Đoàn công tác của Bộ NN-PTNT do Thứ trưởng Phùng Đức Tiến dẫn đầu khảo sát tình hình tái định cư, các hoạt động sản xuất, kinh doanh tại 2 khu vực xây dựng nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận. Ảnh: PC.
Thực hiện di dân, tái định cư
Thứ trưởng Bộ NN-PTNT Phùng Đức Tiến cùng đoàn công tác vừa có chuyến khảo sát tình hình tái định cư, các hoạt động sản xuất, kinh doanh, tạo sinh kế tại 2 xã của tỉnh Ninh Thuận nơi dự kiến xây dựng Nhà máy điện hạt nhân và làm việc với UBND tỉnh Ninh Thuận.
Dự án điện hạt nhân Ninh Thuận gồm 2 nhà máy, tổng công suất khoảng 4.600MW. Trong đó, Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1 công suất khoảng 2.400MW (đặt tại xã Phước Dinh, huyện Thuận Nam); Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 2 công suất khoảng 2.200MW (đặt tại xã Vĩnh Hải, huyện Ninh Hải).
Theo báo cáo tại phiên họp thứ 2 của Ban chỉ đạo xây dựng Nhà máy điện hạt nhân, tại 2 xã dự kiến xây dựng có trên 600 hộ dân thuộc vùng lõi với trên 1.600ha đất trong diện quy hoạch giải tỏa, tái định cư. Qua khảo sát sơ bộ cho thấy, người dân tại đây sẵn sàng di dời ra chỗ ở khác với mong muốn được hỗ trợ để sớm ổn định cuộc sống.
Sau khi khảo sát thực tế, nắm bắt tình hình tại khu vực dự kiến xây dựng 2 Nhà máy điện hạt nhân, đoàn công tác của Bộ NN-PTNT do Thứ trưởng Phùng Đức Tiến dẫn đầu đã có buổi làm việc với UBND tỉnh Ninh Thuận.
Ông Đặng Kim Cương, Giám đốc Sở NN-PTNT Ninh Thuận thông tin tình hình thực hiện di dân, tái định cư tại dự án xây dựng Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận. Ảnh: PC.
Tại buổi làm việc, ông Đặng Kim Cương, Giám đốc Sở NN-PTNT Ninh Thuận cho biết, đến nay khu vực Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1 đã cắm mốc, xác định ranh giới thu hồi đất, hoàn thành đo đạc dự án 443,11ha và đã ban hành thông báo thu hồi đất với diện tích 427,23ha/501 hộ. Đã hoàn thành công tác đo đạc khu tái định cư với diện tích 40,6ha/64hộ; đã ban hành thông báo thu hồi đất.
Khu vực Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 2 với diện tích đất thu hồi 404,5ha/496 hộ đã cắm mốc, xác định ranh giới thu hồi đất, hoàn thành việc đo đạc với diện tích 380,91ha. Khu tái định cư đã hoàn thành công tác đo đạc, lập hồ sơ thu hồi đất với diện tích 79 ha/279 hộ; đã ban hành thông báo thu hồi đất với diện tích 38,04ha; đã tiến hành kiểm kê, niêm yết công khai phương án bồi thường, hỗ trợ và tái định cư.
Bên cạnh đó, khu tái định canh đã hoàn thành công tác đo đạc, lập hồ sơ thu hồi đất với diện tích 235ha; đã phê duyệt quy hoạch chi tiết xây dựng (tỷ lệ 1/2000) diện tích 318ha/27 hộ và ban hành thông báo thu hồi đất.
Xây dựng cơ chế, chính sách đặc thù
Để có cơ sở cho định hướng xây dựng cơ chế, chính sách hỗ trợ đặc thù, đồng thời là cơ sở cho xây dựng và triển khai các dự án cụ thể sau này, các đơn vị trực thuộc Bộ NN-PTNT và UBND tỉnh Ninh Thuận đã đề xuất ý tưởng xây dựng cơ chế, chính sách đặc thù cho phát triển sản xuất nông nghiệp, tạo sinh kế bền vững cho người dân.
Thứ trưởng Bộ NN-PTNT Phùng Đức Tiến đề nghị cần bổ sung vào tái định cư những cây trồng đang là sản phẩm lợi thế cạnh tranh của Ninh Thuận, đặc biệt như nha đam, nho, táo…. Ảnh: PC.
Theo đó, Ninh Thuận đề xuất, kiến nghị Bộ NN-PTNT tham mưu Chính phủ và Quốc hội cơ chế đặc thù cho phép miễn thủ tục phê duyệt chủ trương đầu tư chuyển mục đích sử dụng rừng sang mục đích khác đối với các hạng mục liên quan đến dự án và dự án thành phần liên quan đến điện hạt nhân.
