Dựa vào kiến thức từ Thái Lan và kinh nghiệm thực tiễn, ông Năm Cập đã thành công cho thanh trà ra hoa nghịch vụ. Ảnh: Minh Thảo.
Thoát nỗi lo mùa vụ
Thanh trà là loại trái cây đặc sản của xã Đông Thành, thị xã Bình Minh, tỉnh Vĩnh Long. Loại trái này có hai giống chính. Giống thanh trà chua truyền thống có trái nhỏ, vị chua nên giá thành thấp.
Trong khi đó, giống thanh trà ngọt với trái to, vị ngọt thanh (ngọt như xoài cát Hòa Lộc) và có mùi thơm đặc trưng, giá bán cao gấp đôi so với thanh trà chua. Song thời tiết thất thường khiến cây khó ra hoa và tỉ lệ đậu trái thấp, khiến nhiều nông dân e dè khi muốn trồng loại cây này.
Lão nông Huỳnh Văn Cập (tên thường gọi Năm Cập), ngụ ấp Đông Hưng 2, đã có hơn 20 năm gắn bó với cây thanh trà và cũng là người tiên phong phát triển giống thanh trà ngọt tại địa phương. Hơn 1 thập kỷ qua, ông không ngừng tìm tòi, nghiên cứu tài liệu và áp dụng các kỹ thuật mới nhằm cải thiện khả năng ra hoa và đậu trái của giống thanh trà ngọt.
Trước đây, ông nhiều lần hợp tác với các chuyên gia từ Đại học Cần Thơ để thực hiện đề tài xử lý cho cây thanh trà chua ra hoa nghịch vụ nhưng kết quả chưa được như mong đợi.
Không nản lòng, năm ngoái ông sang Thái Lan để học hỏi kinh nghiệm thực tiễn từ những mô hình thành công, mở ra hướng đi mới cho cây thanh trà ngọt.
“Giống thanh trà ở Thái có trái nhỏ, chỉ bằng khoảng 60% thanh trà Việt Nam, vị tuy ngọt mà không thơm. Điểm khác biệt là họ có kỹ thuật kích cây ra hoa không bỏ vụ. Nhờ đó, năng suất ổn định, lợi nhuận của người trồng bỏ xa nông dân ta”, ông Năm Cập cho hay.
Vườn thanh trà ngọt nghịch vụ của ông Năm Cập đang cho trái. Ảnh: Minh Thảo.
Từ những kỹ thuật học được trong chuyến đi Thái Lan kết hợp với kinh nghiệm thực tiễn, vụ vừa rồi, ông đã thử nghiệm trên vườn của mình.
Lão nông áp dụng phương pháp xông bóng đèn vào ban đêm để kích thích cây ra hoa kết hợp với kỹ thuật chăm sóc riêng của ông. Chỉ sau một tuần, vườn thanh trà của ông Năm Cập ra trổ bông dày đặc, nhiều nhất từ trước đến nay. Kế tiếp, ông kết hợp tưới nước và phun một số loại thuốc hỗ trợ đậu trái để đạt năng suất tối đa.
“Trung bình mỗi cây 10 năm tuổi chỉ cần khoảng 7 bóng đèn LED 9W đủ sáng để kích thích ra hoa. Chi phí điện cho 7 ngày chiếu sáng gần như không đáng kể so với lợi nhuận mà cây mang lại. So với dùng thuốc tưới để kích thích ra hoa vừa tốn kém lại không hiệu quả”, ông Năm Cập phân tích.
Lão nông cho biết, nếu áp dụng đúng kỹ thuật, nông dân sẽ không còn phụ thuộc vào mùa vụ có thể xử lý ra hoa nghịch mùa để bán được giá cao. Trung bình đạt khoảng 70 kg/trái mỗi cây, đối với thanh trà 10 năm tuổi. Với giá bán dao động từ 120.000 - 140.000 đồng/kg, thanh trà ngọt sẽ trở thành cây làm giàu cho nông dân.
Trên diện tích 4ha trồng cây thanh trà ngọt, trong mùa vụ 2022 - 2023, ông Huỳnh Văn Cập đã thu hoạch 8,8 tấn trái, cùng với ươm bán cây giống mang lại lợi nhuận hơn 1 tỷ đồng. Ông đang chuyển giao kỹ thuật cho các nông dân lân cận để cùng phát triển mô hình trồng thanh trà hiệu quả.
Nông dân giỏi toàn quốc
Ông Huỳnh Văn Cập không dừng lại ở việc nghiên cứu mà còn tập hợp những nông dân cùng chí hướng thành lập Hợp tác xã (HTX) Thanh Trà Ngọt xã Đông Thành. Ông đảm nhận vai trò Chủ tịch Hội đồng Quản trị kiêm Giám đốc; đồng thời hỗ trợ cây giống, hướng dẫn kỹ thuật chăm sóc, giúp xã viên nâng cao năng suất và thu nhập.
"Trước mắt, HTX muốn thâm nhập vào hệ thống siêu thị để tạo thương hiệu trong nước, khi sản lượng đủ lớn chúng tôi hướng đến xuất khẩu để trái thanh trà đi xa hơn”, ông Năm Cập tâm sự.
Ông Năm Cập chia sẻ kinh nghiệm làm trái với thành viên HTX. Ảnh: Minh Thảo.
Theo ông Huỳnh Văn Lợi, Chủ tịch Hội Nông dân xã Đông Thành, ông Năm Cập là người đầu tiên nghiên cứu thành công kỹ thuật xử lý cây thanh trà ngọt ra hoa và cho trái vụ nghịch. Đây là bước tiến quan trọng đối với loại cây trồng này.
Hội Nông dân xã Đông Thành đang theo dõi mô hình, nếu những vụ sau tiếp tục thành công sẽ khuyến khích mở rộng diện tích trồng thanh trà ngọt để giúp bà con cải thiện kinh tế gia đình, góp phần nâng cao đời sống người dân địa phương.
Thanh trà ngọt có giá từ 120.000 - 140.000 đồng/kg nhưng vẫn không đủ bán. Ảnh: Minh Thảo.
Với những đóng góp trong việc phát triển giống thanh trà ngọt và sáng kiến kỹ thuật xử lý cây ra trái nghịch vụ, ông Nguyễn Văn Cập đã được Trung ương Hội Nông dân Việt Nam vinh danh là "Nông dân giỏi toàn quốc" năm 2024.
Ông Huỳnh Văn Cập còn tích cực tham gia các hoạt động an sinh xã hội. Ông đã hiến 500m2 đất làm đường giao thông, đóng góp kinh phí sửa chữa cầu, đường. Bên cạnh đó, ông thường xuyên tặng quà cho hộ nghèo, trao xe đạp và cặp sách cho học sinh có hoàn cảnh khó khăn. Tổng giá trị các hoạt động phúc lợi xã hội mà ông đóng góp hằng năm lên đến hơn 180 triệu đồng.
Toàn thị xã Bình Minh hiện có hơn 27ha trồng thanh trà, trong đó giống thanh trà ngọt được đánh giá có tiềm năng lớn. Huyện đã xây dựng đề án phát triển thanh trà ngọt thành cây trồng chủ lực, hỗ trợ thành lập hợp tác xã và phát triển sản phẩm đạt chuẩn OCOP 4 sao.
