Điều kiện và giải pháp để tối ưu hóa hiệu quả sử dụng phân bón

Quỳnh Chi - Thứ Sáu, 12/04/2024 , 07:27 (GMT+7)

Góc nhìn của chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực khoa học đất về các giải pháp kỹ thuật để thực hiện hiệu quả Dự án Sử dụng phân bón đúng (Fertilizer Right).

Phiên tọa đàm chủ đề "Thách thức trong áp dụng bón phân đúng" trong khuôn khổ Lễ khởi động Dự án Sử dụng phân bón đúng (Fertilizer Right). Ảnh: Tùng Đinh.

Điều kiện sử dụng phân bón đúng

Vừa qua, Bộ NN-PTNT phối hợp với Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ khởi động Dự án Sử dụng phân bón đúng (Dự án) với ngân sách 4,4 triệu USD. Để đảm bảo sự thành công của Dự án, các chuyên gia đã phân tích một số thách thức trong áp dụng bón phân “đúng”.

Thảo luận về giải pháp kỹ thuật để thực hiện hiệu quả Dự án, ông Nguyễn Văn Bộ, nguyên Giám đốc Viện Khoa học Nông nghiệp Việt Nam cho biết, đây là lần đầu tiên một diễn đàn về phân bón có sự tham dự của các nhà quản lý cấp cao cả trong nước và quốc tế. Điều này mở ra cơ hội không chỉ cho nông dân thực hành canh tác hiệu quả, mà còn tiến tới xây dựng chính sách quản lý phân bón phù hợp.

Với kinh nghiệm nhiều năm hoạt động trong lĩnh vực khoa học đất và phân bón, chuyên gia lưu ý một số điều kiện để sử dụng phân bón hiệu quả. Những kiến thức này giúp cải thiện quản lý phân bón, nhất là phân bón vô cơ, nâng cao thu nhập và hiệu suất sử dụng chất dinh dưỡng với cây trồng.

Đầu tiên, chất lượng phân bón là yếu tố then chốt quyết định sự thành công của việc sử dụng phân bón hiệu quả. Phân bón cần phải có thành phần dinh dưỡng và tỉ lệ phù hợp, được bổ sung thêm các yếu tố tăng cường hiệu quả như vi sinh vật, nano, vật liệu thông minh…

Để có thể khuyến cáo sử dụng phân bón đúng, rất cần có cơ sở dữ liệu cập nhật về đặc điểm đất đai. Tuy nhiên, vấn đề này đang là khoảng trống lớn cần cải thiện. “Việc thường xuyên điều tra, phân tích và cập nhật cơ sở dữ liệu về đặc tính của đất là rất cần thiết để phát hiện yếu tố hạn chế, xác định đúng liều lượng, đúng chủng loại phân bón cần thiết cho mỗi loại cây trồng trên mỗi loại đất, thậm chỉ cho mỗi mùa vụ, mỗi loại giống”, chuyên gia phân tích.

Ông Nguyễn Văn Bộ (ngoài cùng bên phải) là chuyên gia hàng đầu về sức khỏe đất. Ảnh: Quỳnh Chi.

Trong việc bón phân đúng, người nông dân giữ vai trò quyết định, khi họ đủ năng lực “trông trời, trông đất, trông cây” để bón phân đúng. Do vậy, người nông dân cần được trang bị kiến thức và kỹ năng cần thiết để sử dụng phân bón một cách hiệu quả và bền vững. Điều này có nghĩa là, các mục tiêu, kế hoạch, giải pháp kỹ thuật trong khuôn khổ Dự án phải dễ hiểu, dễ áp dụng và chi phí thấp.

Các thách thức trong triển khai Dự án

‘Sử dụng phân bón đúng’ là dự án được chủ trì và tài trợ bởi Cục Nông nghiệp Đối ngoại, Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ (USDA), nằm trong khuôn khổ Chương trình Thách thức Phân bón Toàn cầu (Global Fertilizer Challenge) của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ.

Các hoạt động của Dự án được xây dựng và thực hiện dựa trên nguyên tắc “4 đúng” (4Rs) trong quản lý dinh dưỡng, gồm đúng chủng loại, đúng liều lượng, đúng thời kỳ và đúng phương pháp. Theo ông Nguyễn Văn Bộ, ngay trong khuôn khổ dự án cũng có sự hiểu khác nhau về nguyên tắc “4 đúng” và rất cần sự thống nhất giữa các bên để dễ dàng đào tạo, tập huấn và truyền thông.

