Hợp tác xã là bộ phận xương sống của kinh tế tập thể

Hội thảo được tổ chức với mục đích làm rõ một số vấn đề lý luận, thực tiễn mới và cấp thiết về phát triển HTX nông nghiệp ở Việt Nam qua 15 năm thực hiện Nghị quyết Trung ương 7 khóa X về nông nghiệp, nông dân, nông thôn và qua 20 năm thực hiện Nghị quyết Trung ương 5 khóa IX về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể.

GS.TS. Nguyễn Thị Lan, Giám đốc Học viện Nông nghiệp Việt Nam khẳng định, phát triển kinh tế hợp tác mà nòng cốt là các HTX là chủ trương nhất quán và xuyên suốt của Đảng trong quá trình phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở nước ta.

Qua 20 năm (2002-2021) thực hiện Nghị quyết Trung ương 5, khóa IX về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể, chúng ta đạt được kết quả: Kinh tế tập thể, HTX có bước phát triển cả số lượng và chất lượng, khắc phục tình trạng yếu kém kéo dài, thu hút 33% tổng số hộ gia đình ở địa bàn nông thôn tham gia, gần 60% HTX hoạt động có kết quả; đóng góp tích cực cho tăng trưởng kinh tế bền vững, nhất là kinh tế nông nghiệp, xây dựng nông thôn mới.

Thời gian qua, Hội đồng Lý luận Trung ương và các cơ quan chức năng đã rất tích cực triển khai thực hiện các công tác chuẩn bị để Hội nghị lần thứ 5, Ban Chấp hành Trung ương khóa XIII xem xét có những quyết sách mới về đổi mới và phát triển kinh tế tập thể; đổi mới chính sách về đất đai. Đây sẽ là những quyết sách hết sức quan trọng đối với nông nghiệp, nông dân và nông thôn nước ta trong nhiều năm tới.

Cũng tại Hội thảo, GS.TS Tạ Ngọc Tấn, Phó Chủ tịch Thường trực Hội đồng Lý luận Trung ương nhấn mạnh, Hội đồng Lý luận Trung ương đã có quá trình làm việc, nghiên cứu, tổng kết về 15 năm thực hiện Nghị quyết Trung ương 7, khóa X về nông nghiệp, nông dân, nông thôn và 20 năm thực hiện Nghị quyết Hội nghị Trung ương 5, khóa IX về tiếp tục đổi mới, phát triển, nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể.

GS.TS. Tạ Ngọc Tấn cho biết thêm, HTX nông nghiệp ở Việt Nam là bộ phận xương sống của kinh tế tập thể và thành công của Hội thảo không chỉ nhằm tổng kết quá trình thực hiện các Nghị quyết của Trung ương về phát triển nông nghiệp, nông dân, nông thôn, mà còn tiếp tục phát triển nhận thức về vấn đề rất quan trọng của đất nước, đó là kinh tế HTX...

Nhiều ý kiến cho rằng, kinh tế tập thể, HTX, nhất là các HTX nông nghiệp ở nước ta phát triển chưa đáp ứng yêu cầu đặt ra, vẫn còn những tồn tại, bất cập và hạn chế về quy mô và hiệu quả hoạt động.

Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra, vẫn còn những "điểm nghẽn" trong nhận thức về vai trò của HTX, cơ chế hoạt động, pháp luật và chính sách hỗ trợ cho kinh tế tập thể, năng lực quản trị của HTX còn yếu kém.

Trong bối cảnh chung mới của hội nhập toàn cầu, những biến động của kinh tế - chính trị trên thế giới, cách mạng công nghiệp lần thứ tư và biến đổi khí hậu, đòi hỏi phải có sự điều chỉnh mang tầm chiến lược vĩ mô để phát triển bền vững kinh tế tập thể, HTX. 

GS.TS. Nguyễn Thị Lan cũng cho rằng, để các mô hình HTX hoạt động hiệu quả, một trong những yếu tố quan trọng là nâng cao chất lượng nguồn nhân lực. Học viện Nông nghiệp Việt Nam sẽ tham gia tích cực vào công tác đào tạo đội ngũ cán bộ chuyên môn, cung cấp nguồn nhân lực chất lượng cao cho hệ thống HTX nông nghiệp.

Thời gian tới, cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức về vai trò của HTX, từ đó hoạch định được những nội dung liên quan đến khuôn khổ pháp lý, các quy định để hỗ trợ, động viên giúp HTX phát triển; hoàn thiện cơ sở pháp lý để mô hình HTX phát huy hiệu quả trong tương lai...

Bên cạnh đó, để mô hình HTX ở Việt Nam đạt hiệu quả, nhiều ý kiến cho rằng, cần chỉnh sửa và bổ sung các quy định pháp lý (bao gồm cả Luật và văn bản dưới luật) theo hướng minh bạch các tiêu chí về bản chất HTX và tư cách thành viên của HTX; hoàn thiện chính sách nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, nhất là đội ngũ quản lý, của HTX để kiến tạo hoặc duy trì được “sức khỏe” cho HTX trong dài hạn.

Các đại biểu cũng đề xuất cần bổ sung các quy định pháp lý theo hướng thúc đẩy năng lực tổ chức, điều hành của HTX để “nuôi dưỡng” hoạt động cho hợp tác xã đúng hướng, đúng bản chất, hạn chế rủi ro, nâng cao hiệu quả sản xuất, kinh doanh…