Cam, bưởi là hai loài cây ăn quả có múi chủ lực được tỉnh Hà Tĩnh khuyến khích phát triển trong khoảng 8 - 10 năm trở lại đây. Sau khi đạt mục tiêu về diện tích, địa phương này đưa các tiến bộ kỹ thuật vào để cải tạo đất, phòng chống sâu bệnh, nâng cao chất lượng sản phẩm.
Thông qua sự hỗ trợ của Quỹ Thiện Tâm (Tập đoàn Vingroup), từ tháng 10/2022 đến tháng 12/2024, Hà Tĩnh thực hiện thí điểm Dự án Hệ thống tưới áp lực tự động cho cây ăn quả có múi (kỹ thuật của Israel) trên địa bàn 2 huyện Hương Sơn và Vũ Quang. Quỹ này hỗ trợ một phần chi phí thiết bị và lắp đặt hệ thống tưới thông minh (NaanDanJain Irrigation) của Israel cung cấp, với mức tài trợ từ 50 - 70% chi phí đầu tư ban đầu và 100% chi phí đào tạo 2 năm đầu.
Công nghệ tưới thông minh thực hiện đã được các chuyên gia Isarel trực tiếp chuyển giao, xây dựng. Tất cả được kết nối với nhau bằng sóng vô tuyến, cho phép phân tích nhu cầu của cây về nước và dinh dưỡng theo từng giai đoạn, từng thời điểm trong ngày dựa vào phần mềm được kết nối tự động với Internet. Máy móc giúp phân tích đúng độ ẩm và dinh dưỡng ở trong đất để đưa ra kết quả về nhu cầu nước và dinh dưỡng của cây trồng một cách hợp lý.
Hệ thống ống nhỏ giọt được rải đều trên toàn bộ diện tích cây trồng với hệ thống van điều áp cho phép cung cấp nước và dinh dưỡng đồng đều đến từng cây. Cây trồng không bao giờ thiếu nước, đặc biệt là trong điều kiện thời tiết nắng nóng kéo dài trong mùa hè. Mặt khác, do được cung cấp đủ nước và dinh dưỡng nên cây phát triển tốt hơn so với phương thức tưới nước truyền thống.
“Đến nay, 75 hộ trồng cam với tổng diện tích gần 90ha trên địa bàn 2 huyện Hương Sơn và Vũ Quang đã lắp đặt hệ thống này”, lãnh đạo Chi cục Trồng trọt và BVTV Hà Tĩnh thông tin.
Là địa phương tiên phong thực hiện dự án Hệ thống tưới áp lực tự động cho cây ăn quả có múi do Quỹ Thiện Tâm hỗ trợ, huyện Hương Sơn đã có 24 hộ tham gia trên diện tích 27ha cam . Các diện tích cam này đều phát triển tốt, cho năng suất, chất lượng quả ổn định, cải thiện chất đất trong quá trình canh tác của nông dân.
Sau hơn 1 năm áp dụng hệ thống tưới áp lực tự động, vườn cam của ông Nguyễn Văn Thắng, trú thôn 9, xã Sơn Trường đã khắc phục được tình trạng rụng quả, nứt quả hàng loạt. Theo ông, trước đây ông nghĩ vườn cam của mình bị nhiễm nấm, thoái hóa nên mới rụng nhiều trái non, cây còi cọc. Tuy nhiên, sau khi được cán bộ kỹ thuật của dự án thông tin ông mới rõ việc dư thừa hoặc thiếu nước đều khiến rễ vận chuyển chất dinh dưỡng không đầy đủ, làm cây kém phát triển.
“Khi được hỗ trợ lắp đặt đầy đủ máy đo áp lực, máy đo lưu lượng, hệ thống dây được chôn ngầm đi khắp vườn thì nước tưới đến được từng gốc cam, dù ở trên đồi cao. Người trồng cũng kiểm soát được lượng nước tưới cho cam nên cây trồng phát triển tốt, khắc phục được các nhược điểm lâu nay chúng tôi đang mắc phải”, ông Thắng nói.
Từ kết quả tích cực đã đạt được, Quỹ Thiện Tâm tiếp tục chương trình hỗ trợ cho các hộ dân của 3 huyện Vũ Quang, Hương Sơn và Hương Khê với kinh phí hỗ trợ 50% số vốn ban đầu cho các hộ triển khai lắp đặt hệ thống tưới.
Theo đánh giá của ông Nguyễn Kiều Hưng, Phó Chủ tịch UBND huyện Hương Sơn, công nghệ tưới Israel là tiến bộ khoa học kỹ thuật có nhiều tính năng ưu việt. Hệ thống này góp phần tăng tuổi thọ, tăng năng suất, chất lượng, bổ sung kịp thời chất dinh dưỡng cho cây cam, tiết kiệm công lao động, giảm giá thành sản phẩm cho sản phẩm cam của Hương Sơn.
Tại “thủ phủ” cam xã Đức Lĩnh, huyện Vũ Quang, trải qua nhiều đợt nắng nóng gay gắt nhưng hơn 1ha cam của gia đình ông Nguyễn Xuân Kiều, trú thôn Tân Hưng vẫn phát triển xanh tốt. Trong suốt mùa nắng, ông cũng không phải nhọc công bơm tưới thủ công như trước vì đã có hệ thống tưới công nghệ Israel do Quỹ Thiện Tâm hỗ trợ lắp đặt.
Ông Kiều chia sẻ, vườn cam của gia đình có độ dốc cao. Trước đây, ông mất nhiều công sức để kéo nước lên, đi tưới từng gốc nhưng hiệu quả không cao. Cam thiếu nước, cây vàng vọt, lá xoắn lại, năng suất giảm dần theo từng năm.
“Sau khi được dự án hỗ trợ 70% kinh phí, gia đình tôi đối ứng gần 40 triệu đồng lắp đặt công nghệ tưới Israel. Hệ thống dây dẫn đi ngầm ít bị đứt gãy trong quá trình làm vườn, vùng tưới rất rộng, không bị hao hụt. Do tiện lợi nên chúng tôi có thể chủ động lịch tưới thường xuyên, không phụ thuộc vào nước trời hay công lao động nữa”, ông Nguyễn Xuân Kiều nhấn mạnh.
Hiện toàn huyện Vũ Quang có trên 2.000ha cam. Địa phương này đã lắp đặt hệ thống tưới ở 51 hộ với gần 52ha. Các hộ dân đều đánh giá cao hiệu quả của hệ thống tưới tự động đối với quá trình chống hạn, bổ sung chất dinh dưỡng phù hợp, tiết kiệm công bón phân, tưới nước.