầu/ em tháo vội chiếc áo len duy nhất/ chiếc áo hồi môn một thời con gái/ để đan thành tấm áo nhỏ cho con/ Anh đã rét cái rét em trong mùa đông ấy/ ấm cái ấm của con suốt cả đời người/ Em thức trắng nhiều đêm để bây giờ tóc bạc/ mỗi sợi ấy dệt anh vào với cuộc đời này/ những sợi bạc vì anh mà có/ những sợi chiều xao xác heo may.

Năm tháng hạt thành cây, cây thành mùa trĩu quả/ năm tháng dắt em đi lên mẹ, lên bà/ lấy khuya sớm nắng mưa thành mùa ấm lạnh/ lấy bước nhỏ chân mình đo mọi chặng đường xa/ Đôi vai mảnh tảo tần thành nơi anh nương tựa/ bàn tay khum che chở hóa căn nhà/ sợi tóc bạc như một lời nói nhỏ/ anh nghe thầm gian khổ những ngày qua.

Anh thấy lại gió giông cái thuở trời và đất/ mười chín tuổi như em, xanh ngát, tươi hồng/ Hạnh phúc của đời ư? Anh chắc là có thật/ Quả đến chín trong tay còn lấm đất gieo trồng