Tri thức nông dân, giá trị cốt lõi của du lịch nông nghiệp, nông thôn

Bảo Khang - Phạm Huy - Thứ Sáu, 11/10/2024 , 12:40 (GMT+7)

Tri thức nông dân vừa là giá trị vừa là giải pháp quan trọng để nâng cao năng lực của bà con nông dân, phát triển du lịch nông nghiệp, nông thôn.

Toạ đàm “Tri thức nông dân cởi trói cho du lịch nông nghiệp, nông thôn”. Ảnh: Phạm Huy.

Du lịch nông nghiệp, nông thôn đang là chủ trương và định hướng phát triển nhằm xây dựng nền nông nghiệp sinh thái, nông thôn hiện đại, nông dân văn minh.

Bộ NN-PTNT tổng hợp báo cáo của các địa phương cho thấy: Đến nay có khoảng 84 mô hình du lịch nông nghiệp, nông thôn đang hoạt động và nằm trong kế hoạch hỗ trợ của các địa phương. Bên cạnh đó, Bộ NN-PTNT đã phê duyệt danh mục 20 mô hình thí điểm về du lịch nông nghiệp, nông thôn để triển khai đến năm 2025.

Số doanh nghiệp, lượng khách tham gia vào hoạt động nông nghiệp nông thôn ngày một tăng, các mô hình du lịch nông nghiệp, nông thôn với sự tham gia trực tiếp của người dân bản địa đã tạo nên sự phong phú, hấp dẫn của các sản phẩm du lịch, đồng thời đem lại thu nhập cao hơn cho bà con nông dân, trở thành một phương thức giảm nghèo, hướng tới phát triển bền vững, hiệu quả tại những cộng đồng còn khó khăn và các miền quê trên cả nước.

Tuy nhiên từ thực tiễn các địa phương cho thấy vẫn còn nhiều nút thắt, rào cản đòi hỏi giải pháp chung tay tháo gỡ. Trong đó tri thức nông dân được xác định là một giải pháp quan trọng để nâng cao năng lực của bà con nông dân nhằm phát triển du lịch nông nghiệp, nông thôn.

Tại buổi tọa đàm “Tri thức nông dân cởi trói cho du lịch nông nghiệp, nông thôn” do Báo Nông nghiệp Việt Nam tổ chức mới đây, bà Lò Thị Hoài, Tổ du lịch cộng đồng bản Kho Mường (xã Thành Sơn huyện Bá Thước, tỉnh Thanh Hóa) chia sẻ: Từ thực tế ở Pù Luông cho thấy, du lịch nông nghiệp, nông thôn đã góp phần thay đổi bộ mặt nông thôn ở vùng cao tỉnh Thanh Hóa, đặc biệt với cộng đồng người Thái ở Pù Luông. Ngày trước đời sống bà con gặp nhiều khó khăn, tư duy còn lạc hậu, nhà nào cũng nuôi trâu bò, lợn gà ngay dưới chân nhà sàn gây ô nhiễm môi trường, nông sản làm ra chủ yếu tự cung tự cấp... Nhờ phát triển mô hình du lịch cộng đồng, du lịch nông nghiệp, nông thôn trong những năm gần đây mà nhiều gia đình trở nên khá giả, bà con trong nhiều cộng đồng biết cách liên kết lại với nhau để hình thành nên tổ hợp tác phát triển du lịch gắn với cảnh quan, bản sắc văn hoá của địa phương.

Bà Lò Thị Hoài (trái) - Tổ du lịch cộng đồng bản Kho Mường. Ảnh: Phạm Huy.

“Bà con dạy nhau trồng lúa rải vụ trên những thửa ruộng bậc thang để hút khách đến Pù Luông nhiều hơn, ở lại lâu hơn. Biết cách kể từng câu chuyện về sản vật địa phương như chuyện về vịt Cổ Lũng, ốc đá Pù Luông, gà đồi Thành Sơn, măng rừng Pù Luông… Biết cách khôi phục nét văn hóa bản sắc của đồng bào qua từng trang phục, điệu hát, lễ hội. Biết cách xây dựng từng cung đường kết nối các địa danh để du khách khám phá Pù Luông, cùng nhau làm Homestay, Farmstay, học ngoại ngữ để làm du lịch… Nghĩa là nhờ phát triển du lịch mà bà con biến những thứ tưởng chừng vô giá trị trước đây trở thành tài sản, có nguồn thu nhập ổn định và ngày càng phát triển”, Tổ trưởng Tổ du lịch bản Kho Mường cho biết.

