Đọa đày khi sống cạnh mỏ đá

Căn nhà ông Lê Xuân Hòa (thôn Nam Sơn, xã Xuân Phúc, huyện Như Thanh, tỉnh Thanh Hóa) cách vị trí mỏ đá của Công ty cổ phần đầu tư thương mại Cao Nguyên (Công ty Cao Nguyên) khoảng 200m. Phía ngoài căn nhà được che chắn bằng tường tôn cao khoảng 5m để hạn chế ảnh hưởng từ hoạt động khai thác đá.

Căn nhà ông Hòa vừa cất nóc cách đây chưa lâu phải đóng cửa kín mít cả ngày để tránh tiếng ồn từ và bụi bặm bay vào từ công trường khai thác đá. Theo ông Hòa, nhiều năm qua cuộc sống, sinh hoạt của gia đình và một số hộ dân khác bị ảnh hưởng rất lớn từ hoạt động khai thác đá của Công ty Cao Nguyên.

“Khi nào họ dùng thuốc nổ để khai thác đá thì cả gia đình phải chạy vào nhà trú ẩn, đề phòng đất, đá, bụi bẩn bay vào nhà, gây nguy hiểm cho người dân. Có hôm, mặt đất rung chấn mạnh như động đất từ việc nổ mìn khai thác đá của doanh nghiệp” ông Hòa nói.

Theo ông Hòa, dư chấn từ những vụ nổ khiến tường nhà, nền sân xuất hiện nhiều vết nứt, gây xuống cấp công trình. Bên cạnh đó, cuộc sống của người dân cũng gặp nhiều xáo trộn vì tiếng máy xay đá chạy inh ỏi suốt ngày, kết hợp với hoạt động rầm rộ của xe tải chở đá khiến bụi đất, đá phủ khắp nhà, bám dính vào đồ đạc, quần áo.

Không thể chịu đựng hơn nữa về tình trạng trên, cách đây chưa lâu, hơn 20 hộ dân trong thôn Nam Sơn đã có đơn kiến nghị tập thể gửi cơ quan có thẩm quyền, phản ánh về tình trạng doanh nghiệp dùng thuốc nổ khai thác đá gây rung chấn, ảnh hưởng đến đời sống người dântrong phạm vi bán kính 500m; việc vận chuyển đá khiến tuyến đường dân sinh xuống cấp, tiềm ẩn tai nạn giao thông; việc khai thác khiến bụi bẩn bay vào khu dân cư...

“Đường dân sinh gần mỏ đá, phục vụ đi lại của hàng chục hộ gia đình trong thôn hiện có dấu hiệu xuống cấp vì xe chở đá hoạt động với tần suất cao. Quá trình vận chuyển vật liệu, đá rơi vãi xuống đường, tiềm ẩn nguy cơ tai nạn giao thông. Cạnh đường dân sinh, doanh nghiệp đặt thêm máy xay đá gây bụi, ồn ào và gây ách tắc, xung đột giao thông tại khu dân cư, tiềm ẩn nguy cơ gây tai nạn", đơn khiến nghị của các hộ dân nêu rõ.

Ông Dương Đình Luận (thôn Nam Sơn) cho biết: "Sau khi người dân phản ánh, chính quyền địa phương hứa sẽ cùng với công ty khắc phục một số tồn tại, hạn chế trong hoạt động khai thác đá, thế nhưng nguyện vọng của người dân chưa được giải quyết thỏa đáng. Chúng tôi mong chính quyền các cấp vào cuộc, xử lý triệt để tình trạng trên, trả lại cuộc sống yên bình vốn có cho người dân".

Chịu đựng đến bao giờ?

Trao đổi với phóng viên Báo Nông nghiệp Việt Nam, ông Mã Văn Hùng, Chủ tịch UBND xã Xuân Phúc (Như Thanh, Thanh Hóa) cho biết, một số nội dung phản ánh của công dân liên quan tới hoạt động của mỏ đá là có cơ sở, đồng thời chính quyền địa phương đã làm việc và yêu cầu doanh nghiệp chấp hành đúng quy định pháp luật về đất đai, môi trường trong quá trình khai thác.

UBND xã Xuân Phúc đã yêu cầu Công ty Cao Nguyên tiếp thu và cam kết có hướng khắc phục những tồn tại, hạn chế, đảm bảo an toàn giao thông cho nhân dân thôn Nam Sơn và thôn Phúc Minh nói riêng, xã Xuân Phúc nói chung; giảm khối lượng nổ mìn, thường xuyên phun tưới nước chống bụi, che chắn xe cộ vận chuyển đất đá, khắc phục san lấp, vá ổ voi, ổ gà đường giao thông. Trường hợp công ty nổ mìn gây hư hỏng tài sản của nhân dân phải bồi thường thỏa đáng.

