Và Tết đến, cũng là lúc người dân đổ dồn về quê, để lại Sài Gòn một không gian thoáng đãng, không còn nhiều khói bụi, không còn nhiều cảnh kẹt xe như ngày thường. Mà thay vào đó, có một Sài Gòn rất khác, bình yên đến lạ. Tết Sài Gòn luôn có một nét riêng mà không nơi nào có được.

MC 1: Trong chương trình đặc biệt chào đón năm mới Xuân Quý Mão 2023 hôm nay, Nông nghiệp radio mời quý vị và bà con cùng trò truyện với cô Nguyễn Thị Minh Tâm, nguyên Chủ tịch Hội Chữ thập đỏ TP.HCM, người sáng lập Quỹ hỗ trợ giáo dục và Tài năng thể thao học đường TP.HCM để hiểu hơn về Tết của người Sài Gòn.

MC 2: Chúng tôi đến thăm gia đình cô Nguyễn Thị Minh Tâm vào ngày 28 Tháng Chạp, cũng là lúc cô đang dọn dẹp, trang hoàng nhà cửa để chuẩn bị đón chào một năm mới. Sinh ra và lớn lên trong một gia đình có truyền thống cách mạng, có bố là nhà cách mạng Huỳnh Văn Một, mẹ là bà mẹ Việt Nam anh hùng Dương Thị Huê, nên khi nhắc đến cái Tết của người Sài Gòn, những hình ảnh, những dư âm về cái Tết thời chiến tranh cùng mẹ đi sơ tán lại hiện về trong cô.

Băng Nguyễn Thị Minh Tâm: Cái Tết năm 1976 thấy nó ấm cúng, thấy nó thương làm sao á? Trước Tết một hai ngày thì ở quê đem gà rồi đem thịt xuống, bánh xuống, nhiều nhất là bánh tét, bánh ích, bánh tráng, mình thấy tình cảm nó làm sao ấy, ở đây không phải nói về vật chất mà sự quan tâm với nhau trong một tập thể, mặc dù không phải là ruột thịt nhưng mà họ nhớ nhau, tôi thấy miền Nam mình nó hay vậy đó. Thời gian sau này, Sài Gòn – TP.HCM cũng kế thừa những truyền thống tốt đẹp đó nhưng mình cũng phát triển đi lên với đất nước cho nên nó dồi dào hơn.

Hồi nhỏ, ở tiểu học thích ngày Tết đến lắm, dù xa xôi cách mấy thì bao giờ người ở Sài Gòn rất là mong có ngày Tết để về với ông bà, rồi được ngồi cạnh ông bà để đốt lửa, phụ canh chừng cái nồi bánh tét. Cứ nghe những người lớn kể chuyện thích lắm. Rồi chuẩn bị được mặc áo đẹp, để mà sáng ngày mùng 1 Tết đi chúc Tết ông bà, thì chúc Tết ông bà ở đây là mình tự hào mình chúc Tết để mình nhớ ơn, rồi hứa với ông bà là con sẽ ngoan, con sẽ học giỏi về để được thưởng được lì xì thì thì thời nó rồi mặc áo đẹp, cái mẹ dẫn đi thăm bà con lối xóm chúc Tết”.

MC 2: Cô Tâm cho biết, sau ngày 23 thì dù bận rộn thế nào đi nữa, cô cùng gia đình cũng cố gắng sắp xếp để dọn dẹp nhà cửa cho sạch sẽ, tươm tất, rồi chuẩn bị các món ăn chơi ngày Tết, mua sắm các loại hoa.

Từ ngoài bước vào trong nhà, nơi đâu chúng tôi cũng bắt gặp những lọ hoa đủ sắc màu được cô Tâm và con gái chuẩn bị, nào là hoa cúc, hoa mai, nào là hoa lan, lay ơn, cẩm tú cầu, … như tạo lên một bức tranh rực rỡ sắc xuân.

Gia đình cô Tâm có 3 người con đều ở Sài Gòn, các cháu nội ngoại thì đi du học xa, nên mỗi dịp Tết đến Xuân về, cô Tâm lại chuẩn bị những món ăn đặc trưng của người miền Nam để các cháu đi xa về thưởng thức hương vị quê nhà, nào là thịt ngâm nước mắm, bánh tét, thịt kho nước dừa béo ngậy, hay món canh khổ qua đăng đắng.

Băng cô Tâm: Sau ngày 23 thì bắt đầu mình bắt chuẩn bị, phải làm củ kiệu trước vì của kiểu hơi lâu một tí, rồi xong nữa thì mình làm củ cải ngâm nước mắm, rồi gần Tết vài ba ngày thì làm thịt ngâm nước mắm, thịt ngâm dấm để khách đến nhà thì có những món ăn truyền thống.

Bây giờ thì thức ăn ở nhà mình đã chuẩn bị rồi, như củ kiệu, củ cải nước mắm thì cũng đã làm rồi, còn chiều nay thì làm thêm món là thịt ngâm nước mắm rồi ngâm nước mắm và có thể để biếu bạn bè, biếu những người mình có mối quan hệ thường xuyên, đã có chuẩn bị rồi.