Phân tích thêm về thực tiễn bà con đang gặp một số khó khăn về câu chuyện liên kết, thành lập hợp tác xã, các chính sách về đất đai, chính sách hỗ trợ tín dụng…, bà Hoài cho rằng để phát triển du lịch nông nghiệp, nông thôn bền vững bà con cần phát huy giá trị tài nguyên bản địa như cảnh quan thiên nhiên, bản sắc văn hoá đồng bào và các sản vật bản địa như vịt Cổ Lũng, quýt hoi, ốc đá, măng rừng… để phục vụ du khách.

Tuy nhiên khó khăn hiện nay là nguồn vốn và các hoạt động quảng bá, giới thiệu sản phẩm hiện đang còn rất hạn chế. Chính vì vậy để du lịch nông nghiệp, nông thôn phát triển bền vững rất cần vai trò “bà đỡ” của Nhà nước, đặc biệt là chính sách hỗ trợ  xuyên suốt từ Trung ương xuống đến địa phương.

Cùng quan điểm với bà Lò Thị Hoài, TS Hoàng Sỹ Thính (Khoa Du lịch và Ngoại ngữ, Học viện Nông nghiệp Việt Nam) cũng khẳng định: Trước hết cần khẳng định tri thức nông dân và giá trị bản địa là “đặc sản” của du lịch nông nghiệp, nông thôn, du lịch cộng đồng. Thực tiễn ở nhiều địa phương cho thấy những mô hình phát triển là vì bà con và địa phương biết khai thác các thế mạnh về giá trị văn hóa truyền thống, hoạt động sản xuất canh tác nông nghiệp, đặc sản địa phương, cảnh quan thiên nhiên, lễ hội, làng nghề truyền thống, ẩm thực... tạo nên các sản phẩm dịch vụ du lịch có tính đặc thù, chuyên biệt cao.

Du lịch cộng đồng ở Pù Luông. Ảnh: Phạm Huy.

Chính vì vậy, để du lịch nông nghiệp, nông thôn có thể vượt qua rào cản cần phải có giải pháp nhằm hoàn thiện chính sách, nhất là chính sách hỗ trợ các địa phương phát triển các mô hình thí điểm, hệ thống điểm đến du lịch nông nghiệp, nông thôn đa dạng, chất lượng với các sản phẩm du lịch nông nghiệp, nông thôn mang đặc trưng vùng, miền, khai thác lợi thế nổi bật của khu vực nông thôn về tiềm năng nông nghiệp, cảnh quan sinh thái, văn hóa truyền thống.

Đi kèm với chính sách hỗ trợ là hành lang pháp lý, hướng dẫn chi tiết và tạo điều kiện để các địa phương và người dân có cơ sở phát triển du lịch nông nghiệp, nông thôn. Tiếp theo là giải pháp đào tạo, phát triển hệ thống sản phẩm du lịch dựa trên khai thác liên kết chuỗi giá trị du lịch và nông nghiệp, đa dạng tính trải nghiệm, chất lượng cao, đáp ứng nhu cầu khách du lịch trong và ngoài nước, hình thành các tour, tuyến du lịch đưa khách về khu vực nông thôn... Nhiều địa phương, người dân tham gia hoạt động du lịch đã đẩy mạnh ứng dụng công nghệ, mạng xã hội cho việc khai thác, xúc tiến quảng bá du lịch nông thôn.

“Thực tế phát triển du lịch nông nghiệp, nông thôn thời gian qua vẫn chưa phát huy hết những dư địa sẵn có, một phần nguyên nhân là vì chính sách chưa đồng bộ, khiến các sản phẩm du lịch nông nghiệp, nông thôn vẫn còn nhỏ lẻ. Đây là vấn đề cần cải thiện trong thời gian tới”, TS Hoàng Sỹ Thính phân tích.

Bảo Khang - Phạm Huy
Tin khác
Nghề làm bún 400 tuổi bên sông Bồ trở thành di sản văn hóa quốc gia
Nghề làm bún 400 tuổi bên sông Bồ trở thành di sản văn hóa quốc gia

THỪA THIÊN - HUẾ Nghề làm bún Vân Cù (thị xã Hương Trà) và lễ hội điện Huệ Nam (thành phố Huế) được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia từ tháng 12/2024.

Triển khai toàn diện quản lý sức khỏe cây trồng tổng hợp - IPHM
Triển khai toàn diện quản lý sức khỏe cây trồng tổng hợp - IPHM

Ông Lê Văn Thiệt - Phó Cục trưởng Cục Bảo vệ Thực vật: Ngành Nông nghiệp, các địa phương, hiệp hội, doanh nghiệp, sẽ tiếp tục phối hợp tốt trong triển khai quản lý sức khỏe cây trồng tổng hợp - IPHM.