Về mục tiêu dự án, ông Nguyễn Văn Bộ cho rằng, mục tiêu dự kiến “Phát triển, đánh giá các giải pháp thay thế cho phân bón hóa học” là thiếu tính khả thi và dễ gây nhầm lẫn. Ông đề xuất điều chỉnh thành “Phát triển các giải pháp hài hòa nguồn dinh dưỡng từ phân bón hóa học, phân hữu cơ và các nguồn dinh dưỡng khác”.

Chất lượng phân bón quyết định sự thành công. 

Các doanh nghiệp sản xuất phân bón Việt Nam cũng mong muốn thông qua dự án này được tiếp cận với các loại phân bón thế hệ mới cũng như công nghệ sản xuất mới của Hoa Kỳ và nếu phù hợp, họ sẵn sàng nhập khẩu sản phẩm và công nghệ về Việt Nam.

Hiện nay, Việt Nam đang đối mặt với thách thức lớn về xử lý phụ phẩm trồng trọt và chăn nuôi. Những phụ phẩm này chứa hàm lượng dinh dưỡng cao, nhưng cần phải được chuyển hóa một cách hiệu quả để tối ưu hóa giá trị, giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường. Do vậy ông Bộ đề nghị Dự án hỗ trợ công nghệ để xử lý phụ phẩm, trước mắt là rơm rạ để bổ sung thêm nguồn phân hữu cơ và chất dinh dưỡng cho cây lúa.

Quản lý sản xuất, kinh doanh và sử dụng phân bón đúng

Tại diễn đàn, ông Bộ cũng kiến nghị, để có phân bón chất lượng tốt, minh bạch trong quản lý, cơ quan chức năng liên quan nên xem xét cải tiến các khâu cấp phép sản xuất và lưu thông phân bón theo nguyên tắc tiền kiểm chặt chẽ với điều kiện sản xuất và hậu kiểm với sản phẩm. Với phân bón, chỉ cần đặt ra tiêu chuẩn tối thiểu về chất dinh dưỡng, hữu cơ, vi sinh vật có ích… và ngưỡng tối đa với kim loại nặng và vi sinh vật gây hại, độ ẩm… Với cách tiếp cận này, cần chặt chẽ và nghiêm ngặt hơn trong công tác thanh tra, kiểm tra.

Trong bối cảnh ngành phân bón nước nhà đang dần được chuẩn hóa, Việt Nam cần nghiên cứu, học hỏi bài học kinh nghiệm từ các nước sử dụng nhiều phân bón như Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc, Thái Lan, Trung Quốc về quản lý phân bón. Do vậy, ông Bộ đề xuất Dự án bổ sung hợp phần “Pháp chế phân bón” để hỗ trợ Việt Nam tiếp cận với mô hình quản lý phân bón tiên tiến và hiệu quả. Thêm nữa, nhằm tạo điều kiện cho các phân bón thế hệ mới nhanh chóng vào Việt Nam, chuyên gia khuyến nghị cần cải thiện quy trình khảo nghiệm, công nhận phân bón mới.

Khi có thêm sự quan tâm, đầu tư nguồn lực và nhân lực cho lĩnh vực nghiên cứu phát triển phân bón mới, sẽ kéo theo những chính sách mới và sự quan tâm của xã hội. Ông Bộ nhấn mạnh, thay đổi nhận thức về phân bón và tác động của chúng tới môi trường là hành trình dài, cần sự nỗ lực của tất cả các cấp.

Mượn lời tỷ phú công nghệ Bill Gates, “40% dân số trái đất còn sống đến ngày nay là nhờ, vào năm 1909, nhà hóa học người Đức tên là Fritz Haber đã tìm ra cách tổng hợp amoniac”, ông Nguyễn Văn Bộ nhấn mạnh chiều dài lịch sử của khoa học nghiên cứu phân bón. Những thành tựu của ngành đến nay đã giúp hàng trăm triệu người trên thế giới thoát khỏi đói nghèo. Do đó, những người quản lý, nghiên cứu, sử dụng cần có trách nhiệm để hài hòa phương thức cung cấp dinh dưỡng cho cây trồng một cách thông minh nhất, góp phần cải thiện sức khỏe cộng đồng và bảo vệ môi trường.

Quỳnh Chi (ghi)
Tin khác
Mạch nha Thi Phổ
Mạch nha Thi Phổ

Làng Thi Phổ thuộc huyện Mộ Đức, tỉnh Quảng Ngãi, là nơi sản xuất loại mạch nha thơm ngon nổi tiếng trong cả nước, gọi là 'mạch nha Thi Phổ'.