Cũng liên quan tới phản ánh về hoạt động khai thác tại mỏ đá vôi xã Xuân Phúc của Công ty Cao Nguyên gây nứt nhà dân, Sở Tài nguyên và Môi trường Thanh Hóa cho biết, quá trình kiểm tra, vị trí giáp ranh giữa nhà mái bằng và nhà lợp tôn của hộ gia đình ông Hòa có 2 vết nứt dọc; khu vực nhà cấp 4 cũ đã xuống cấp hiện không sử dụng, tiếp giáp với căn nhà mới xây dựng có một số vết nứt trên tường.

Tuy nhiên, sở này nhận định, chưa có cơ sở để khẳng định vết nứt trên xuất phát từ quá trình khai thác đá của doanh nghiệp bởi nó liên quan tới tuổi thọ, quá trình xây dựng công trình, nền địa chất và chưa có cơ quan chức năng giám định…

Trong khi đó, người dân đã cung cấp các clip cho phóng viên để minh chứng về các vụ nổ gây rung chấn nhà cửa và khẳng định, nguyên nhân chính khiến nhà cửa xuất hiện nhiều vết nứt là do quá trình sử dụng thuốc nổ để khai thác đá và nếu không vì lý do này thì không có cớ gì một căn nhà kiên cố vừa xây dựng đã xuất hiện nhiều vết nứt bất thường. 

Cũng liên quan tới dự án khai thác mỏ đá Sở Tài nguyên và Môi trường Thanh Hóa khẳng định, phản ánh của người dân về việc tập kết vật liệu đá trái phép sau chế biến tại khu đất rộng hàng nghìn m2, nằm giữa đường giao thông liên thôn và đường tránh mỏ là có cơ sở. Khu vực này là đất nông nghiệp, một phần nhỏ là đất ở thuộc sở hữu của gia đình ông Lê Văn Đông (cá nhân này ký hợp đồng mua bán vật liệu xây dựng với Công ty Cao Nguyên). Với hành vi này, ông Đông bị xử phạt 4 triệu đồng do sử dụng đất sai mục đích.

Tiếp đó, vị trí giáp ranh mốc số 2, 3 xuất hiện việc san gạt mặt bằng để đặt trạm nghiền. Hành vi này cũng do hộ gia đình ông Lê Văn Đông thực hiện. UBND xã Xuân Phúc đã có quyết định xử lý vi phạm hành chính đối với ông Lê Văn Đông về hành vi tự san gạt, cải tạo đất, tổng số tiền 6 triệu đồng, đồng thời yêu cầu cá nhân này khôi phục lại hiện trạng đất như ban đầu.

Sở Tài nguyên và Môi trường đề nghị UBND huyện Như Thanh chỉ đạo các phòng chức năng, UBND xã Xuân Phúc tiếp tục kiểm tra làm rõ hoạt động sử dụng đất sai mục đích, san gạt, hạ cốt đồi đối với hộ gia đình ông Lê Văn Đông và Công ty Cao Nguyên, trong đó nêu rõ kết quả khắc phục các hành vi vi phạm, việc tháo dỡ trạm nghiền; diện tích, khối lượng khoáng sản sau san gạt, hạ cốt đồi tại vị trí giáp ranh khu vực mỏ UBND tỉnh Thanh Hóa cấp giấy phép.

Xe chở đá không qua trạm cân

Tại khu vực khai thác đá của Công ty Cao Nguyên, ngày 19, 23, 24/11/2014, hộ ông Lê Xuân Hòa dân đã ghi lại được cảnh có hiện tượng nhiều xe chở đá "né" trạm cân, vận chuyển vận liệu đi tiêu thụ. Về việc này, Sở Tài nguyên và Môi trường Thanh Hóa khẳng định phản ánh trên là có căn cứ xem xét. 

"Theo báo cáo của Công ty Cao Nguyên, vào những ngày trên, trạm cân bị chập điện dẫn đến hỏng hóc. Tuy nhiên, để có cơ sở xuất hóa đơn giá trị gia tăng và bên mua thanh toán tiền hàng, Công ty Cao nguyên đã ghi lại bảng kê chi tiết vật liệu trên từng xe, theo từng ngày cụ thể kèm theo biên bản nghiệm thu khối lương", văn bản kiểm tra của Sở Tài nguyên và Môi trường Thanh Hóa nêu.