Giống như hoa mận ở Mộc Châu, hoa đào ở Tà Xùa, mùa trổ bông hoa táo mèo nhuộm trắng những cánh rừng nằm rải rác trên các dãy núi cao ở Xím Vàng.

Là loại cây mọc hoàn toàn tự nhiên xen lẫn cây rừng, thân táo mèo vươn cao hơn chứ không xòe tán như mận, nên những cây hoa trắng mọc thẳng đứng vươn mình giữa núi, giữa rừng. Cũng như các xã vùng cao khác ở Bắc Yên, Xím Vàng quanh năm có sương mù bao phủ, thời tiết khắc nghiệt nhưng cây táo mèo vẫn ra hoa, kết trái, mang hương vị đặc trưng. Đây cũng là nơi được coi là một trong những xã có diện tích trồng Sơn Tra lớn nhất huyện Bắc Yên.

Sau 9 tháng ra hoa, kết trái, những quả Sơn Tra màu vàng ánh đỏ, mọng nước sẽ vào kỳ thu hoạch và trở thành một đặc sản của vùng đất này. Khi đó, bà con dân tộc Mông trong vùng lên rừng thu hái, gùi xuống bán nơi chợ huyện.

Chùm hoa táo mèo có màu trắng tinh khôi, điểm nhụy vàng gồm 3-5 bông chụm lại với nhau.

Khắp những nương đồi của dải đất vùng Xím Vàng bừng sáng và ngập tràn màu trắng trong sắc xuân như lời mời gọi, thôi thúc những bước chân đến tham quan, khám phá.

Cây hoa táo mèo có khi thấp thoáng bên những con đường đất, bên những ngôi nhà của đồng bào dân tộc Mông ở Xím Vàng.

Dọc hành trình Xím Vàng, có thể bắt gặp cả những cây táo mèo “cô đơn” nơi triền đồi, ven đường… và vẻ đẹp của mùa hoa nở luôn là điểm nhấn thu hút khiến mọi người phải dừng chân để chiêm ngưỡng.

Đến Xím Vàng vào những ngày ra hoa lộng lẫy của táo mèo, lẫn trong màu xanh của lá non là màu trắng tinh khôi của táo mèo mùa trổ bông. Đây cũng là thời điểm những cánh rừng táo mèo ở Xím Vàng mê hoặc du khách khi đến thăm nơi đây…

… và thời điểm này, những vườn cải vàng của bà con dân tộc Mông ở Xím Vàng nở hoa vàng rực, làm nền cho cây táo mèo đơm hoa như bức tranh đa sắc của miền sơn cước.

Cùng với hoa lê, những cành hoa táo mèo từ Xím Vàng cũng được vận chuyển về Hà thành rao bán nhiều trên mạng để chị em đua nhau mua về cắm chơi.

Sau những mùa đơm hoa, quả táo mèo non có màu xanh với một cái cuống to và rất chắc, giúp quả táo mèo không rụng dù gió bão. Nổi tiếng bởi hương vị đậm đà và hương thơm đặc trưng bởi sống ở non cao, khí hậu lạnh, quả táo mèo ở Xím Vàng cũng được coi là ngon nhất ở Bắc Yên. Ai lên Bắc Yên vào mùa quả đều không quên mua một vài cân táo mèo làm nguyên liệu, tự tay ngâm cho mình bình rượu táo, thức uống thơm dịu, càng uống càng ngọt càng say.

Mỗi cây táo Mèo cho năng suất tới vài tạ quả và thu hoạch vào dịp cuối tháng 9 mỗi năm, giúp các hộ gia đình người dân tộc Mông nơi đây thu về tới vài chục, thậm chí cả trăm triệu đồng.

Trọng Chính