Cùng Báo Nông nghiệp Việt Nam tìm hiểu sản phẩm giống gà lông màu bản địa được Dabaco nâng tầm hội nhập ở đẳng cấp quốc tế như thế nào?
Để hiểu rõ lịch sử hình thành, phát triển dòng gà lông màu của Dabaco nói riêng, ngành gia cầm Việt Nam nói chung, cần quay lại bối cảnh năm 2006, khi Việt Nam chính thức gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO).
Năm 2006, Tập đoàn Dabaco Việt Nam đang chập chững trong những năm đầu cổ phần hóa, quy mô, tầm vóc doanh nghiệp mới chỉ ở mức trung bình như nhiều công ty nội thời bấy giờ.
Đất nước mở cửa, hội nhập kéo theo làn sóng các doanh nghiệp chăn nuôi FDI tràn vào Việt Nam đầu tư để hưởng ưu đãi về đất đai và nhân công giá rẻ, khiến Dabaco, một doanh nghiệp trực thuộc tỉnh non trẻ nhất lúc bấy giờ là Bắc Ninh cũng bị cuốn theo.
Với ngành chăn nuôi còn sơ khai của Việt Nam cách đây gần 15 năm, những giống gà công nghiệp lông trắng của phương Tây theo doanh nghiệp FDI du nhập vào thực sự tạo nên cơn sốt, bởi chỉ cần nuôi 40 - 45 ngày đã cho thu hoạch với trọng lượng 2,5 - 3kg.
Như một số doanh nghiệp chăn nuôi khác, Dabaco cũng tập trung phát triển chủ lực các giống gà trắng với thương hiệu Ros 308 bởi ưu thế vượt trội về năng suất, trọng lượng và thời gian nuôi.
Nhưng nhờ tôi luyện qua quân ngũ, lại trải qua từ kinh tế tập thể, kinh tế nhà nước đến doanh nghiệp cổ phần nên ông Nguyễn Như So, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Dabaco với chất lính trong người có sự nhạy bén về thị trường đến mức thành phản xạ tự nhiên như giác quan thứ 6.
Theo đó, khi mà các cơ sở ấp giống gia cầm trong nước đa phần còn đang mải mê chạy đua về giá thành con giống gà lông trắng, Chủ tịch Tập đoàn Dabaco Việt Nam Nguyễn Như So đã nhận thấy, cần phải sớm có chiến lược thay đổi chiến lược kinh doanh, bởi người châu Á da vàng và châu Âu da trắng có những điểm không bao giờ giống nhau, đặc biệt là thói quen và văn hóa tiêu dùng. Hơn nữa, nếu cứ làm con gà lông trắng thì mãi mãi chỉ đi sau và làm thuê cho nước ngoài.
Tất nhiên, cái gì mới lúc đầu cũng có những lo lắng nhất định, nhất là khi tiềm lực Dabaco ngày đó chưa đủ mạnh. Nhưng đứng trước thời khắc quyết định, đặc biệt sau khi trải qua nhiều phiên họp căng thẳng, dân chủ và nghiêm túc, Chủ tịch Tập đoàn Dabaco Việt Nam Nguyễn Như So, người đàn ông đang ở độ tuổi chín nhất của sự nghiệp năm 2008 cùng đội ngũ cán bộ trẻ tuổi tràn đầy nhiệt huyết đã đi đến quyết định lịch sử, chuyển hướng nghiên cứu con gà lông màu bản địa của người Việt.
Khi Dabaco tung ra sản phẩm gà lông màu đầu tiên mang thương hiệu J-Dabaco năm 2009, làng giống gia cầm Việt Nam ngày đó ngỡ ngàng xen lẫn nghi ngờ. Bởi lúc bấy giờ, sản xuất con giống lông màu được coi là động thái ngược dòng nước vì gà lông trắng đang áp đảo tới 80% thị phần trên thị trường.
