Chính sách phải tạo ra không gian phát triển

Giữ vững tốc độ sản xuất

Phát biểu tại phiên họp giao ban Bộ NN-PTNT tháng 4/2023, Thứ trưởng Phùng Đức Tiến cho biết, ngành nông nghiệp đã đạt được nhiều kết quả toàn diện, trong đó nổi bật là hoạt động sản xuất của gần như tất cả các lĩnh vực đều giữ đà tăng trưởng.

Lũy kế đến trung tuần tháng 4, cả nước đã thu hoạch đạt gần 1.850 nghìn ha lúa, tăng 2,1% so với cùng kỳ năm 2022, với năng suất bình quân đạt 68,4 tạ/ha, tăng 0,9 tạ/ha; sản lượng thu hoạch đạt 12,63 triệu tấn, tăng 3,5%. Chăn nuôi gia súc, gia cầm phát triển ổn định, trong đó đàn bò tăng khoảng 1,6%, đàn lợn tăng 3,7%, đàn gia cầm tăng 2,0%, riêng đàn trâu giảm khoảng 2,3%.

Trong tháng 4, các địa phương tranh thủ thời tiết thuận lợi đẩy nhanh tiến độ trồng rừng, tiếp tục chăm sóc, bảo vệ và phòng chống cháy rừng, hoạt động khai thác gỗ ổn định. Lũy kế 4 tháng, cả nước chuẩn bị gần 492 triệu cây; trồng được 67,2 nghìn ha rừng, tăng 11,5%; sản lượng gỗ khai thác ước đạt gần 4.630 nghìn m3, tăng 3,5%. Tiền dịch vụ môi trường rừng sau 4 tháng ước khoảng 1.184 tỷ đồng, đạt 36% kế hoạch năm.

Sản xuất thủy sản tiếp tục đối mặt với giá nguyên liệu đầu vào tăng cao, nhưng sản lượng qua 4 tháng đầu năm 2023 ước đạt 2.637 nghìn tấn, tăng 1,2%. Trong đó, nuôi trồng khoảng 1.400 nghìn tấn, tăng 3,0%; trong đó, cá tra khoảng 486 nghìn tấn, tăng 2,6%; tôm khoảng 241 nghìn tấn, tăng 2,8%. Sản lượng khai thác đạt hơn 1.220 nghìn tấn, giữ đà giảm 0,8%; trong đó, khai thác biển đạt hơn 1.166 nghìn tấn, giảm 1,0%. 

Trong tháng 4, Bộ NN-PTNT đã tổ chức 18 chuyến công tác địa phương, tập trung vào chỉ đạo sản xuất, thu hoạch vụ đông xuân, phát triển chăn nuôi, thủy sản và phòng chống dịch bệnh, kiểm tra đê điều, đôn đốc giải ngân vốn đầu tư công. Đặc biệt, hai hội nghị lớn của ngành nông nghiệp đã diễn ra trong tháng, là Hội nghị Thủ tướng làm việc với Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP) và Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam (VIFOREST); cùng Hội nghị Lương thực thực phẩm toàn cầu lần thứ 4.

Nhờ một loạt các hành động này, Bộ NN-PTNT đã giải ngân được 23,1% vốn đầu tư công, tính đến ngày 30/4, đồng thời là một trong ba cơ quan Trung ương giải ngân nhanh nhất. 

Dù tổng kim ngạch xuất khẩu nông lâm thủy sản giảm và thị trường xuất khẩu tiếp tục đối mặt với khó khăn, Thứ trưởng Phùng Đức Tiến đánh giá: Ngành nông nghiệp đã thực hiện được nhiệm vụ chính trị là bảo đảm an ninh lương thực, thực phẩm; góp phần ổn định kinh tế vĩ mô, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế.

Đẩy mạnh cải cách hành chính

Tại cuộc họp, Thứ trưởng Nguyễn Quốc Trị chia sẻ, từ ngày 5/5, tất cả các đơn vị trực thuộc Bộ NN-PTTN sẽ hoạt động theo Nghị định 105/2022/NĐ-CP. Do đó, Thứ trưởng yêu cầu Vụ Pháp chế, Vụ Tổ chức cán bộ tiếp tục rà soát các văn bản quy phạm pháp luật để có những hướng dẫn kịp thời tới các đơn vị, nhằm đảm bảo công việc được thông suốt.

Thứ trưởng cũng thông báo, rằng điểm cải cách hành chính của Bộ hiện đạt 86,37 điểm, vươn từ thứ 11 lên thứ 7 trong các cơ quan Chính phủ. "Đây là tín hiệu đáng mừng cho chúng ta, trước khi bắt tay vào một giai đoạn mới", Thứ trưởng nói.

Theo Thứ trưởng, 2 đơn vị là Tổng cục Thủy sản và Tổng cục Lâm nghiệp sẽ tách thành 4 Cục. Việc các Cục mới cần làm ngay, là sớm ổn định bổ máy, sắp xếp cán bộ theo đúng sở trường, năng lực, nguyện vọng để yên tâm công tác.

Là một trong số các đơn vị chia tách từ ngày 5/5, Cục Thủy sản có nhiệm vụ cần triển khai trong tháng này, bao gồm hoàn thiện dự thảo lấy ý kiến về đề án quy hoạch bảo vệ nguồn lợi thủy sản, quy hoạch cảng cá và khu neo đậu tránh trú bão để trình Thủ tướng. Ngoài ra, Cục còn lịch đón đoàn kiểm tra của EC tới thị sát về vấn đề chống khai thác IUU. 

