Bảo tàng dừa sáp Trà Vinh được đầu tư và vận hành bởi Công ty Vicosap. Ảnh: Kiều Nhi.
Lưu giữ di tích gốc dừa sáp đầu tiên trăm tuổi
Chúng tôi vừa có hành trình khám phá lịch sử đầy ấn tượng về cây dừa sáp và những trải nghiệm độc đáo về văn hóa, cũng như sự sáng tạo của người dân địa phương tại Bảo tàng dừa sáp Trà Vinh (số 221, ấp 2, xã Thạnh Phú, huyện Cầu Kè), một điểm đến mới nổi của du lịch Trà Vinh.
Trong khuôn viên rộng gần 1.500m2, được đầu tư hơn 20 tỷ đồng trưng bày rất nhiều hiện vật phản ánh lịch sử và văn hóa đặc sắc của Trà Vinh. Đặc biệt, bức tượng sáp của Đức Hòa thượng Thạch Sô và gốc dừa sáp đầu tiên do sư thầy mang về Việt Nam cách đây hơn 100 năm. Bên cạnh đó là các bức tranh vẽ tay của Nghệ nhân nhân dân Lý Lếch, mô tả lịch sử và hành trình của cây dừa sáp.
Bảo tàng được anh Trần Duy Linh, người sáng lập Công ty TNHH Chế biến Dừa Sáp Cầu Kè (Vicosap) quyết tâm thành lập và khánh thành vào ngày 13/12/2024. Mục tiêu là giới thiệu cây dừa sáp, từ lịch sử hình thành đến đời sống của cộng đồng trồng dừa sáp, đồng thời cũng tôn vinh công lao của Đức Hòa thượng Thạch Sô.
Di tích gốc dừa sáp 100 tuổi. Ảnh: Kiều Nhi.
Trao đổi với chúng tôi, anh Duy Linh kể đã dành nhiều năm nghiên cứu và thu thập bằng chứng, tư liệu về nguồn gốc cây dừa sáp. Anh đã tiếp xúc với người dân địa phương, tìm hiểu qua các tài liệu và phỏng vấn các nhân chứng sống tại chùa Botumsakor. Sau đó, anh phát hiện rằng hai quả dừa sáp đầu tiên được Đức Hòa thượng Thạch Sô mang về trồng tại chùa vào năm 1924.
Quá trình nghiên cứu và thu thập cổ vật của anh gặp không ít khó khăn. Các câu chuyện về dừa sáp chủ yếu được truyền miệng, thiếu tài liệu khoa học, nhiều hiện vật đã bị thất lạc hoặc không được bảo quản tốt qua thời gian, khí hậu và thiếu kỹ thuật. Điều quan trọng nhất, việc đầu tư xây dựng bảo tàng đòi hỏi một nguồn vốn lớn, từ xây dựng cơ sở hạ tầng đến chi phí bảo tồn và quảng bá di sản. Tuy nhiên, anh luôn nhận được sự hỗ trợ nhiệt tình từ chính quyền, các bậc chức sắc trong chùa và người dân địa phương, những người đã nhiệt tình cung cấp thông tin và hiện vật quý giá cho bảo tàng.
Ông Nguyễn Quỳnh Thiện, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Trà Vinh thăm bảo tàng nhân dịp khánh thành. Ảnh: Kiều Nhi.
Bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa
Theo anh Linh, mục tiêu của dự án là không tập trung vào lợi nhuận mà là tạo ra giá trị cho cộng đồng, giúp phát triển kinh tế địa phương và nâng cao giá trị cây dừa sáp. Để dự án thành công, anh Linh cho biết sẽ tiếp tục hoàn thiện sản phẩm du lịch, tăng cường quảng bá và đào tạo đội ngũ nhân viên chất lượng.
Bảo tàng dừa sáp Trà Vinh là bảo tàng đầu tiên tại Việt Nam tập trung vào cây dừa sáp - loại cây có giá trị kinh tế và văn hóa đặc biệt đồng thời, là bảo tàng ngoài công lập đầu tiên trên địa bàn tỉnh Trà Vinh.
Ông Nguyễn Quỳnh Thiện, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Trà Vinh chia sẻ: “Lãnh đạo tỉnh đặt nhiều kỳ vọng vào sự phát triển của Bảo tàng Dừa sáp Trà Vinh. Đây sẽ là một không gian văn hóa sống động, là sự kết hợp hài hòa giữa truyền thống và hiện đại, giới thiệu sự đa dạng văn hóa đặc trưng của cộng đồng Kinh - Khmer - Hoa, qua các hiện vật và câu chuyện độc đáo về trái dừa sáp Trà Vinh, biểu tượng của sự đoàn kết và giao thoa văn hóa của ba dân tộc cùng chung sống hiền hòa tại Trà Vinh từ nhiều năm qua”.
Hành trình của anh Trần Duy Linh là minh chứng cho sự kiên trì và đam mê trong việc bảo tồn giá trị văn hóa, nông sản quê hương. Bảo tàng không chỉ lưu giữ các hiện vật quý giá mà còn là nguồn cảm hứng để thế hệ sau hiểu và trân trọng những gì thiên nhiên đã ban tặng cho vùng đất Trà Vinh.
Một số hình ảnh tại bảo tàng dừa sáp Trà Vinh:
