Lễ hội chọi trâu truyền thống
Với tuổi đời hàng nghìn năm, lễ hội không chỉ thu hút du khách mà còn góp phần thúc đẩy kinh tế dịch vụ địa phương. Lễ hội chọi trâu Hải Lựu có nguồn gốc từ thời Hùng Vương, gắn liền với truyền thống thờ cúng thần linh và cầu mong mùa màng bội thu. Theo các tài liệu lịch sử, lễ hội từng bị gián đoạn trong nhiều giai đoạn nhưng đã được khôi phục và duy trì như một nét đặc trưng văn hóa của vùng đất Sông Lô.
Lễ hội diễn ra vào ngày 16-17 tháng Giêng âm lịch hằng năm, thu hút hàng vạn du khách thập phương. Các "ông trâu" (còn gọi là ông Cầu) tham gia chọi được tuyển chọn và huấn luyện kỹ lưỡng trong nhiều tháng, tạo nên những trận đấu kịch tính, thể hiện tinh thần thượng võ của người dân địa phương.
Chọi trâu thu hút hàng nghìn khán giả từ mọi nơi trên cả nước. Ảnh: NVCC.
Không chỉ mang tính giải trí, lễ hội còn là dịp để người dân thể hiện lòng thành kính với các bậc tiền nhân. Nghi thức rước ông Cầu trước khi bước vào sới chọi được tổ chức trang trọng, thể hiện sự kết nối giữa truyền thống và tín ngưỡng dân gian. Các ông Cầu được người dân tôn kính, chăm sóc cẩn thận, vì họ tin rằng những con trâu này đại diện cho mong ước về mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu.
Anh Đỗ Duy Mạnh (xã Hải Lựu, huyện Sông Lô) - đồng chủ trâu số 06 cho biết: “Chế độ ăn uống và tập luyện của ông Cầu đều được đảm bảo an toàn, hạn chế rủi ro ở mức cao nhất. Chi phí thức ăn cho ông Cầu lên tới 4 triệu đồng mỗi tháng, chưa kể công chăm sóc. Thời điểm bão vừa rồi, ông Cầu phải chạy bão 4 lần. Điểm nuôi gần sông để ông được đằm nhiều, tập nhiều...”.
Bờ sông là địa điểm ưa thích của mọi ông Cầu vì vừa có thể tập luyện, vừa có thể đằm (ngâm) mình dưới nước... Ảnh: Minh Toàn.
Nhiều người Hải Lựu coi lễ hội chọi trâu mới thực sự là Tết. Họ chuẩn bị những gì tốt nhất, tinh túy nhất cho ông Cầu, mang đến một mùa lễ hội sôi động và văn minh.
Hằng năm, có từ 18.000 - 20.000 khán giả theo dõi trực tiếp các trận đấu. Tuy nhiên, du khách đến đây không chỉ được chiêm ngưỡng những màn tranh tài hấp dẫn mà còn có cơ hội tìm hiểu về đời sống văn hóa địa phương. Những câu chuyện về cách chọn trâu, nuôi trâu và huấn luyện trâu chọi luôn thu hút sự quan tâm của nhiều người.
Tổ chức lễ hội bài bản, từng bước chuẩn hóa các dịch vụ
Nhận thức được tiềm năng của lễ hội trong phát triển du lịch, chính quyền địa phương đã có nhiều bước đi nhằm nâng cao chất lượng tổ chức, đảm bảo an toàn và chuyên nghiệp.
Ông Đào Tiến Trung (Chủ tịch UBND xã Hải Lựu) cho biết: “Lễ hội chọi trâu là cơ hội đầy tiềm năng của địa phương để phát triển du lịch. Các dịch vụ lưu trú, ăn uống, giao thương đều được địa phương cùng các cơ quan chức năng quản lý chặt chẽ nhằm mang đến trải nghiệm tốt nhất cho người dân và du khách”.
Hầu hết các công tác chuẩn bị đều được hoàn tất trước thời điểm diễn ra lễ hội. Ảnh: Minh Toàn.
Ban tổ chức đã thi công hệ thống rào chắn kiên cố xung quanh sân đấu. Phần rào bên trong được gia cố chắc chắn để tránh trâu húc đổ, trong khi phần rào ngoài đảm bảo ngăn chặn khán giả quá khích tràn vào sân, hạn chế nguy hiểm ở mức tối đa.
Công tác kiểm soát chất lượng dịch vụ lưu trú và ăn uống được chú trọng, với các cơ sở kinh doanh phải tuân thủ nghiêm ngặt quy định về vệ sinh an toàn thực phẩm. Đặc biệt, việc ngăn chặn tình trạng "chặt chém" du khách được thực hiện nghiêm túc. Thương hiệu thịt trâu chọi được quản lý chặt chẽ, với các điểm bán chính thức được niêm yết công khai, đảm bảo du khách có thể thưởng thức đặc sản một cách an toàn và minh bạch.
Cọc sới được cố định bằng lốp xe cũ, đảm bảo an toàn cho du khách khi tham gia lễ hội. Ảnh: Minh Toàn.
Ông Trung nhấn mạnh: “Địa phương đã thực hiện nhiều biện pháp để hạn chế tối đa tình trạng trâu thương phẩm bị trà trộn, gắn mác trâu chọi để bán giá cao. Trước lễ hội, điểm bán thịt trâu chọi được xây dựng trong khuôn viên UBND xã để đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm. Trong thời gian giải lao giữa các trận đấu, ban tổ chức phát loa thông báo địa điểm và khung giờ bán thịt trâu cho khán giả trên sân. Nếu phát hiện gian lận, chúng tôi sẽ tịch thu hàng”.
Bên cạnh đó, công tác an ninh trật tự cũng được tăng cường. Lực lượng chức năng được huy động để giám sát, đảm bảo môi trường lễ hội an toàn, không để xảy ra tình trạng móc túi, cá độ hay gây mất trật tự công cộng. Nhờ đó, lễ hội ngày càng diễn ra trong không khí văn minh, an toàn.
Từ người già, người trẻ, đàn ông hay phụ nữ, không phân biệt tuổi tác, giới tính ở Hải Lựu đều rất yêu lễ hội “đấu ngưu” truyền thống ở địa phương. Ảnh: Minh Toàn.
Nắm bắt xu hướng công nghệ số, lễ hội chọi trâu Hải Lựu đang được quảng bá mạnh mẽ trên các nền tảng mạng xã hội. Những hình ảnh, video về lễ hội được lan tỏa rộng rãi, thu hút lượng người xem lớn. Việc phát sóng trực tiếp lễ hội trên Facebook, YouTube giúp tăng sự nhận diện, thu hút thêm du khách trong và ngoài địa phương.
Với định hướng tổ chức bài bản, lễ hội chọi trâu Hải Lựu đang dần trở thành một sự kiện văn hóa - du lịch mang tầm vóc lớn, góp phần thúc đẩy kinh tế địa phương và đưa Hải Lựu trở thành điểm đến hấp dẫn trên bản đồ du lịch.