Giờ không cần hoài nghi về ngã rẽ lịch sử của Tập đoàn Dabaco Việt Nam năm 2008 nữa bởi giống gà lông màu bản địa đã thế chỗ gà trắng để áp đảo ngược lại với 80% thị phần gia cầm tại Việt Nam.
Dabaco thực ra không phải là đơn vị đầu tiên bắt tay nghiên cứu, thương mại hóa giống gà lông màu bản địa, nhưng nếu nói Dabaco chính là doanh nghiệp có công đầu nâng tầm, phổ biến giống gà lông màu Việt Nam thành sản phẩm hàng hóa, mỗi năm tạo ra giá trị kinh tế hàng tỷ USD trên khắp 63 tỉnh, thành cả nước như hiện nay chắc không mấy doanh nghiệp giống gia cầm phản đối.
Từ sản phẩm đầu tay mang thương hiệu J-Dabaco phát huy lợi thế ngoại hình của con gà Ri Việt Nam là đẹp lông, mào cờ, chân vàng đúng chuẩn văn hóa “nhìn mã mua gà” người Việt, Dabaco dần đi sâu vào nghiên cứu đặc điểm sinh lý, di tuyền của con gà màu Việt Nam, từ đó tiên phong đưa ra các giống gà phù hợp với từng vùng địa lý, văn hóa của Việt Nam.
Chủ tịch Tập đoàn Dabaco Việt Nam Nguyễn Như So tự hào chia sẻ, Việt Nam là đất nước nằm trong khu vực Đông Nam Á, quê hương của các giống gà màu mang nhiều nguồn gen tốt và quý hiếm. Chẳng thế mà các câu ca dao, tục ngữ, tranh dân gian Đông Hồ của Việt Nam luôn có hình ảnh con gà lông màu.
Theo ông Nguyễn Như So, dù nhiều giống gà bản địa của Việt Nam như gà Hồ, Mía, Ri, Nòi,… đều là những giống nội địa có chất lượng thịt thơm ngon, sức sống tốt, chịu được thời tiết khắc nghiệt, màu lông lại rất phù hợp với thị hiếu người tiêu dùng, nhưng qua thời gian rồi chiến tranh, bệnh dịch, số lượng các giống gà màu nội suy giảm, một số gen cũng bị thoái hóa và có nguy cơ mất dần.
Điều đó thôi thúc ông Nguyễn Như So, một người con của quê hương Bắc Ninh - Kinh Bắc, nơi phát tích của Thủy tổ nước Việt Kinh Dương Vương quyết tâm đưa những con gà tưởng chỉ có trong tranh dân gian Đông Hồ hay những câu chuyện truyền thuyết Vua Hùng bước ra đời thường bằng xương, bằng thịt.
Lần lượt các giống gà J-Dabaco, Nòi chân vàng, Nòi ô tía, Nòi sọc đen, gà Tân Hồ rồi giống gà đặc biệt có một không hai 9 cựa Dabaco,… được Tập đoàn Dabaco Việt Nam ra mắt đều đặn trong hơn 10 năm qua.
Quả thực, chỉ đến các chợ đầu mối gia cầm tại miền Bắc hiện nay, đều dễ dàng nhận ra những giống gà màu mang đậm bản sắc của Dabaco bởi bộ lông sặc sỡ, thân hình săn chắc, thon gọn, khỏe khoắn, thịt thơm ngon luôn chiếm chọn một nửa số lượng gà bán tại chợ.
Để có được những giống gà lông màu “tốt gỗ tốt cả nước sơn” như ngày hôm nay, Dabaco phải tỉ mỉ đến từng chi tiết trong công tác nghiên cứu di truyền giống và lựa chọn công nghệ. Bộ giải pháp Dabaco đang áp dụng đồng bộ để chọn tạo gà lông màu giống hiện nay theo tìm hiểu của chúng tôi đều thuộc thế hệ mới và tiên tiến nhất thế giới.
Trong đó, Tập đoàn Dabaco Việt Nam áp dụng mô hình nghiên cứu, sản xuất giống theo sơ đồ hình tháp, gồm có ba trục chính: Ngân hàng gen và giống gốc; Gà ông bà, bố mẹ; Gà thương phẩm cung cấp cho người chăn nuôi.
