Mối ẩn họa tiềm tàng
Suốt gần 2 năm qua, nhà máy nấu chì “chui” do chi nhánh công ty TNHH Ngọc Thiên làm chủ đã ngang nhiên thực hiện việc nấu chì trái phép, xả thải trực tiếp ra môi trường. Việc làm này không chỉ gây nên sự bức xúc mà còn là mối nguy hại tiềm tàng cho vấn đề sức khỏe của cán bộ, chiến sĩ và nhân dân sống xung quanh khu vực nhà máy.
Kể từ khi nhà máy nấu chì mọc lên, ngôi nhà của gia đình chị Trần Thị Thêm (ấp 1, Xuân Tâm), cách nhà máy hơn 100 m luôn trong tình trạng “cửa đóng then cài” vì không tài nào chịu nổi khói bụi và cái mùi hôi khét lẹt do nhà máy thải ra.
Lo sợ quá, cuối năm 2012 chị Thêm đành bỏ ra hơn 100 triệu đồng đầu tư xây mới một gian phòng “kín cổng cao tường” để tránh khói bụi.
Tuy nhiên, gian phòng mới xây cũng không đảm bảo được một giấc ngủ ngon cho cả gia đình. Bức bách, chị Thêm đành phải đưa ba đứa con về nơi khác sống, còn chị ban ngày vào làm việc trong rẫy, tối về nhà lại tiếp tục hứng chịu màn tra tấn từ bụi chì.
“Mỗi khi lò nấu chì hoạt động là các ống khói của nhà máy thải ra một lượng lớn khói đen sì, bốc mùi khét lẹt khiến cả gia đình tôi ai nấy đau đầu, khó thở. Nhất là khi tối đến, nhà máy tăng cường hoạt động xả khí thải là mọi công việc sinh hoạt trong gia đình bị đảo lộn.
Từ việc học tập, ăn ngủ đến vui chơi của 3 đứa con không thể yên ổn, bản thân tôi đã bị viêm xoang nặng. Lo sợ cho các con ở lâu trong nhà thì sớm muộn cũng sinh bệnh nên tôi đã phải đưa 3 đứa sống nhờ nơi khác”, chị Thêm ca thán.
Những ống khói xả khí thải đen sì, độc hại vẫn vô tư xả thải ra môi trường cả ngày lẫn đêm
Cùng chung cảnh ngộ, hơn 2 năm nay, gia đình anh Hoàng Ngọc Bảo, 41 tuổi (ấp 2, Xuân Tâm) cũng lâm cảnh “tiến thoái lưỡng nan”.
Anh Bảo cho biết: “Cứ đến tầm 4h chiều là tiếng động cơ chạy ầm ầm, khói bụi tỏa lên nghi ngút, tôi phải đem 2 đứa con chưa được 6 tuổi chạy đi gửi nhà ông bà nội để tránh khói bụi, còn hai vợ chồng đành phải ở lại chịu trận.
Những hôm nào trời nhiều sương mù là khí thải từ các ống khói không bay được đi đâu, không khí trở nên đặc quánh rất khó thở, không tài nào ngủ được. Sáng dậy ra vườn đã thấy cây cối quanh nhà phủ một lớp bụi bám đen sì, cũng vì thế mà các vườn trồng điều, tràm xung quanh nhà máy còi cọc chậm lớn và năng suất sụt giảm rõ rệt”.
Cách đó không xa, đơn vị tăng thiết giáp thuộc Trường bắn Quốc gia khu vực 3 cũng chịu chung cảnh ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe của chiến sĩ đang đóng quân tại đây.
Đặc biệt, do nhà máy chưa đầu tư xây dựng hệ thống thu gom nước thải, nước thải trong quá trình nấu chì cứ thế xả trực tiếp ra môi trường. Thời gian gần đây, nguồn nước ngầm sinh hoạt của một số hộ dân sống gần khu vực nhà máy đã bắt đầu bị ô nhiễm.
“Cách đây vài tháng, tôi thả thử vài con cá xuống giếng thì số cá trên chỉ sau vài phút đã chết, trước khi nhà máy hoạt động không có tình trạng này. Lo sợ nguồn nước bị ô nhiễm, gia đình tôi phải mua nước bình đóng chai về để uống, còn tắm giặt mới dám xài thứ nước giếng này”, ông Lê Chúng, ngụ ấp 1, bức xúc nói.