Bên cạnh đó, hỗ trợ phát triển nuôi rong sụn, tôm hùm, cá biển thuộc phạm vi khu vực biển do tỉnh quản lý; hỗ trợ mô hình nuôi cá rô phi thương phẩm phục vụ chế biến xuất khẩu. Có cơ chế đặc thù phát triển sản xuất trồng trọt, chăn nuôi như hỗ trợ giống vật nuôi, cây trồng, cải tạo đất, đầu tư hạ tầng, thiết bị cơ giới hóa phục vụ sản xuất…
Tiến sĩ Mai Văn Hào, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Bông và Phát triển nông nghiệp Nha Hố cho rằng cần có chính sách đặc thù hỗ trợ chung cho toàn tỉnh Ninh Thuận. Tiến sĩ Hào cũng mong muốn Bộ NN-PTNT tiếp tục hỗ trợ cho việc phát triển nho, táo và một số cây trồng đặc thù của địa phương và các vùng phụ cận dự án điện hạt nhân.
“Cần xây dựng các mô hình để chuyển giao cho bà con những kỹ thuật mới, kịp thời. Bên cạnh đó, cần cải tạo đất bởi vùng tái định cư diện tích rất ít cho nên việc phát triển các mô hình thâm canh ứng dụng công nghệ cao là rất khả quan. Vừa qua, Viện Nha Hố cũng đã nghiên cứu và Sở NN-PTNT cũng đã hỗ trợ một số nông dân thực hiện rất tốt mô hình trồng nho trong nhà màng”, Tiến sĩ Hào cho hay.
Ông Trịnh Minh Hoàng, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Ninh Thuận chia sẻ tại buổi làm việc với Bộ NN-PTNT. Ảnh: PC.
Trong khi đó, với đề xuất của tỉnh Ninh Thuận về phát triển nuôi tôm hùm, cá biển, ông Nhữ Văn Cẩn, Phó Cục trưởng Cục Thủy sản cho rằng việc phát triển những mô hình này cần nguồn vốn đầu tư rất lớn và rủi ro cao bởi vùng biển Ninh Thuận đa số biển hở nên để phát triển mô hình này cần nhiều thời gian, đầu tư và kỹ thuật.
“Cái mà chúng ta có thể làm là rong biển. Đây là một trong những đối tượng nằm trong nhóm ưu tiên phát triển, nhiều doanh nghiệp tại Việt Nam đang rất cần nguồn nguyên liệu này. Ngoài ra, nhuyễn thể cũng là đối tượng khả quan bởi khi nuôi đối tượng này không cần đầu tư nhiều nhưng vẫn tạo sinh kế tốt cho bà con”, ông Cẩn cho hay.
Ông Trịnh Minh Hoàng, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Ninh Thuận chia sẻ, đối với cơ chế, chính sách bồi thường, tỉnh đề nghị mức hỗ trợ cao nhất cho người dân, thời gian hỗ trợ dự kiến 8 năm. Tuy nhiên, điều khó nhất hiện nay của tỉnh là chọn mô hình, hướng đi thế nào để chuyển đổi nghề cho người dân.
“Đây là việc rất khó khăn và bất cứ chương trình di dân nào cũng khó, bởi vì thay đổi một tập quán của người dân vô cùng khó để thích ứng. Bên cạnh đó, việc hỗ trợ giải phóng mặt bằng hiện nay cũng là một vấn đề lớn của tỉnh, do đó địa phương cũng đề nghị Bộ NN-PTNT quan tâm các chính sách đặc thù hỗ trợ địa phương”, ông Trịnh Minh Hoàng bày tỏ.
Thứ trưởng Bộ NN-PTNT Phùng Đức Tiến (đứng giữa) khảo sát khu vực Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1 tại xã Phước Dinh, huyện Thuận Nam. Ảnh: PC.
Sau khi nghe ý kiến của các đơn vị trực thuộc Bộ NN-PTNT và UBND tỉnh Ninh Thuận, Thứ trưởng Bộ NN-PTNT Phùng Đức Tiến đề nghị việc bố trí dân cư, tái định cư phải tuân thủ những tiêu chí trong dự án có (hạ tầng, sản xuất) và phải kiểm đếm một cách chính xác. Hợp phần tái định cư phải có 2 hợp phần, bao gồm bồi thường, hỗ trợ tái định cư và phát triển sản xuất.
Cùng với đó, bổ sung vào tái định cư những cây trồng đang là sản phẩm lợi thế cạnh tranh của Ninh Thuận, đặc biệt như nha đam, nho, táo…. Đối với chăn nuôi cần có những chương trình phát triển chăn nuôi phục vụ phát triển kinh tế - xã hội.
“Riêng ngành thủy sản đề nghị điều chỉnh cảng cá là điều đầu tiên. Muốn hình thành khu thương mại thì phải có cảng cá. Các mô hình nuôi rong biển, cá rô phi, cá mú cũng có thể nhân rộng…”, Thứ trưởng Phùng Đức Tiến nhấn mạnh.
