Hà Nội là Thành phố đầu tiên trong cả nước phê duyệt Quy hoạch chung không gian xây dựng ngầm đô thị trung tâm đến năm 2030 tầm nhìn đến 2050.
Thành phố đầu tiên có quy hoạch ngầm
Thấy rõ tầm quan trọng của không gian ngầm, Hà Nội đã nghiên cứu từ nhiều năm và đến tháng 3/2022, UBND TP Hà Nội chính thức phê duyệt đồ án Quy hoạch chung không gian xây dựng ngầm đô thị trung tâm TP đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050, nhằm đáp ứng yêu cầu quản lý Nhà nước về xây dựng, quản lý và sử dụng công trình ngầm khu vực đô thị trung tâm; đồng thời nhằm khớp nối, kết nối đồng bộ các không gian xây dựng ngầm trên địa bàn TP.
Khai thác không gian ngầm giữa trung tâm Thủ đô Hà Nội.
Phát biểu tại Hội thảo khoa học “Một số vấn đề lý luận và thực tiễn trong xây dựng và thực hiện Quy hoạch Thủ đô Hà Nội thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050”, ông Phùng Quốc Hiển, nguyên Phó Chủ tịch Quốc hội cho rằng, quy hoạch Thủ đô hiện đưa ra hướng phát triển không rõ ràng, tư duy không theo kịp sự phát triển, cần xác định quan điểm xây dựng Thủ đô thành đô thị có sức cạnh tranh và là động lực của vùng, cả nước và khu vực ASEAN. Không gian xây dựng phải kết hợp cả quá khứ, hiện tại và tương lai.
Hà Nội cần quan tâm phát triển không gian ngầm, thậm chí xây dựng đô thị ngầm; ưu tiên phát triển công cộng, giao thông đường thủy vì Hà Nội có nhiều con sông, trong đó sông Hồng là con sông lớn. Thành phố cũng nên chú trọng phát triển không gian xanh, xử lý nước thải, rác thải.
Viện trưởng Viện Quy hoạch xây dựng Hà Nội Lưu Quang Huy cho biết, thực trạng quản lý không gian ngầm, công trình ngầm trong giai đoạn vừa qua thiếu sự cập nhật, thống kê, nhất là tồn tại đa dạng công trình ngầm như công trình hạ tầng kỹ thuật ngầm, công trình năng lượng, thông tin ngầm, công trình an ninh quốc phòng…
Sử dụng không gian xây dựng ngầm, phân vùng chức năng để nghiên cứu xây dựng công trình ngầm.
Do đó, quá trình triển khai nghiên cứu lập quy hoạch không gian ngầm gặp rất nhiều khó khăn. Khi thực hiện công tác điều tra, khảo sát hiện trạng công trình kiến trúc, hạ tầng kỹ thuật ngầm đã phải liên hệ tới 38 cơ quan, đơn vị liên quan để được phối hợp cung cấp hồ sơ tài liệu.
Việc TP Hà Nội là đô thị đầu tiên trong cả nước phê duyệt quy hoạch không gian ngầm cho thấy sự cố gắng rất lớn của các đơn vị tư vấn, sự đóng góp của chuyên gia. Bản quy hoạch được duyệt đã mở ra một giai đoạn xây dựng phát triển đô thị không chỉ là chiều ngang mà còn là chiều sâu, tạo một hệ thống không gian đô thị đồng bộ và khai thác có hiệu quả nguồn lực tài nguyên đất đai.
Quy hoạch đã dự báo được nhu cầu sử dụng không gian xây dựng ngầm, phân vùng chức năng để nghiên cứu xây dựng công trình ngầm. Đồng thời, đã định hướng bố trí hệ thống hạ tầng kỹ thuật ngầm, hệ thống công trình công cộng ngầm tại các khu vực đầu mối giao thông công cộng (TOD), mạng lưới giao thông ngầm, bãi đỗ xe công cộng ngầm.
Đặc biệt, để đảm bảo tính khả thi, bản quy hoạch đề xuất các nguồn lực thực hiện, phân kỳ đầu tư hợp lý và xác định được yêu cầu quản lý quy hoạch không gian xây dựng ngầm đô thị.
Cần phân cấp, phân quyền mạnh mẽ cho Hà Nội
Nguyên Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Nguyễn Sĩ Dũng cho rằng, Hà Nội với sự phát triển như hiện nay mà quản trị vẫn như cũ là rất khó. Hà Nội đang tiến hành sửa đổi Luật Thủ đô, đây là cơ hội lớn để thể hiện tư duy đổi mới trong phát triển Thủ đô.
Luật Thủ đô (sửa đổi) cần phân cấp phân quyền bổ trợ cho Hà Nội được quyết định các vấn đề lớn như quyền quy hoạch phát triển đô thị bao gồm điều chỉnh quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, cấp giấy phép quy hoạch; cung cấp dịch vụ công đô thị; giáo dục mầm non, tiểu học, trung học, các chương trình phúc lợi xã hội; chịu trách nhiệm về các dịch vụ y tế, vệ sinh, PCCC trên phạm vi TP; thúc đẩy phát triển du lịch và bảo tồn di sản văn hóa; chủ động cơ chế thu chi ngân sách; có quy chế thử nghiệm.
Còn PGS.TS Trần Đình Thiên cho rằng, thời gian không còn nhiều nên Hà Nội cần tăng tốc hoàn thiện các nội dung còn mờ nhạt trong báo cáo Quy hoạch, nhất là những vấn đề lớn có tính quyết định, định hình chân dung tương lai của Hà Nội, ví dụ như nội dung về không gian ngầm.
Nhấn mạnh cơ hội để xác định tầm nhìn Thủ đô, PGS.TS Trần Đình Thiên đề xuất cần quán triệt tư tưởng Hà Nội phải sánh vai với các Thủ đô trên thế giới. Để đáp ứng yêu cầu này phải có tổng kết, đánh giá rất kỹ về thực trạng để từ đó có những nhận diện đúng để xác định tầm nhìn, mục tiêu đáp ứng cho 20, 30 năm tới.
Bên cạnh đó, Luật Thủ đô (sửa đổi) phải thực sự tạo ra động lực cho Thủ đô phát triển xứng tầm, sánh vai được với các Thủ đô trên thế giới.