Trong phục vụ gia đình, thì mình thấy món kho tàu, không nên chọn thịt nạc, nên chọn thịt ba rọi có mỡ thì ăn nó béo, nó ngon. Thịt phải được rửa cho nó sạch, rửa trước bằng nước muối rửa qua nước nóng để cho săn thịt lại, để khi ướp nó sẽ khô và thấm tốt gia vị, để thật ráo, xắt khúc vừa ngăn cho đẹp, để khi dọn mâm cơm ngày Tết nhìn nó phải đẹp. Tại vì người ta nói, bữa ăn mình rất phong phú, không phải là 5 giác quan mà phải 6 giác quan.

Riêng tôi thì tôi không ướp tỏi, hành gì hết, chú ý là nước mắm, bột nêm rồi nước dừa thì mình để cho thịt nó xăn lại vừa ăn thì cho nước dừa , tức là nước mắm, bột nêm, đường nó vừa nó vừa rồi thì mình để lên bếp trước cho nó sănlại, rồi chế nước dừa cho nó sắt. Rồi lúc đó mình nấu nước sôi, mình chế cho nó đầy để nó mềm từ từ. Trong lúc đó mình luộc hột trứng, lột trứng cho đẹp nó ăn, cho nó đẹp”.

MC: Và thời khắc giao thừa tiễn một năm cũ đón chào một năm mới bao giờ cũng đem lại cho mọi người những cảm xúc thật khó tả. 

Với người Mùa xuân trên rẻo cao, dù già hay trẻ, đi làm ăn ở xa mấy cũng cố gắng về sum họp với gia đình mấy ngày Tết. Đêm giao thừa là một trong những giờ phút quan trọng mà mỗi thành viên trong gia đình mong chờ, cũng chính bởi lý do đó trước giao thừa gia đình cô Tâm chuẩn bị đón Tết rất kỹ. 

Cô Tâm mở cho chúng tôi xem quyển album gia đình, hình ảnh các con cháu, dù nhỏ hay đã gần 50 tuổi cũng đứng khoanh tay chúc Tết và lì xì cha mẹ, ông bà ngày Mùng 1 Tết với hy vọng một năm mới nhiều niềm vui,  thuận lợi, bình an và hạnh phúc đến với cả gia đình.

Băng cô Tâm: Cái Tết có ý nghĩa rất lớn chung của đất nước mình, từ Bắc chí Nam, Trung thì trong một năm có nhiều ngày Tết: Tết đoan ngọ, Tết Nguyên tiêu, Tết Trung thu, nhưng cái Tết Nguyên đán rất là đặc biệt vì nó là truyền thống tốt đẹp của tổ tiên ta, giữ truyền thống đó mình nhớ công đức của tổ tiên, cha mẹ, mình, những người đi trước. Mặc dù truyền thống nó cũng thay đổi, nhưng là dịp để thăm bà con láng giềng, những người đã giúp đỡ trong cuộc đời của mình hoặc là những người học trò đi thăm thầy cô hoặc là những người đi kháng chiến thì thăm những cơ sở cách mạng, những người đã từng nuôi dưỡng cưu mang mình, rồi bạn bè sum họp ôn lại những kỷ niệm xưa. Tôi thấy ngày Tết có ý nghĩa rất là đặc biệt, dù chúng ta bận rộn như thế nào thì vẫn tổ chức chăm lo một cái Tết đàng hoàng”.

MC 1:

Có lẽ giờ này trong mỗi nhà, trên ban thờ tổ tiên, khói hương thơm bay nghi ngút, mâm trái cây ngũ quả trang trọng đặt giữa bàn thờ để cúng tổ tiên. Tết đến những bông mai khoe sắc, tiết trời Sài Gòn se lạnh càng làm không khí xuân thêm phần lãng mạn.

Xuân đã tràn về khắp các nẻo đường. Người dân Sài Gòn cũng như các tỉnh lân cận đổ về phố đi bộ Nguyễn Huệ hay các khu vui chơi, giải trí dạo bước, check-in, làm cho bức tranh mùa xuân thêm rộn rã bởi những tiếng cười hạnh phúc.

Sài Gòn là thế, nó ấp ủ mọi ước mơ, hy vọng của những người tin yêu nó và Sài Gòn cũng là nơi để mọi người gửi gắm niềm yêu, nỗi nhớ, nỗi nhọc nhằn. Sài Gòn cũng luôn dang rộng vòng tay để cưu mang tất cả để rồi, ngày tết, ngày lễ Sài Gòn trở lên diễm lệ hơn, đầy sức sống và càng ngày càng trẻ trung hơn.

Băng cô Tâm: Nhân dịp Xuân mới mừng Xuân Quý Mão, tôi xin đọc bài thơ gửi đến mọi nhà lời chúc đầu năm trân trọng nhất gửi đến bạn bè khắp gần xa, chúc mừng năm mới tốt nhiều việc, gia đình hạnh phúc trọn niềm vui. An khang, thịnh vượng, xuân như ý, vạn sự thành công, toại nguyện nhiều.