Sáng 17/1, Tổng cục Khí tượng Thủy văn Quốc gia tổ chức Hội thảo thông tin dự báo xu thế tình hình khí tượng thủy văn năm 2025 và triển khai kế hoạch phối hợp thông tin giữa cơ quan khí tượng thủy văn và các cơ quan báo chí.
Khí tượng thủy văn năm 2024 cực đoan
Nước sông Hồng lên cao trên mức báo động 3 do ảnh hưởng hoàn lưu bão số 3 Yagi năm 2024. Ảnh: Kiên Trung.
Thông tin từ Tổng cục Khí tượng Thủy văn Quốc gia, ở Việt Nam, nhiệt độ từ tháng 1 đến tháng 12 nói chung cao hơn từ 0,5°C đến 1,5°C so với mức trung bình. Đặc biệt, nhiệt độ vào tháng 4 rất cao, vượt trội mức trung bình lên đến 4°C ở các khu vực phía Bắc. Nhiệt độ trung bình cả nước năm 2024 là 24,87°C, cao hơn so với TBNN (thời kỳ 1991-2020) là 1,10°C. Với mức nhiệt độ trung bình này, chuẩn sai nhiệt độ năm 2024 của Việt Nam cao hơn trung bình toàn cầu 0,38°C và năm 2024 là năm có nhiệt độ trung bình năm toàn quốc cao nhất trong chuỗi số liệu quan trắc của Việt Nam. Cũng trong năm 2024, tại Nam Bộ đã có xảy ra nắng nóng kéo dài liên tục 47 ngày (từ 29/3 đến 14/5).
Tổng lượng mưa (TLM) năm 2024 cả nước phổ biến 1.500 - 2.500mm, có nơi cao hơn, đặc biệt tại khu vực Trung Trung bộ TLM phổ biến 2.500 - 4.000mm. Số lượng bão năm 2024 ở mức xấp xỉ so với mức trung bình với 10 cơn bão và 01 áp thấp nhiệt đới, nhưng đã xảy ra bão rất mạnh và siêu bão gây ra tác động đáng kể.
Trong đó, bão Yagi, cơn bão được đánh giá là mạnh nhất trong vòng 30 năm trên Biển Đông, đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến Quảng Ninh - Hải Phòng, gây ra gió mạnh cấp 10-12, giật cấp 13-15, riêng trạm Bãi Cháy mạnh cấp 14, giật cấp 17. Các tỉnh phía Đông Bắc bộ có gió mạnh cấp 8-10, giật 12-14. Thành phố Hà Nội có gió mạnh cấp 6-7, giật cấp 9.
Thời tiết năm 2024 được đánh giá là khắc nghiệt với những trận lụt xảy ra trên diện rộng.
Những trận lụt lớn xảy ra thành nhiều đợt trong năm, với một số khu vực ghi nhận mức nước lũ lịch sử vượt qua các mức báo động 1, 2, một số sông vượt báo động 3. Miền Trung và miền Bắc của Việt Nam bị ảnh hưởng nặng nề bởi lũ lớn, cộng thêm tác động của bão đã gây ra lụt lộng rộng khắp và gây thiệt hại lớn cho cơ sở hạ tầng và tài sản.
Trong năm 2024, tại các tỉnh Bắc bộ từ Thanh Hóa đến Quảng Ngãi xuất hiện 5 đợt lũ diện rộng, đặc biệt từ ngày 7-15/9 do ảnh hưởng của hoàn lưu bão số 3 (Yagi), trên phần lớn các sông ở Bắc bộ đã xuất hiện đợt lũ lớn và lũ lịch sử như trên sông Thao tại Lào Cai, Bảo Hà, Yên Bái...
Do mưa lớn trong cơn bão số 3, tại các tỉnh miền núi Bắc bộ đã xảy ra một chuỗi thiên tai lũ quét và sạt lở đất, nghiêm trọng nhất là trận lũ quét kinh hoàng xảy ra vào sáng 10/9/2024 tại thôn Làng Nủ, xã Phúc Khánh, huyện Bảo Yên, tỉnh Lào Cai.
Hạn hán và xâm nhập mặn cũng là những vấn đề đáng kể, đặc biệt là ở Đồng bằng sông Cửu Long, nơi xâm nhập mặn sớm và gay gắt đã ảnh hưởng đến nông nghiệp và cuộc sống hàng ngày.
Trận lũ quét lịch sử vùi lấp nguyên một ngôi làng tại huyện Bảo Yên, tỉnh Lào Cai. Ảnh: Kiên Trung.
