Tri thức nông dân, giá trị cốt lõi của du lịch nông nghiệp, nông thôn

Bảo Khang - Phạm Huy - Thứ Sáu, 11/10/2024 , 12:40 (GMT+7)

Tri thức nông dân vừa là giá trị vừa là giải pháp quan trọng để nâng cao năng lực của bà con nông dân, phát triển du lịch nông nghiệp, nông thôn.

Toạ đàm “Tri thức nông dân cởi trói cho du lịch nông nghiệp, nông thôn”. Ảnh: Phạm Huy.

Du lịch nông nghiệp, nông thôn đang là chủ trương và định hướng phát triển nhằm xây dựng nền nông nghiệp sinh thái, nông thôn hiện đại, nông dân văn minh.

Bộ NN-PTNT tổng hợp báo cáo của các địa phương cho thấy: Đến nay có khoảng 84 mô hình du lịch nông nghiệp, nông thôn đang hoạt động và nằm trong kế hoạch hỗ trợ của các địa phương. Bên cạnh đó, Bộ NN-PTNT đã phê duyệt danh mục 20 mô hình thí điểm về du lịch nông nghiệp, nông thôn để triển khai đến năm 2025.

Số doanh nghiệp, lượng khách tham gia vào hoạt động nông nghiệp nông thôn ngày một tăng, các mô hình du lịch nông nghiệp, nông thôn với sự tham gia trực tiếp của người dân bản địa đã tạo nên sự phong phú, hấp dẫn của các sản phẩm du lịch, đồng thời đem lại thu nhập cao hơn cho bà con nông dân, trở thành một phương thức giảm nghèo, hướng tới phát triển bền vững, hiệu quả tại những cộng đồng còn khó khăn và các miền quê trên cả nước.

Tuy nhiên từ thực tiễn các địa phương cho thấy vẫn còn nhiều nút thắt, rào cản đòi hỏi giải pháp chung tay tháo gỡ. Trong đó tri thức nông dân được xác định là một giải pháp quan trọng để nâng cao năng lực của bà con nông dân nhằm phát triển du lịch nông nghiệp, nông thôn.

Tại buổi tọa đàm “Tri thức nông dân cởi trói cho du lịch nông nghiệp, nông thôn” do Báo Nông nghiệp Việt Nam tổ chức mới đây, bà Lò Thị Hoài, Tổ du lịch cộng đồng bản Kho Mường (xã Thành Sơn huyện Bá Thước, tỉnh Thanh Hóa) chia sẻ: Từ thực tế ở Pù Luông cho thấy, du lịch nông nghiệp, nông thôn đã góp phần thay đổi bộ mặt nông thôn ở vùng cao tỉnh Thanh Hóa, đặc biệt với cộng đồng người Thái ở Pù Luông. Ngày trước đời sống bà con gặp nhiều khó khăn, tư duy còn lạc hậu, nhà nào cũng nuôi trâu bò, lợn gà ngay dưới chân nhà sàn gây ô nhiễm môi trường, nông sản làm ra chủ yếu tự cung tự cấp... Nhờ phát triển mô hình du lịch cộng đồng, du lịch nông nghiệp, nông thôn trong những năm gần đây mà nhiều gia đình trở nên khá giả, bà con trong nhiều cộng đồng biết cách liên kết lại với nhau để hình thành nên tổ hợp tác phát triển du lịch gắn với cảnh quan, bản sắc văn hoá của địa phương.

Bà Lò Thị Hoài (trái) - Tổ du lịch cộng đồng bản Kho Mường. Ảnh: Phạm Huy.

“Bà con dạy nhau trồng lúa rải vụ trên những thửa ruộng bậc thang để hút khách đến Pù Luông nhiều hơn, ở lại lâu hơn. Biết cách kể từng câu chuyện về sản vật địa phương như chuyện về vịt Cổ Lũng, ốc đá Pù Luông, gà đồi Thành Sơn, măng rừng Pù Luông… Biết cách khôi phục nét văn hóa bản sắc của đồng bào qua từng trang phục, điệu hát, lễ hội. Biết cách xây dựng từng cung đường kết nối các địa danh để du khách khám phá Pù Luông, cùng nhau làm Homestay, Farmstay, học ngoại ngữ để làm du lịch… Nghĩa là nhờ phát triển du lịch mà bà con biến những thứ tưởng chừng vô giá trị trước đây trở thành tài sản, có nguồn thu nhập ổn định và ngày càng phát triển”, Tổ trưởng Tổ du lịch bản Kho Mường cho biết.

