Lông cừu có đặc tính hấp thụ và giữ nước. Ảnh: Gene Runion.
Miền Tây nước Mỹ ngày càng đối mặt với những đợt hạn hán kéo dài. Đất cằn, nghèo dinh dưỡng, thiếu khả năng giữ nước, khiến nhiều nông dân trải qua “khủng hoảng nước” kéo dài.
Tại bang Utah, nông dân Albert Wilde (47 tuổi), người chăn nuôi cừu thế hệ thứ 6 trong một gia đình, đã phát hiện ra đặc tính hấp thụ và giữ nước của lông cừu, giúp cây trồng vượt qua mùa khô. Ông nhận thấy, khi con cừu bơi qua sông, bộ lông của nó trở nên nặng gấp đôi so với khi khô.
Phát hiện này đã giúp ông Albert giải quyết một vấn đề trong chính gia đình mình. Ông sử dụng những phần len chất lượng thấp không được tiêu thụ, ngâm nước rồi đặt quanh gốc cây. Sau vài tuần, cây vẫn xanh tốt.
Thí nghiệm nhỏ này đã truyền cảm hứng cho ông trộn len vào phân ủ để giữ ẩm cho đất. Tìm hiểu thêm về ứng dụng của len, ông Albert thấy một nghiên cứu từ Đức năm 2012 cho thấy len giàu nitơ, ít phốt pho và kali, có thể làm phân bón hiệu quả cho cây cà chua.
Từ đó, ông Albert không chỉ quan tâm đến việc ủ phân mà còn bị cuốn hút bởi tiềm năng của len thải trong việc giúp giữ nước, cải thiện dinh dưỡng cho cây trồng và thậm chí thay thế phân bón tổng hợp.
10 năm qua, người chăn cừu Tây Mỹ không ngừng truyền cảm hứng cho các đồng nghiệp của mình về tiềm năng kinh tế của len thải, sản phẩm từng bị coi là vô giá trị. Ông cũng nỗ lực truyền tải thông điệp đến các nông dân và người làm vườn, rằng len là giải pháp đầy hứa hẹn cho miền Tây hạn hán.
Len bổ sung dinh dưỡng hữu cơ và cải thiện độ xốp của đất, cung cấp oxy tốt hơn so với nhiều loại phân bón hữu cơ truyền thống. Đặc biệt, len phân hủy chậm nên cung cấp dưỡng chất cho cây trồng lâu hơn mà không gây hại cho môi trường như phân bón hóa học.
Ông Albert Wilde biến len thải thành những viên nén dễ trộn vào phân ủ. Ảnh: Wild Valley Farms.
Để biến ý tưởng này thành hiện thực, chủ trang trại cừu đã tìm cách chế biến len thải thành những viên nén dễ sử dụng. Ông đồng thời hợp tác với các trường đại học và cơ quan Chính phủ Hoa Kỳ để nghiên cứu những lợi ích, hạn chế và phương pháp tối ưu khi ứng dụng len vào nông nghiệp. Các đối tác lớn của ông là Đại học Bang Utah, Đại học Vermont, Đại học Bang Montana và Sở Giao thông bang Idaho.
Tuy nhiên, sau một thập kỷ nỗ lực, ông Albert vẫn chưa đạt được quy mô đủ lớn để tạo ra tác động đáng kể. Tiếp thị là rào cản lớn với người làm nông truyền thống.
May mắn đã mỉm cười với ông khi nhận được tài trợ từ Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ (USDA) thông qua chương trình “Hàng hóa thông minh thích ứng với khí hậu”. Trong đó, sáng kiến đưa len vào canh tác cây trồng bền vững được nhìn nhận sẽ giúp nông dân chống chịu hạn hán và cải thiện sức khỏe đất.
Tiềm năng của len thải không chỉ dừng lại ở nông nghiệp và bảo tồn nước. Ông Brent Roeder, chuyên gia về cừu và len tại Đại học Tiểu bang Montana nhận định: “Chúng ta mới chỉ chạm đến bề mặt của những ứng dụng mà len có thể mang lại.”
Trên thực tế, khả năng mở rộng của mô hình này là rất lớn. Theo Hiệp hội Công nghiệp Cừu Hoa Kỳ, có hơn 5 triệu con cừu được nuôi tại gần 90.000 trang trại trên khắp nước Mỹ.
Ngoài việc nghiền thành viên, len còn được sử dụng làm "gối chắn" để giảm sạt lở bờ suối. Len cũng có tiềm năng cải tạo đất tại, phục hồi hệ sinh thái, cải thiện đồng cỏ chăn thả, tái sinh thảm thực vật sau cháy rừng và ngăn xói mòn.