Cụ thể, Dabaco hiện sở hữu các Trung tâm Gà giống gốc, Trung tâm nghiên cứu, Trung tâm nuôi gà sinh sản, hậu bị trải đều khắp trong Nam ngoài Bắc với quy mô hàng trăm nghìn gà bố mẹ.
Tất cả các trung tâm của Dabaco đều là hệ thống chuồng lạnh khép kín tự đồng hóa hoàn toàn từ khâu chăn nuôi, thu hoạch trứng, lò ấp, tiêm vắc xin. Thậm chí, cả ánh sáng, nhiệt độ, độ ẩm, khẩu phần thức ăn tới dọn phân đều có bóng dáng của trí tuệ nhân tạo.
GS.TS Đặng Vũ Bình, nguyên Hiệu trưởng Trường Đại học Nông nghiệp Hà Nội đánh giá, Tập đoàn Dabaco đang áp dụng những phương pháp ưu việt nhất trong đánh giá di truyền, chọn lọc, nhân giống tiên tiến trên thế giới, như phương pháp BLUP để ước lượng giá trị giống của từng cá thể giống gia cầm nhằm tránh bỏ sót những cá thể có ưu điểm và năng suất vượt trội.
Cũng theo GS.TS Đặng Vũ Bình, tất cả các đàn giống của Dabaco hiện được theo dõi theo phả hệ, có nguồn gốc rõ ràng theo quần thể từng gia đình. Từng cá thể được nuôi trên lồng trong chuồng kín, có đeo mã vạch theo dõi, mỗi cá thể là 1 mã vạch không trùng lặp nên các cá thể được ghép gia đình và được thụ tinh nhân tạo sẽ luôn tạo ra sự đồng nhất và đồng đều ở mức độ rất cao mà hiếm cơ sở giống gia cầm lông màu nào tại Việt Nam hiện nay có được.
Bên cạnh đó, Dabaco cũng là doanh nghiệp tiên phong có phần mềm chuyên dụng để thu thập, theo dõi, xử lý số liệu một cách chính xác nhất nhằm phục vụ cho công tác chọn lọc như: phần mềm quản lý giống, phần mềm và thiết bị thu thập dữ liệu, PEST/VCE để ước tính giá trị giống, tham số di truyền, SAS để xử lý thống kê, qua đó áp dụng các phương pháp chọn lọc theo giá trị giống (EBV) và một số tính trạng theo chỉ số chọn lọc.
Ngoài tập trung vào nghiên cứu chuyên sâu về di truyền giống, Chủ tịch HĐQT Dabaco Group Nguyễn Như So chia sẻ, Dabaco còn nghiên cứu tạo ra dòng cám dành riêng cho con gà màu nội của Việt Nam, bởi đặc tính con gà lông màu Việt Nam cần dinh dưỡng khác hẳn con gà trắng công nghiệp.
Trong khi con gà lông trắng công nghiệp ăn đâu ngủ đấy, ít di chuyển, hiền khô thì con gà màu của Việt Nam bản tính thích bay nhảy, bới cát, thậm chí cắn mổ nhau đến trụi cả lông đuôi.
Không ai khác, chính Dabaco là doanh nghiệp đầu tiên tại Việt Nam bổ sung các loại dinh dưỡng đặc thù với câu tục ngữ “chó ăn đá gà ăn sỏi” vào trong sản phẩm thức ăn cho gà lông màu của Dabaco để giúp gà khỏe mạnh, tăng đề kháng và hạn chế cắn mổ nhau. Hình ảnh những con gà J-Dabaco “đeo kính” ngộ nghĩnh năm 2011 đã để lại ấn tượng không thể nào quên với người nuôi gà lông màu tại Việt Nam trong những ngày đầu chuyển dịch mô hình từ nhỏ lẻ sang quy mô lớn.