Nắng nóng năm 2025 ít gay gắt, mưa diện rộng có khoảng 20 đợt
Theo Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, hiện tượng ENSO ở trong điều kiện La Nina có thể tồn tại trong thời gian ngắn (có thể chỉ trong vài tháng đầu năm 2025, chưa đủ dài để đạt chỉ tiêu về thời gian duy trì để xác định một chu kỳ La Nina), sau đó khả năng cao sẽ dần trở lại trạng thái trung tính và với diễn biến như vậy thì thời tiết, khí hậu năm 2025 cần lưu ý một số điểm như sau:
Năm 2025 được dự báo tình trạng nắng nóng sẽ bớt gay gắt, cực đoan hơn so với năm 2024. Ảnh: Báo NNVN.
Trong điều kiện La Nina, ở khu vực Thái Bình Dương gió tín phong sẽ mạnh hơn trung bình, hoạt động đối lưu sẽ suy giảm ở khu vực gần Trung tâm Thái Bình Dương và gia tăng trên phần phía Tây Thái Bình Dương. Điều này sẽ khiến khu vực Đông Nam Á, đặc biệt khu vực Indonesia trong đó gồm cả khu vực phía Nam của Việt Nam mưa sẽ có xu hướng cao hơn trung bình trong những tháng đầu năm 2025 (có khả năng khu vực phía Nam Việt Nam xuất hiện mưa trái mùa cục bộ trong những tháng mùa khô).
Nhận định mùa bão trên khu vực Biển Đông có khả năng xuất hiện tương đương so với TBNN (khoảng tháng 6), số lượng bão/ATNĐ trên khu vực Biển Đông và ảnh hưởng đến đất liền có khả năng ở mức xấp xỉ TBNN (TBNN trên Biển Đông khoảng 11-13 cơn, ảnh hưởng đến đất liền khoảng 5-6 cơn).
Hiện tượng nắng nóng có khả năng xuất hiện tương đương so với TBNN: nắng nóng có khả năng bắt đầu xuất hiện tại khu vực Nam bộ vào khoảng nửa đầu tháng 3; khu vực Tây Bắc Bắc bộ, vùng núi phía Tây Bắc Trung bộ vào khoảng tháng 4 và phía Đông Bắc bộ, khu vực ven biển Trung bộ từ khoảng tháng 5 trở đi. Nhiều khả năng nắng nóng trong năm 2025 sẽ không gây gắt và kéo dài như năm 2024.
Nước lũ dâng cao trên sông Hồng thời điểm tháng 9/2024. Ảnh: Kiên Trung.
Dự báo không khí lạnh hoạt động tương đương trung bình nhiều năm nên sẽ có khả năng xảy ra rét đậm, rét hại trong giai đoạn từ tháng 01-3/2025, trong đó cần đề phòng xuất hiện các đợt không khí lạnh có cường độ mạnh gây rét đậm, rét hại trên diện rộng, băng giá, sương muối ở khu vực vùng núi phía Bắc.
Tình hình mưa lớn diện rộng trong năm 2025 sẽ xảy ra trên toàn quốc và ở mức xấp xỉ với trung bình nhiều năm (khoảng 20 đợt). Các đợt mưa lớn diện rộng có khả năng bắt đầu từ tháng 6 ở Bắc bộ, sau đó chuyển dần về phía nam và kết thúc vào khoảng tháng 12 ở các tỉnh Trung bộ.
Triều cường tại ven biển Đông Nam bộ có 6 đợt triều cường cao, vào các ngày 01-06/3, 28/3-3/4, 27/4-03/5, 7-13/10, 4-10/11 và 4-10/12. Trong đó, đợt triều ngày 4-10/11 và 4-10/12, mực nước trạm Vũng Tàu có thể đạt trên 4,3m.
Trong mùa khô đầu năm 2025, xâm nhập mặn ở Đồng bằng sông Cửu Long ở mức cao hơn TBNN, từ tháng 2-4/2025 xâm nhập mặn tăng cao gây ảnh hưởng đến dân sinh, nông nghiệp tại các địa phương, tuy nhiên tình trạng xâm nhập mặn không nghiêm trọng như mùa khô năm 2015-2016 và 2019-2020.
Từ tháng 3-7/2025, tình hình khô hạn thiếu nước cục bộ ngoài vùng cấp nước của các công trình thủy lợi có khả năng xảy ra tại các tỉnh Phú Yên đến Bình Thuận, Kon Tum, Gia Lai, Đắk Lắk.
