Bộ Nông nghiệp và Môi trường: Hướng đi chiến lược cho phát triển bền vững

Ngày 1/3, thay mặt Đảng, Nhà nước, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà trao Quyết định thành lập Bộ Nông nghiệp và Môi trường trên cơ sở hợp nhất Bộ NN-PTNT và Bộ Tài nguyên và Môi trường, đồng thời tiếp nhận thêm nhiệm vụ giảm nghèo từ Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội.

Bộ đa ngành, đa lĩnh vực 

Vào ngày hoạt động đầu tiên của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà nhận xét, đây là dấu mốc quan trọng, đánh dấu bước ngoặt trong hệ thống quản lý nhà nước. Ông nhấn mạnh vai trò, sứ mệnh của bộ mới, cũng như đưa ra những kỳ vọng về sự phát triển bền vững của ngành nông nghiệp và môi trường trong thời gian trước mắt.

Theo Phó Thủ tướng, việc sáp nhập diễn ra trong bối cảnh Việt Nam đang đối mặt với những thách thức lớn về biến đổi khí hậu, suy thoái tài nguyên và yêu cầu cấp thiết về tái cơ cấu ngành nông nghiệp. Việc hợp nhất hai lĩnh vực có mối quan hệ chặt chẽ với nhau không chỉ giúp tối ưu hóa bộ máy quản lý nhà nước mà còn tạo điều kiện để xây dựng và thực thi các chính sách đồng bộ, hiệu quả hơn.

Trên thực tế, Bộ NN-PTNT và Bộ TN-MT từ lâu đã có mối quan hệ gắn bó chặt chẽ trong công tác quản lý tài nguyên đất, nước, rừng cũng như ứng phó với biến đổi khí hậu. Nông nghiệp phụ thuộc vào tài nguyên môi trường khi đất đai, nguồn nước, khí hậu là những yếu tố đầu vào quyết định đến chất lượng sản phẩm, quy trình canh tác. Nhưng ngược lại, nông nghiệp cũng là tác nhân lớn gây ô nhiễm môi trường, thông qua việc sử dụng hóa chất trong trồng trọt, chăn nuôi thâm canh, chuyển đổi đất rừng làm suy giảm môi trường sinh thái...

Việc sáp nhập hai Bộ thể hiện rõ xu hướng quản lý liên ngành, đồng bộ, tránh chồng chéo và tăng hiệu quả thực thi chính sách. Đồng thời đảm bảo các quyết sách phát triển nông nghiệp sẽ không gây tổn hại đến môi trường và ngược lại, các chính sách bảo vệ môi trường sẽ hỗ trợ tối đa cho sự phát triển của nền nông nghiệp bền vững. Một đầu mối thống nhất sẽ giúp hoạch định những chính sách tổng thể hơn.

"Các cấp lãnh đạo, cán bộ, công nhân viên chức của hai bộ đã làm việc hết sức khẩn trương, với tinh thần trách nhiệm cao để hoàn thành một khối lượng công việc rất lớn trong thời gian ngắn", Phó Thủ tướng đánh giá.

Để có được kết quả này, lãnh đạo Chính phủ bày tỏ sự trân trọng và gửi lời cảm ơn sâu sắc đến các cán bộ, công chức của hai Bộ tiền thân đã chấp nhận hy sinh quyền lợi riêng để vì lợi ích tập thể. Ông nhấn mạnh rằng, việc sáp nhập hai Bộ không chỉ là sự thay đổi về cơ cấu tổ chức mà còn đòi hỏi tinh thần trách nhiệm, sự tận tụy và sẵn sàng thích nghi của mỗi cán bộ, công chức. Đây là yếu tố quan trọng để Bộ mới có thể vận hành hiệu quả và thực hiện tốt các nhiệm vụ được giao.

Về công việc thời gian tới, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà cho rằng, Bộ Nông nghiệp và Môi trường không những đảm nhiệm chức năng vốn có của hai Bộ tiền thân, bao gồm quản lý nhà nước về các lĩnh vực liên quan đến khoa học, kỹ thuật, kinh tế, mà còn mở rộng phạm vi sang khía cạnh xã hội sau khi tiếp nhận thêm nhiệm vụ xóa đói giảm nghèo từ Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội. Ông coi đây là một trong những nhiệm vụ có ý nghĩa chính trị quan trọng và mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc.

"Phạm vi quản lý của Bộ mới hết sức rộng lớn, với 25 lĩnh vực, trong đó nhiều lĩnh vực liên quan đến tài nguyên, thiên nhiên, người dân, cũng như các vấn đề lớn mang tính toàn cầu như là môi trường và biến đổi khí hậu. Tất cả đều là những vấn đề hết sức cấp bách", ông bày tỏ.