Bên cạnh đó, Cục trưởng Trần Đình Luân cho biết, đơn vị sẽ tiếp tục khảo sát, nghiên cứu cải tạo những hồ thủy lợi kiểu cũ theo hướng tích hợp đa giá trị. Bằng cách thả các giống phát triển nhanh, cho giá trị kinh tế như cá mè, Cục đã thử nghiệm cho kết quả tốt tại Na Hang (Tuyên Quang), hồ Núi Cốc (Thái Nguyên), và tiếp tục thí điểm tại Sơn La sắp tới.

Thay mặt Cục Lâm nghiệp, Cục trưởng Trần Quang Bảo nêu thông tin, vào tháng 4 vừa qua, châu Âu ra thông báo cấm nhập khẩu hàng hóa có xuất xứ từ việc gây suy thoái rừng. Theo ông Bảo, một số nhóm ngành hàng thế mạnh của Việt Nam như cà phê, hồ tiêu... có thể bị ảnh hưởng. Ông đề xuất, Bộ NN-PTNT cùng các đơn vị cần nhanh chóng phối hợp với tổ chức quốc tế để có thêm những thông tin chính xác, kịp thời kèm theo hướng dẫn giải quyết một cách chi tiết. 

Cục trưởng Cục Thú y Nguyễn Văn Long báo cáo, rằng hiện Việt Nam có khoảng 30 doanh nghiệp đã đăng ký xuất khẩu yến sang Trung Quốc theo nghị định thư ký hồi năm ngoái. Trong đó, 2 doanh nghiệp hiện đạt đầy đủ các tiêu chí mà phía Trung Quốc yêu cầu, mở đường cho việc đưa mặt hàng có giá trị kinh tế cao này tới đất nước tỉ dân.

Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Quốc gia Lê Quốc Thanh vui mừng thông báo, tỉnh Lai Châu đang xem xét tái thành lập Trung tâm khuyến nông. Ông Thanh coi, đây là một sự ghi nhận của địa phương với hệ thống hơn 30.000 khuyến nông viên trên cả nước.

Không chỉ hỗ trợ giống, kỹ thuật

Bộ trưởng Lê Minh Hoan ghi nhận nỗ lực chung của toàn ngành trong 4 tháng đầu năm. Với phương châm: "Tư duy mở - Hành động nhanh - Kết quả thật", vị tư lệnh ngành đề ra bài toán cho thủ trưởng các đơn vị trực thuộc Bộ. Đó là: Xây dựng những chính sách tạo ra không gian phát triển cho người nông dân.

Bộ trưởng lý giải, người nông dân ở nhiều nơi, kể cả tham gia HTX hoặc đã trở thành mắt xích trong những chuỗi liên kết, vẫn chưa thoát hoàn toàn khỏi lời nguyền "manh mún - nhỏ lẻ". Đa số, theo Bộ trưởng, chưa biết cách tự hình thành các phương án kinh doanh hiệu quả, trong khi đó là cơ sở để họ có thể tiếp cận được với những chính sách như vốn, tín dụng, hỗ trợ nông nghiệp...

"Giúp người dân là phải cùng họ tạo ra những không gian khác như là tiếp thị, làm hình ảnh, hoặc hỗ trợ phát triển du lịch, thay vì chỉ tập trung vào hỗ trợ giống, kỹ thuật", Bộ trưởng chia sẻ.

Người đứng đầu Bộ NN-PTNT cũng gợi mở khái niệm "Agritainment" tới lãnh đạo các Cục, Vụ, đơn vị sự nghiệp thuộc Bộ. Ông cho biết, đây là khái niệm đang phát triển mạnh ở những nước châu Á như Trung Quốc, dùng để chỉ một cách du lịch và giải trí mới, nơi mọi người từ các thành phố đô thị trở về với thiên nhiên để có được sự thư giãn và niềm vui về thể chất, tinh thần.

Tại Trung Quốc, Agritainment được dịch là "nông gia lạc”. Ở đó, chủ nhà sẽ nấu hoặc cung cấp rau và thịt tươi để du khách dùng bữa hoặc tổ chức tiệc nướng ngoài trời. Những người chủ nông trại sẽ đa dạng hóa nguồn thu, từ bán nông sản, cho đến hưởng phí dịch vụ, tiền thuê địa điểm, cho tới quảng bá hình ảnh.

"Rõ ràng, chúng ta cần tư duy cởi mở để người nông dân hưởng lợi nhanh chóng, trực tiếp. Chúng ta không thể để họ phát triển theo kiểu tự thân vận động, nhưng không thể ngồi phòng lạnh mà ban hành chính sách", Bộ trưởng ưu tư.

Thông qua các hiệp hội, doanh nghiệp, cũng như phản ánh từ các nhà khoa học, Bộ trưởng nhận thấy một việc nữa cần làm ngay là chọn tạo giống. Ông giao Thứ trưởng Phùng Đức Tiến chủ trì các vấn đề liên quan đến giống, đồng thời cam kết có những chính sách phù hợp nhất để người dân yên tâm gieo hạt trên cánh đồng của mình.

Nhiều địa phương trên cả nước đang bắt tay vào thu hoạch lúa đông xuân. Song song với đó, tại Bắc Giang và Hải Dương, mùa vải thiểu chuẩn bị thu hoạch. Cục trưởng Cục BVTV Hoàng Trung đề nghị địa phương và người dân tích cực bám sát đồng ruộng, quản lý dịch hại để có một vụ mùa bội thu.

Cục BVTV đang làm việc với phía Nhật Bản để hai bên thực hiện đúng các quy định đã ký về xuất khẩu vải thiều. Từ kinh nghiệm triển khai các nghị định thư đã ký với Trung Quốc, Cục trưởng Hoàng Trung cho rằng các mặt hàng nông sản cần tiếp tục mở rộng thị trường vừa giúp người nông dân nâng cao thu nhập, vừa để bù lại cho một số ngành hàng có dấu hiệu suy giảm thời gian qua.