Phân tích thêm về thực tiễn bà con đang gặp một số khó khăn về câu chuyện liên kết, thành lập hợp tác xã, các chính sách về đất đai, chính sách hỗ trợ tín dụng…, bà Hoài cho rằng để phát triển du lịch nông nghiệp, nông thôn bền vững bà con cần phát huy giá trị tài nguyên bản địa như cảnh quan thiên nhiên, bản sắc văn hoá đồng bào và các sản vật bản địa như vịt Cổ Lũng, quýt hoi, ốc đá, măng rừng… để phục vụ du khách.

Tuy nhiên khó khăn hiện nay là nguồn vốn và các hoạt động quảng bá, giới thiệu sản phẩm hiện đang còn rất hạn chế. Chính vì vậy để du lịch nông nghiệp, nông thôn phát triển bền vững rất cần vai trò “bà đỡ” của Nhà nước, đặc biệt là chính sách hỗ trợ  xuyên suốt từ Trung ương xuống đến địa phương.

Cùng quan điểm với bà Lò Thị Hoài, TS Hoàng Sỹ Thính (Khoa Du lịch và Ngoại ngữ, Học viện Nông nghiệp Việt Nam) cũng khẳng định: Trước hết cần khẳng định tri thức nông dân và giá trị bản địa là “đặc sản” của du lịch nông nghiệp, nông thôn, du lịch cộng đồng. Thực tiễn ở nhiều địa phương cho thấy những mô hình phát triển là vì bà con và địa phương biết khai thác các thế mạnh về giá trị văn hóa truyền thống, hoạt động sản xuất canh tác nông nghiệp, đặc sản địa phương, cảnh quan thiên nhiên, lễ hội, làng nghề truyền thống, ẩm thực... tạo nên các sản phẩm dịch vụ du lịch có tính đặc thù, chuyên biệt cao.

Du lịch cộng đồng ở Pù Luông. Ảnh: Phạm Huy.

Chính vì vậy, để du lịch nông nghiệp, nông thôn có thể vượt qua rào cản cần phải có giải pháp nhằm hoàn thiện chính sách, nhất là chính sách hỗ trợ các địa phương phát triển các mô hình thí điểm, hệ thống điểm đến du lịch nông nghiệp, nông thôn đa dạng, chất lượng với các sản phẩm du lịch nông nghiệp, nông thôn mang đặc trưng vùng, miền, khai thác lợi thế nổi bật của khu vực nông thôn về tiềm năng nông nghiệp, cảnh quan sinh thái, văn hóa truyền thống.

Đi kèm với chính sách hỗ trợ là hành lang pháp lý, hướng dẫn chi tiết và tạo điều kiện để các địa phương và người dân có cơ sở phát triển du lịch nông nghiệp, nông thôn. Tiếp theo là giải pháp đào tạo, phát triển hệ thống sản phẩm du lịch dựa trên khai thác liên kết chuỗi giá trị du lịch và nông nghiệp, đa dạng tính trải nghiệm, chất lượng cao, đáp ứng nhu cầu khách du lịch trong và ngoài nước, hình thành các tour, tuyến du lịch đưa khách về khu vực nông thôn... Nhiều địa phương, người dân tham gia hoạt động du lịch đã đẩy mạnh ứng dụng công nghệ, mạng xã hội cho việc khai thác, xúc tiến quảng bá du lịch nông thôn.

“Thực tế phát triển du lịch nông nghiệp, nông thôn thời gian qua vẫn chưa phát huy hết những dư địa sẵn có, một phần nguyên nhân là vì chính sách chưa đồng bộ, khiến các sản phẩm du lịch nông nghiệp, nông thôn vẫn còn nhỏ lẻ. Đây là vấn đề cần cải thiện trong thời gian tới”, TS Hoàng Sỹ Thính phân tích.

Bảo Khang - Phạm Huy
Tin khác
Trái cây Sơn La vươn mình ra biển lớn: [Bài 4] Trồng chuối theo nanh sấu để hạn chế xói mòn
Trái cây Sơn La vươn mình ra biển lớn: [Bài 4] Trồng chuối theo nanh sấu để hạn chế xói mòn

Nhiệt độ thích hợp nhất để chuối sinh trưởng là khoảng 27 độ C, nếu xuống quá thấp (dưới 6 độ C), cây sẽ yếu và dễ bị chết nếu không có phương án phòng, chống.

