IRRI giới thiệu máy trộn tự hành xử lý 138-300m3 rơm rạ trong 1 giờ

Thứ Ba 20/08/2024 , 21:49 (GMT+7)

Chỉ sau khoảng chừng 1 phút, cả đống rơm rạ dài hơn 20m đã được trộn đều, thẳng tăm tắp, chỉ chờ người đến nghiệm thu và đậy bạt, chờ sử dụng.

Công nghệ làm phân bón hữu cơ từ rơm rạ được ThS Nguyễn Văn Hiếu, Trường Đại học Tiền Giang, chuyên gia tư vấn của Viện Nghiên cứu Lúa gạo Quốc tế (IRRI) giới thiệu với bà con nông dân xã Yên Cường, huyện Ý Yên, tỉnh Nam Định.

"Ủ rơm rạ thành phân hữu cơ được sử dụng như một chất bổ sung cho đất tương tự phân bón. Ngoài việc tạo giá trị cho rơm rạ, dùng rơm ủ phân hữu cơ còn góp phần giảm phát thải khí nhà kính", ông Hiếu nói.

Chiếc máy thu gom và phối trộn rơm rạ trông giống 1 chiếc máy xúc cỡ nhỏ. Phía trước 2 hàng bánh xe có 2 chiếc gạt lớn bằng nhựa màu trắng, dùng để vun rơm rạ vào giữa đường chạy của máy.

Máy trộn tự hành do IRRI giới thiệu có năng suất khoảng 138-300m3 rơm rạ trong 1 giờ chạy liên tục, cao hơn nhiều lần so với máy trộn liên kết máy kéo truyền thống mà người dân thường dùng. Ngoài ra, phía trên vị trí lái còn có ô che nắng, đảm bảo hoạt động ngay cả lúc tiết trời nóng nực.

Trong sân của HTX Sản xuất kinh doanh và Dịch vụ nông nghiệp Nam Cường, chiếc máy dễ dàng luồn lách giữa những luống rơm rạ, được sắp xếp thành hàng dài hơn 20m. Thực tế ở buổi trình diễn, chỉ mất khoảng 1 phút, chiếc máy đã trộn xong 1 luống.

So với phương thức ủ truyền thống như ủ phân thủ công hoặc dùng xe xúc, phương pháp ủ kết hợp sử dụng máy trộn tự hành giảm thời gian xuống một nửa, chỉ còn khoảng 45 ngày.

Ths Nguyễn Văn Hiếu cẩn thận kiểm tra quá trình hoạt động của máy, đồng thời giải đáp cặn kẽ những thắc mắc của người dân trong buổi thực nghiệm. Đa số ý kiến băn khoăn về việc khả năng làm việc thực tế, trong nhiều giờ đồng hồ.

Chuyên gia IRRI cho biết, chiếc máy đã được kiểm chứng tại các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long. Thuộc khuôn khổ Dự án "Sử dụng phân bón đúng", máy trộn tự hành đều đã phát huy hiệu quả tại cả 3 địa phương là Cần Thơ, Sóc Trăng và Đồng Tháp.

Một trong những bộ phận chính của máy trộn tự hành là ống sắt cỡ lớn, hình giống lưỡi cưa, với các rãnh xếp tương đối thưa. Bộ phận này có tác dụng xới tung rơm rạ trên đường đi của máy, ở tốc độ hợp lý, phù hợp với chế độ mà người lái lựa chọn.

Đống rơm rạ sau phối trộn (phải) và chưa phối trộn (trái). Theo nghiên cứu của các chuyên gia IRRI, người dân có thể sử dụng thêm phân trâu, bò trong quá trình ủ, với tỷ lệ khoảng 40%, hoặc thêm đất giàu chất đạm (Nitơ).

Một hỗn hợp ủ được xem là tối ưu, có thành phần gồm 60% rơm, 30% phân bò và 10% đất. Khi phối trợn, IRRI khuyến nghị phun thêm men vi sinh với liều lượng 1 lít men vi sinh gốc pha kèm với 1kg mật rỉ đường, 18 lít nước, ủ trong 7 ngày thu được 20 lít men vi sinh thứ cấp. Tính trung bình, 4 lít men thứ cấp pha với 40 lít nước sẽ được phun cho khoảng 1 tấn nguyên liệu.

Nhiệt độ và độ ẩm trong quá trình ủ là những yếu tố quan trọng nhất giúp đảm bảo thành phẩm đầu ra. Tốt nhất là trong khoảng 50-70 độ C và 50-60% độ ẩm.

Tuy nhiên, ở nhiều vùng nông thôn, việc đầu tư máy đo độ ẩm là khó khăn và không khả thi. Do đó, ThS Nguyễn Văn Hiếu giới thiệu 1 phương pháp đơn giản. Đó là, ngay sau khi phối trộn, người dân dùng tay bóp 1 nắm thành phẩm ở phần giữa luống. Nếu rơm rạ rỉ ra một chút nước là đạt yêu cầu.

Sau 45 ngày, tính từ lần đảo trộn đầu tiên, phân bón hữu cơ có thể sẵn sàng sử dụng. Một thành phẩm được xem là chất lượng, nếu tỷ lệ C/N là 13-14,5; độ pH từ 6,8-7,2. IRRI lưu ý người dân, nên chủ động giảm độ ẩm của thành phẩm trước khi đưa vào quá trình ép viên nén và bảo quản.

Để ủ một cách hiệu quả, người dân cần chuẩn bị luống ủ, đảo trộn, phun men vi sinh, đậy bạt, kiểm tra nhiệt độ, độ pH thường xuyên. Đồng thời, tiến hành đảo trộn lần 2 sau sau từ 10-15 ngày trước khi kiểm tra thành phẩm.

Sau Nam Định, IRRI sẽ tiếp tục giới thiệu máy trộn rơm rạ làm phân bón hữu cơ ra 2 tỉnh còn lại thuộc vùng dự án là Hải Dương và Thái Bình. Đây cũng là 2 địa phương sản xuất nông nghiệp trọng điểm của khu vực Đồng bằng sông Hồng.

Dự án "Sử dụng phân bón đúng" được triển khai trong 4 năm, từ 2024 đến 2027, với sự hỗ trợ kỹ thuật từ USDA, IRRI và các nhà khoa học Việt Nam. Ông Robert Caudwell, Trưởng đại diện IRRI tại Việt Nam hy vọng, thông qua các mô hình được dự án hỗ trợ, người nông dân sẽ dần hình thành động lực, thói quen thu gom rơm rạ chủ động, ngay từ lúc thu hoạch.

Bảo Thắng