Trên 47.000 cán bộ khuyến nông cộng đồng có thể tham gia chương trình IPHM
Trên 47.000 cán bộ khuyến nông cộng đồng có thể tham gia chương trình IPHM

Trình bày và đề xuất của đại diện Trung tâm Khuyến nông Kiên Giang và lãnh đạo Trung tâm Khuyến nông Quốc gia về lực lượng khuyến nông tham gia triển khai chương trình IPHM.

Cách thành phố Cần Thơ triển khai mô hình IPHM gắn với nông nghiệp sinh thái
Cách thành phố Cần Thơ triển khai mô hình IPHM gắn với nông nghiệp sinh thái

Đại diện Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật TP Cần Thơ giới thiệu cách triển khai mô hình IPHM gắn với nông nghiệp sinh thái và cảnh quan.

Cây trồng có giá trị kinh tế cao cần phân bón 'chuyên dụng'
Cây trồng có giá trị kinh tế cao cần phân bón 'chuyên dụng'

Theo GS.TS Trần Văn Hâu, nguyên Giảng viên cao cấp Trường Đại học Cần Thơ, những cây trồng có yêu cầu kỹ thuật, giá trị kinh tế cao cần có phân bón 'chuyên dụng'.

Lợi ích từ áp dụng quản lý sức khỏe cây trồng tổng hợp - IPHM
Lợi ích từ áp dụng quản lý sức khỏe cây trồng tổng hợp - IPHM

Chia sẻ của ông Lê Văn Thiệt - Phó Cục trưởng Cục Bảo vệ Thực vật về những lợi ích trong áp dụng quản lý sức khỏe cây trồng tổng hợp - IPHM, đảm bảo an toàn sản xuất và xuất khẩu.

Phân bón mới nâng cao hiệu suất sử dụng BiO
Phân bón mới nâng cao hiệu suất sử dụng BiO

Ông Lê Văn Hải, Tổng Giám đốc BiOWISH Việt Nam trình bày về dòng phân bón mới nâng cao hiệu suất sử dụng hữu hiệu (BIO EFF).

Mỗi năm Syngenta Việt Nam đào tạo cho 1 triệu nông dân sử dụng thuốc BVTV
Mỗi năm Syngenta Việt Nam đào tạo cho 1 triệu nông dân sử dụng thuốc BVTV

Mỗi năm Syngenta Việt Nam tiếp cận, tập huấn kỹ thuật sử dụng thuốc BVTV an toàn hiệu quả cho hơn 1 triệu nông dân. Có 250.000 nông dân được tập huấn theo chuyên đề 4 đúng, 5 nguyên tắc vàng, sử dụng thuốc và thu gom bao gói sau sử dụng có trách nhiệm.

Ứng dụng cây trồng cải tiến trong thực hành IPHM
Ứng dụng cây trồng cải tiến trong thực hành IPHM

Bà Đào Thu Vinh, Điều phối viên tổ chức Croplife Việt Nam cho biết các giống cây trồng cải tiến, kháng sâu bệnh hại giúp cây trồng khỏe mạnh hơn, có khả năng chống chịu lại các yếu tố bất lợi của môi trường và dịch hại. Đây luôn là một cấu phần quan trọng trong chương trình IPHM và IPM.

Các sinh vật gây hại mới nổi và biện pháp phòng ngừa
Các sinh vật gây hại mới nổi và biện pháp phòng ngừa

GS.TS Nguyễn Văn Tuất, Chủ tịch Hội Khoa học kỹ thuật BVTV Việt Nam, chia sẻ, nhiều sinh vật gây hại bùng phát mạnh trong điều kiện biến đổi khí hậu, cần phòng ngừa bằng tổng hợp nhiều giải pháp.

Tổng quan đề án IPHM và kết quả triển khai ở các tỉnh
Tổng quan đề án IPHM và kết quả triển khai ở các tỉnh

Ông Đỗ Văn Vấn, Giám đốc Trung tâm Bảo vệ thực vật phía Nam, Cục Bảo vệ thực vật, giới thiệu tổng quan đề án quản lý sức khỏe cây trồng tổng hợp - IPHM và kết quả triển khai ở các tỉnh, thành trên cả nước.

Phát triển kit chẩn đoán nhanh giám định sinh vật gây hại
Phát triển kit chẩn đoán nhanh giám định sinh vật gây hại

Ngoài một số bệnh hại sẵn có, cây trồng còn chịu tác động của nhiều sinh vật gây hại mới nổi, sinh vật ngoại lai khiến công tác phòng chống gặp khó khăn.