Vượt thẩm quyền xử lý của địa phương
Chúng tôi mang những bức xúc, kiến nghị của hàng trăm hộ dân lên gặp chính quyền UBND xã Xuân Tâm nhưng chỉ nhận được những cái lắc đầu, bất lực.
Ông Lê Khắc Sơn, Bí thư kiêm Chủ tịch UBND xã cho biết: Việc người dân bức xúc, phản ánh nhà máy nấu chì của công ty TNHH Ngọc Thiên gây ô nhiễm môi trường là có thật. UBND xã đã tiếp nhận phản ánh của bà con, báo cáo lên UBND huyện để xin ý kiến xử lí.
Nước thải trong suốt quá trình nấu chì chảy tràn và thấm thẳng xuống mặt đất
“Cái khó của địa phương trong việc này là nhà máy nấu chì của công ty TNHH Ngọc Thiên tuy nằm trên địa bàn xã Xuân Tâm, nhưng lại nằm trong vùng đất quốc phòng, thuộc Trường bắn Quốc gia khu vực 3, trực thuộc Quân khu 7. Do đó UBND xã không đủ thẩm quyền để tiến hành kiểm tra, xác minh”, ông Sơn nói.
Tiếp tục đem vấn đề này lên trao đổi với các cơ quan chức năng huyện Xuân Lộc, chúng tôi cũng nhận được câu trả lời gần như tương tự.
Ông Nguyễn Đức Thuận, Trưởng phòng Tài nguyên - Môi trường huyện Xuân Lộc cho biết: Sau khi nhận được báo cáo của UBND xã Xuân Tâm về việc nhà máy nấu chì của công ty TNHH Ngọc Thiên gây ô nhiễm môi trường, trong tháng 1 vừa qua, Phòng đã phối hợp với HĐND xã Xuân Tâm, đại diện Trường bắn Quốc gia khu vực 3 lập đoàn kiểm tra nhà máy này.
Sau khi thông báo trước 1 tuần cho doanh nghiệp, đoàn đã tiến hành kiểm tra và ghi nhận: Nhà máy nấu chì được xây dựng với hiện trạng 700 m2, có 100 công nhân làm việc.
Phát hiện 3 lò nấu chì với 6 ống khí thải, tuy nhiên đều trong trạng thái không hoạt động, nên không phát sinh khí thải. Nhà máy chưa xây dựng hệ thống thu gom và xử lí nước thải. Nước thải được cho chảy vào 3 hố đất làm lắng có thể tích 1m3 và thấm trực tiếp xuống đất.
Sau khi thực hiện việc kiểm tra, đoàn đã yêu cầu chủ nhà máy kí cam kết thực hiện các thủ tục về kinh doanh, môi trường trước quý II/2015, hoàn thành hệ thống thu gom, xử lí nước thải trong năm nay và không thực hiện việc nấu chì như cam kết trước đó.
“Thật sự đến thời điểm hiện tại, chúng tôi cũng chưa xem được hồ sơ của công ty TNHH Ngọc Thiên để biết được đơn vị này có được cấp giấy phép sản xuất kinh doanh hay không. Tuy nhiên, ở đơn vị quản lí môi trường cấp huyện thì đến thời điểm hiện tại nhà máy này chưa thực hiện thủ tục đăng kí kinh doanh trên địa bàn huyện và chưa thực hiện các giấy phép về môi trường.
Do địa điểm đặt nhà máy này nằm trong khu vực đất quốc phòng nên chúng tôi không có thẩm quyền để can thiệp, kiểm tra đột xuất. Vì không kiểm tra đột xuất nên khó phát hiện được sai phạm của doanh nghiệp, rất khó để xử lí sai phạm đối với doanh nghiệp này”, ông Thuận nói.
Trước sự việc vi phạm môi trường nghiêm trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống, sản xuất của hàng trăm hộ dân tại khu vực này, đề nghị các cơ quan chức năng của tỉnh Đồng Nai sớm vào cuộc kiểm tra, xử lý.
