Công nghiệp chế biến ngành hàng nông sản còn yếu

Ngày 10/7, Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản phối hợp cùng Sở NN-PTNT tỉnh Lâm Đồng tổ chức hội nghị Kết nối địa phương, doanh nghiệp về công tác thúc đẩy chế biến và phát triển thị trường nông sản.

Theo Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản, thời gian qua, Việt Nam đã đàm phán, ký kết nhiều hiệp định kinh tế và tiếp tục triển khai 16 hiệp định thương mại tự do (FTAS). Kết quả mở ra cho nông sản Việt Nam cơ hội thâm nhập một số thị trường khó tính như Mỹ, Nhật Bản và các quốc gia châu Âu. Song, những thách thức về tiêu chuẩn chất lượng, an toàn thực phẩm và mức độ định vị sản phẩm trên thị trường quốc tế cũng cao hơn.

Ông Nguyễn Quốc Toản, Cục trưởng Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản cho biết, 6 tháng đầu năm 2020, do ảnh hưởng bởi dịch bệnh Covid-19 nên việc xuất khẩu nông sản gặp nhiều khó khăn. Đây cũng là thời điểm chịu nhiều sự cạnh tranh khốc liệt của các thị trường lớn hay chịu ảnh hưởng của sự xung đột thương mại Mỹ - Trung.

Theo thống kê, kim ngạch xuất khẩu nông lâm thủy sản 6 tháng đầu năm ước đạt 18,8 tỷ USD, giảm 3,5% so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, nhóm nông sản chính ước đạt gần 8,9 tỷ USD, giảm 2,7%, chăn nuôi đạt 190 triệu USD, giảm 19,4%, thủy sản đạt 3,6 tỷ USD, giảm 8,6%, lâm sản chính đạt 5,3 tỷ USD, giảm 2,7%.

Hầu hết các mặt hàng xuất khẩu đều giảm trừ cà phê, gạo, rau... Cũng theo Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản, để đáp ứng nhu cầu thị trường, việc sản xuất nông nghiệp cần điều chỉnh theo hướng tăng cường chế biến, bảo quản và lưu thông linh hoạt. Các nhà máy chế biến cần tăng cường công suất, tập trung phân khúc hàng khô, sơ chế, sản phẩm cấp đông, nước quả cô đặc...

Theo ông Nguyễn Quốc Toản, công nghiệp chế biến ở khu vực Miền Trung và Tây Nguyên còn nhiều hạn chế và nó tác động đến việc thay đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi. Tính cạnh tranh của sản phẩm vùng này chưa cao, chất lượng không đồng đều, sản phẩm còn đơn điệu. Ngoài ra, năng lực chế biến còn thấp, quy mô doanh nghiệp nhỏ, số doanh nghiệp trung bình mỗi tỉnh chỉ khoảng 70 cơ sở chế biến, trong khi trung bình cả nước là 81 cơ sở/tỉnh. Trình độ chế biến chưa cao, nhiều ngành hàng còn dư địa, tiềm năng nhưng chưa phát triển chế biến như rau quả, thịt...

Trong thời gian tới, cần phải hướng đến đẩy mạnh công nghiệp chế biến. Dự tính, đến năm 2030, công nghiệp chế biến có đủ năng lực chế biến để đảm bảo đầu ra cho sản xuất nông nghiệp hiện đại. Tổ chức liên kết sản xuất trong chuỗi giá trị sản xuất – chế biến và tiêu thụ để nâng cao khả năng cung cấp nguyên liệu cho chế biến. Đồng thời đầu tư, mở rộng cơ sở chế biến đối với những ngành hàng chưa có hoặc còn thiếu công suất chế biến để đáp ứng nhu cầu thị trường.

Ngoài ra cần hướng đến đổi mới công nghệ, áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật và quản lý chất lượng tiên tiến vào chế biến, bảo quản. Nâng cao trình độ cho đội ngũ cán bộ quản lý doanh nghiệp, nâng cao năng lực cạnh tranh và hội nhập quốc tế cho doanh nghiệp.

Đồng thời, cần giảm thiểu các thủ tục trong các khâu kiểm tra, cấp giấy chứng nhận đạt chuẩn GAP, tận dụng lực lượng lao động tại chỗ thực hiện ngay tại vườn giúp nông dân bán nông sản phục vụ trong nước, xuất khẩu.

Cũng theo Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản, hiện nay, các cơ quan chức năng đang tổ chức xúc tiến thương mại tại nhiều thị trường như châu Mỹ, Nhật Bản, Trung Quốc...