Trái cây Sơn La vươn mình ra biển lớn: [Bài 3] Chú ý cắt tỉa khi nhãn vừa đậu quả non
Trái cây Sơn La vươn mình ra biển lớn: [Bài 3] Chú ý cắt tỉa khi nhãn vừa đậu quả non

Để quả nhãn đủ chất lượng và tiêu chuẩn xuất khẩu, người dân cắt tỉa đợt 1 khi đậu quả non và giai đoạn 2 khi quả nhãn to bằng đầu đũa.

Trái cây Sơn La vươn mình ra biển lớn: [Bài 2] Sử dụng bao trái, nâng cao chất lượng xoài
Trái cây Sơn La vươn mình ra biển lớn: [Bài 2] Sử dụng bao trái, nâng cao chất lượng xoài

Cây xoài đặc biệt phù hợp với những vùng có hai mùa mưa và khô rõ rệt, trong đó mùa khô ít nhất kéo dài 4 tháng, mùa mưa không quá 7 tháng. 

Mong về chuỗi giá trị rong biển ‘5 sao’
Mong về chuỗi giá trị rong biển ‘5 sao’

Khi các bên cùng hợp tác và tham gia, chuỗi giá trị sẽ trở nên toàn diện và phát triển bền vững, góp phần đưa ngành rong biển Việt Nam vươn xa.

Rong biển - 'yến sào' của đại dương xanh
Rong biển - 'yến sào' của đại dương xanh

Rong biển được ví như một 'kho báu' trong thời đại chuyển đổi xanh, không chỉ mang lại giá trị kinh tế mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ môi trường.

Kinh nghiệm nuôi trồng rong sụn từ doanh nghiệp tiên phong ở miền Bắc
Kinh nghiệm nuôi trồng rong sụn từ doanh nghiệp tiên phong ở miền Bắc

STP Group là doanh nghiệp đầu tiên ở phía Bắc nghiên cứu và triển khai thành công mô hình nuôi trồng rong sụn tại huyện Vân Đồn, Quảng Ninh.

Trái cây Sơn La vươn mình ra biển lớn: [Bài 1] Bảo đảm độ ẩm, luân canh các loại cây trên đất trồng chanh leo
Trái cây Sơn La vươn mình ra biển lớn: [Bài 1] Bảo đảm độ ẩm, luân canh các loại cây trên đất trồng chanh leo

Cây chanh leo rất dễ trồng, có thể sống được trên đất sỏi đá hoặc đất cát và đang định hướng phát triển vùng nguyên liệu quy mô 5.000ha tại Sơn La.

Bí kíp tạo tác những siêu cây nghệ thuật tiền tỷ
Bí kíp tạo tác những siêu cây nghệ thuật tiền tỷ

Dù là thú chơi, thế nhưng, có những tác phẩm cây cảnh nghệ thuật có giá trị hàng chục tỷ đồng và có rất nhiều người sẵn sàng bỏ tiền để sở hữu.

Nghệ nhân ra sách chia sẻ kỹ năng tạo tác cây cảnh nghệ thuật
Nghệ nhân ra sách chia sẻ kỹ năng tạo tác cây cảnh nghệ thuật

Lê Đức Nam, nghệ nhân nổi tiếng trong làng cây cảnh Việt Nam viết sách chia sẻ kỹ năng, kinh nghiệm tạo tác cây cảnh nghệ thuật cho những người yêu cây.

Thôi đốt đồng, nhà nông thêm tiền, bớt ưu phiền sức khỏe
Thôi đốt đồng, nhà nông thêm tiền, bớt ưu phiền sức khỏe

Nhiều nông dân trồng lúa đã từ bỏ thói quen đốt đồng sau khi được hướng dẫn cách xử lý rơm rạ mang lại hiệu quả kinh tế cao và cải thiện sức khỏe.

Net Zero - Đích xa sắp đến gần: [Bài 5] Ưu tiên tạo tín chỉ carbon, quản lý rừng bền vững
Net Zero - Đích xa sắp đến gần: [Bài 5] Ưu tiên tạo tín chỉ carbon, quản lý rừng bền vững

Muốn thích ứng một cách nhanh chóng, bền vững với những quy định mới như CBAM, EUDR…, chủ rừng buộc phải chuẩn hóa ngay từ khâu giống và trồng cây xuống đất.

Dịch vụ khí hậu số trong nông nghiệp: Đã xóa được 'ngờ', cần mô hình bền vững hơn
Dịch vụ khí hậu số trong nông nghiệp: Đã xóa được 'ngờ', cần mô hình bền vững hơn

Dù chứng tỏ được lợi ích trong dự báo thời tiết, sâu bệnh... các dịch vụ số trong nông nghiệp vẫn cần thời gian để bền vững hơn, nhất là trước những thách thức mới.