Tri thức hóa nông dân là quá trình liên tục
Tri thức hóa nông dân là quá trình liên tục

Ngày nay, sản xuất không chỉ dựa vào kinh nghiệm, từ những mô hình thành công ở địa phương cho thấy tri thức hóa nông dân đang là nhiệm vụ hàng đầu.

Tri thức hóa nông dân cần sự kiên trì và đầu tư đúng mức
Tri thức hóa nông dân cần sự kiên trì và đầu tư đúng mức

ĐBSCL Việc tham gia của nông dân vào các tổ chức kinh tế tập thể còn thấp và công tác đào tạo chưa đồng đều khiến hành trình tri thức hóa nông dân gặp khó khăn.

Đồng Tháp có hơn 42.000 nông dân chuyên nghiệp
Đồng Tháp có hơn 42.000 nông dân chuyên nghiệp

Từ ý tưởng thi đua ‘Người nông dân chuyên nghiệp’, nông dân Đồng Tháp từng bước thay đổi tư duy sản xuất, khẳng định vai trò trong xây dựng nền kinh tế nông nghiệp.

Câu chuyện thứ mười một: Câu chuyện tiếp thị
Câu chuyện thứ mười một: Câu chuyện tiếp thị

Nguyên tắc thị trường là phải tiếp thị, không tiếp thị hoặc tiếp thị không đúng sẽ giới hạn không gian đối tượng tiêu dùng.

Trái cây Sơn La vươn mình ra biển lớn: [Bài 4] Trồng chuối theo nanh sấu để hạn chế xói mòn
Trái cây Sơn La vươn mình ra biển lớn: [Bài 4] Trồng chuối theo nanh sấu để hạn chế xói mòn

Nhiệt độ thích hợp nhất để chuối sinh trưởng là khoảng 27 độ C, nếu xuống quá thấp (dưới 6 độ C), cây sẽ yếu và dễ bị chết nếu không có phương án phòng, chống.

Tác phẩm Hồ Biểu Chánh vẫn được công chúng đón nhận
Tác phẩm Hồ Biểu Chánh vẫn được công chúng đón nhận

Tác phẩm Hồ Biểu Chánh không chỉ được chuyển thể thành phim truyền hình và phim điện ảnh, mà còn liên tục tái bản với số lượng lớn để phục vụ độc giả.

Trái cây Sơn La vươn mình ra biển lớn: [Bài 3] Chú ý cắt tỉa khi nhãn vừa đậu quả non
Trái cây Sơn La vươn mình ra biển lớn: [Bài 3] Chú ý cắt tỉa khi nhãn vừa đậu quả non

Để quả nhãn đủ chất lượng và tiêu chuẩn xuất khẩu, người dân cắt tỉa đợt 1 khi đậu quả non và giai đoạn 2 khi quả nhãn to bằng đầu đũa.

Trái cây Sơn La vươn mình ra biển lớn: [Bài 2] Sử dụng bao trái, nâng cao chất lượng xoài
Trái cây Sơn La vươn mình ra biển lớn: [Bài 2] Sử dụng bao trái, nâng cao chất lượng xoài

Cây xoài đặc biệt phù hợp với những vùng có hai mùa mưa và khô rõ rệt, trong đó mùa khô ít nhất kéo dài 4 tháng, mùa mưa không quá 7 tháng. 

Mong về chuỗi giá trị rong biển ‘5 sao’
Mong về chuỗi giá trị rong biển ‘5 sao’

Khi các bên cùng hợp tác và tham gia, chuỗi giá trị sẽ trở nên toàn diện và phát triển bền vững, góp phần đưa ngành rong biển Việt Nam vươn xa.

Rong biển - 'yến sào' của đại dương xanh
Rong biển - 'yến sào' của đại dương xanh

Rong biển được ví như một 'kho báu' trong thời đại chuyển đổi xanh, không chỉ mang lại giá trị kinh tế mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ môi trường.

Kinh nghiệm nuôi trồng rong sụn từ doanh nghiệp tiên phong ở miền Bắc
Kinh nghiệm nuôi trồng rong sụn từ doanh nghiệp tiên phong ở miền Bắc

STP Group là doanh nghiệp đầu tiên ở phía Bắc nghiên cứu và triển khai thành công mô hình nuôi trồng rong sụn tại huyện Vân Đồn, Quảng Ninh.