Không chỉ cải tiến, nâng cao năng suất, chất lượng và di truyền giống của các giống gà lông màu Việt Nam để tối ưu hóa ưu thế lai, Dabaco còn từng bước nghiên cứu, hoàn thiện để thay đổi hẳn thói quen, tập quán chăn nuôi của đại đa số nông dân Việt Nam.
Hiện những người nông dân tham gia vào chuỗi của Dabaco đều được nhân viên kỹ thuật thị trường tư vấn, hỗ trợ để thiết kế ra hệ thống chuồng trại ưu việt, đáp ứng đặc tính sưởi nắng, đi lại nhiều của con gà màu Việt Nam, song vẫn hoàn toàn kiểm soát được quy trình thú y, dịch bệnh mà mô hình nuôi gà thả đồi, thả vườn truyền thống không làm được triệt để.
Nếu như trước đây những mô hình nuôi gà thả vườn, tối ngủ trên cây chỉ vài trăm con đã được “lên tivi’ còn gà lông trắng quy mô vài nghìn con đã to nhất xã thì hiện tại, trong hệ thống chuỗi chăn nuôi gà lông màu của Dabaco, những hộ nuôi vài chục nghìn con gà lông màu đơn giản, nhẹ nhàng như chuyện thường ngày ở huyện.
Đây là minh chứng thuyết phục nhất cho việc Dabaco đã giúp con gà lông màu bản địa Việt Nam hội nhập lên đẳng cấp quốc tế, song thực chất chính là giúp người nông dân Việt Nam hội nhập thành công với ngành chăn nuôi gia cầm tiến bộ của thế giới.
Trong suốt cuộc trò chuyện, chúng tôi luôn nhận thấy tầm vóc, quy mô và khát vọng của Chủ tịch Tập đoàn Dabaco Việt Nam Nguyễn Như So mỗi khi bắt tay vào thực hiện một kế hoạch hay dự án nào đó.
Có cảm tưởng rằng, đã không làm thì thôi, một khi Dabaco làm phải thực sự đủ to, đủ nhanh, đủ hiện đại để ít nhất trong 5 - 10 năm tới sẽ không bị lạc hậu về công nghệ.
Câu chuyện Dabaco là doanh nghiệp tư nhân đầu tiên quyết tâm xây dựng Trung tâm Nghiên cứu gà giống gốc Yên Thế hay từ chủ trương đầu tư đến lúc khởi công và hoàn thành Nhà máy thức ăn, con giống tại Bình Phước chỉ vỏn vẹn trong vòng 2 năm là minh chứng rõ nét nhất cho tinh thần dám nghĩ, dám làm của Dabaco Group.
Với bất cứ một quốc gia nào, muốn làm chủ được ngành chăn nuôi, làm chủ được năng suất bắt buộc phải làm chủ được khâu sản xuất giống gốc. Qua cuộc khủng hoảng đứt gãy chuỗi nhập khẩu gà giống gốc do đại dịch Covid-19 trên toàn cầu gây ra hiện nay một lần nữa cho thấy được tầm nhìn chiến lược của Dabaco khi đã đầu tư Trung tâm Gà giống gốc và Dabaco chi nhánh phía Nam tại Bình Phước.
Dù đã vươn lên trở thành doanh nghiệp số 1 thị phần gà lông màu tại Việt Nam nhưng Tập đoàn Dabaco và Chủ tịch Nguyễn Như So chưa bao giờ có ý định bằng lòng hay dừng lại sứ mệnh tiếp tục nâng tầm con gà lông màu Việt để phục vụ nông dân nước nhà.
Nếu như sự kiện ra mắt thị trường sản phẩm Gà 9 cựa năm 2015 Dabaco đã hiện thực hóa câu chuyện “Voi 9 ngà, gà 9 cựa, ngựa 9 hồng mao” tưởng chỉ có trong truyền thuyết Sơn Tinh - Thủy Tinh, nay Dabaco tiếp tục đạt được những thành tựu vang dội trong di truyền giống gà thuần khiến cho từ giới nghiên cứu trong nước đi hết từ bất ngờ này đến bất ngờ khác.