Nhận xét đây vừa là thách thức, nhưng cũng vừa là thời cơ cho tập thể Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Phó Thủ tướng nhìn nhận, việc gắn kết công tác phát triển nông nghiệp, bảo vệ môi trường song hành với mục tiêu nâng cao đời sống người dân sẽ giúp tối ưu hóa nguồn lực, tạo ra các mô hình kinh tế nông thôn hiệu quả và bền vững hơn. Điều này góp phần đảm bảo sự phát triển đồng đều giữa các vùng miền và cải thiện chất lượng cuộc sống của người dân nông thôn, người dân ở miền núi, vùng sâu, vùng xa.

Tập trung tháo gỡ thể chế, tìm hướng đi bền vững

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà yêu cầu Bộ Nông nghiệp và Môi trường sẽ tập trung ngay vào một số nhiệm vụ trọng tâm nhằm hiện thực hóa mục tiêu phát triển bền vững mà Chính phủ đã đề ra.

Trước hết, Bộ tiếp tục nghiên cứu, xây dựng khung pháp lý hoàn chỉnh, đảm bảo sự đồng bộ giữa các quy định về nông nghiệp và môi trường. Việc sửa đổi, bổ sung hệ thống văn bản quy phạm pháp luật sẽ giúp tạo ra hành lang pháp lý minh bạch, thuận lợi cho doanh nghiệp và người dân, đồng thời hạn chế đến mức thấp sự xáo trộn về chức năng, nhiệm vụ, cũng như nhân sự trong thời gian ngắn.

"Văn bản 3, 4 trang cũng được, nhưng ban hành xong là phải triển khai được ngay, đặc biệt là với những vấn đề cấp bách", Phó Thủ tướng nhấn mạnh. Ông cũng lưu ý, lãnh đạo Bộ mới có cơ chế khuyến khích, hoặc tạo ra những không gian đổi mới, sáng tạo để cán bộ, công nhân viên chức thỏa sức "tư duy", trước khi đi tới "hành động". Tuyệt đối tránh hiện tượng "luật cầm tay chỉ việc", hay "điều gì không biết, không quản được thì cấm".

Muốn làm được, bản thân lãnh đạo và cán bộ của Bộ mới cần chủ động, đột phá hơn nữa trong cách làm việc, tránh tư duy hành chính trì trệ. Điều này vừa giúp Bộ nhanh chóng đi vào hoạt động hiệu quả, vừa tạo ra những thay đổi tích cực trong công tác quản lý và thực thi chính sách.

"Mỗi việc chỉ giao một người, nhưng một người có năng lực làm nhiều việc", Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà cho biết và lưu ý thêm, Bộ Nông nghiệp và Môi trường nên ưu tiên nguồn lực tập trung giải quyết những vấn đề bức xúc nhất, hoặc những vấn đề đã tồn tại nhiều năm. Các mục tiêu đặt ra không được mông lung mà phải định lượng rõ ràng, có kế sách hành động cụ thể.

Về dài hạn, Phó Thủ tướng lưu ý Bộ cần có chiến lược quản lý, bảo vệ và khai thác hợp lý các nguồn tài nguyên quan trọng như rừng, đất, nước và đa dạng sinh học. Trong đó, phục hồi rừng tự nhiên, chống sa mạc hóa, bảo vệ hệ sinh thái biển, nâng cao năng lực ứng phó biến đổi khí hậu... sẽ đóng vai trò then chốt.

Lãnh đạo Chính phủ bày tỏ niềm tin với tập thể Bộ Nông nghiệp và Môi trường, đơn vị đã kiện toàn bộ máy tổ chức chỉ ít ngày sau khi Quốc hội ban hành Nghị quyết thành lập Bộ. Ông hy vọng, dưới sự quan tâm, chỉ đạo quyết liệt từ Đảng, Nhà nước, Chính phủ, sự phối hợp chặt chẽ của các bộ, ban, ngành cùng sự đồng thuận của người dân, một nền nông nghiệp thân thiện với môi trường, hiệu quả và thích ứng với biến đổi khí hậu sẽ sớm trở thành hiện thực.

Thành công của cơ cấu tổ chức mới mang tên Bộ Nông nghiệp và Môi trường sẽ là minh chứng rõ ràng cho một chiến lược phát triển đúng đắn, giúp Việt Nam gia nhập nhóm các quốc gia tiên phong trong lĩnh vực sản xuất nông nghiệp bền vững và bảo vệ môi trường an lành cho người dân.