Theo Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Dabaco Nguyễn Như So, dù sở hữu phẩm chất thịt hảo hạng, song người làm giống đều biết rõ nhược điểm của giống gà lông màu bản địa Việt Nam là tỉ lệ đẻ kém, tăng trưởng chậm, đó chính là rào cản kỹ thuật khiến ngành chăn nuôi gia cầm Việt Nam thường tự ti, mặc cảm khi đối diện với những doanh nghiệp nước ngoài sở hữu những giống gà có năng suất trứng, tỷ lệ đẻ gấp ba bốn lần gà nội.
Nhưng chỉ cần đúng một thập kỷ, tập trung mọi nguồn lực nghiên cứu và kết hợp với những chuyên gia hàng đầu về di truyền giống trong và ngoài nước, Tập đoàn Dabaco Việt Nam đã biến những điều không thể thành có thể khi nâng năng suất trứng và tỷ lệ đẻ các giống gà nội là gà Mía thuần và gà Hồ thuần lên gấp rưỡi hiện tại.
Chưa dừng lại ở đó, Dabaco đang trong giai đoạn hoàn thiện cuối cùng để nâng tiếp sản lượng trứng hai giống gà thuần lên gấp đôi hiện nay lên 160 - 180 trứng/mái/năm, con số cách đây 5 - 7 năm không ai dám nghĩ tới.
Cũng giống như giai đoạn 2008, các doanh nghiệp sản xuất giống gia cầm trong nước và doanh nghiệp FDI hiện đang đầu tư rất lớn vào nghiên cứu, sản xuất giống gia cầm lông màu dựa trên ưu thế lai giữa trống nội và mái ngoại, Dabaco lại quay đi theo hướng riêng, quay về phục tráng nâng tầm con gà lông màu thuần.
Quả thực, từ ngày Dabaco thành công với các giống gà thuần, những tập đoàn đa quốc gia về gà lông màu trên thế giới đã phải nhìn doanh nghiệp Việt Nam với con mắt hoàn toàn khác. Không hề nói quá, quy mô và tầm vóc các giống gà lông màu của Dabaco đã vượt ra khỏi ngoài lãnh thổ Việt Nam, đủ sức cạnh tranh không chỉ tại Đông Nam Á mà còn dám cạnh tranh tại một số thị trường gà màu lớn khác ở khu vực châu Á Thái Bình Dương.
Bên cạnh bộ 10 giống gà màu hướng thịt thực sự rất ưu việt tiệm cận mức hoàn hảo, Dabaco cũng là doanh nghiệp tốp đầu Việt Nam về cung cấp các giống gà hướng trứng. Trong đó, Dabaco là doanh nghiệp duy nhất tại Việt Nam sở hữu giống gà đẻ Trứng Xanh độc đáo, bổ dưỡng. Dabaco cũng đang sở hữu giống gà trứng hồng D310 có tỷ lệ đẻ kỷ lục số 1 Việt Nam hiện nay khi lên tới 310 quả/mái/năm, trong khi màu sắc, chất lượng trứng không thua kém gì trứng gà ta. Được biết, hiện đơn hàng đặt mua giống gà D310 của Dabaco đã tới quý 4/2020.
Nhìn lại quá khứ mới thấy, quả thực nếu không có Tập đoàn Dabaco Việt Nam tiên phong rẽ lối dẫn dắt thị trường gà lông màu, có lẽ ngành chăn nuôi gia cầm của Việt Nam khó thoát khỏi cảnh phải sống dưới cái bóng của doanh nghiệp FDI như các lĩnh vực chăn nuôi còn lại.
Không hề nói quá, Dabaco xứng đáng là một “tuấn kiệt” xuất hiện đúng lúc ngành chăn nuôi gia cầm nước nhà cần nhất để cân bằng đối trọng lại với những doanh nghiệp nước ngoài trong thời kỳ đất nước hội nhập.
